Thea Beckman

Toon alleen recensies op Leestafel van Thea Beckman in de categorie:

Thea Beckman op internet:

De Stomme van Kampen
Thea Beckman

Hendrick Avercamp is de oudste zoon van Beatrix en Barend Avercamp. Het is een welgesteld gezin, want Barend is de stadsapotheker van Kampen. Rond Hendricks derde jaar ontdekt de apotheker dat zijn zoon doof is. In de zestiende eeuw betekent dat dat je niet meetelt in de maatschappij, want je kunt niets horen, je kunt niet praten, laat staan dat men je iets kan leren. Zijn vrouw vermoedde dit al een tijd. Barend is diep teleurgesteld, want Hendrick zal nooit naar school gaan en dus nooit de familietraditie kunnen voortzetten. Maar Beatrix is vastberaden en zweert dat Hendrick de wereld nog eens versteld zal doen staan.

Omdat Beatrix niet wil dat haar zoon geen vak zal kunnen leren, leert ze hem lezen en schrijver. Ze heeft daarvoor een eigen methode ontwikkeld. Hendrick is erg leergierig en snel van begrip. Hij heeft enorm plezier in het schrijven.
Langzamerhand ontdekt Hendrick dat hij anders is. Waarom happen mensen steeds in de lucht tegen elkaar? Als Beatrix vergeet inkt en ganzenveer op te ruimen tekent Hendrick zijn familie met de namen eronder. Het blijkt bovendien dat Hendrick tekentalent heeft. Als de IJssel tijdens een strenge winter dichtvriest is hij niet weg te slaan van het ijs. Gefascineerd kijkt hij naar de mooi aangeklede mensen en de vrolijkheid. 's Avonds thuis probeert hij die schaatsers te tekenen. Ook tekent hij de happende mensen. Zijn moeder kan hem duidelijk maken dat zij praten en dat Hendrick dat niet kan. Op straat schelden en lachen mensen hem uit maar hij lacht de mensen vriendelijk toe, hij hoort het immers niet.

Als Hendick oud genoeg is om een vak te leren vraagt zijn moeder overal aan leermeesters of haar zoon in de leer mag. Maar niemand wil hem hebben omdat hij doofstom is. Als Beatrix en haar zoon weer op zoek gaan naar een goede leermeester voor Hendrick, komen ze op straat een tekenaar tegen. Hendrick ziet hoe deze man een portret tekent en is er diep van onder de indruk. Matteus Klaasz uit IJsselmuiden, met de bijnaam Kladde, vertelt dat hij wel een leerjongen kan gebruiken. Kladde beseft dat Hendrick talent heeft en leert hem zoveel in zin vermogen ligt. Kladde is geen verdienstelijk schilder, maar hij kent de techniek en leert Hendrick de basisbeginselen. Maar dan breekt de pest uit. Hendricks vader en broer overlijden eraan maar ook Kladde. Kladde heeft Hendrick geld nagelaten en als Hendricks oom Samuel vraagt of hij iets voor het gezin kan doen besluit Beatrix dat Hendrick verder met leren in Amsterdam.
Daar aangekomen krijgt Hendrick les van David Vinckboons die schildert in de Vlaamse schildertraditie. Dankzij de erfenis kan Hendrick de lessen betalen. Langzamerhand leert Hendrick alles wat hij weten moet en behaalt de meestertitel. Hendrick kan niet wennen aan de stad en keert terug naar Kampen waar hij tot zijn dood (1643) zal blijven wonen. Hendrick wordt vooral bekend door zijn winterlandschappen.

Een prachtig verhaal zoals je van Thea Beckman gewend bent. Duidelijk wordt hoe moeilijk het in die tijd was als je een handicap had. De belevingswereld van iemand die doof is wordt goed duidelijk gemaakt. Zij beschrijft hoe Hendrick zich ondanks zijn handicap weet te ontwikkelen tot een bekend schilder, wiens winterlandschappen nu in musea over de hele wereld hangen.

ISBN 905637690X | Hardcover | 176 pagina's | Uitgeverij Lemniscaat | 1992
Leeftijd: 13+

© Dettie, mei 2005

Lees de reacties op het forum en/of reageer:

De Stomme van Kampen
Thea Beckman

vertelt ons een verhaal over de schilder Hendrick Avercamp, die leefde van 1585 tot 1634, in Kampen. Het is bekend dat hij doof was en niet kon praten, en Beckman heeft daar een mooi verhaal van gemaakt. Ze zal ongetwijfeld onderzoek gedaan hebben naar hoe mensen leefden in die tijd, maar de manier waarop ze het vertelt komt op mij belerend over.

Het verhaal:
Vader Avercamp is apotheker in Kampen, zijn vrouw helpt hem met de kruidentuin en met het klaarmaken van recepten. Hendrick is de eerste zoon die geboren wordt. Er volgen nog vijf jongens en twee meisjes. Eén meisje is te zwak om te overleven.
In die tijd waren er geen hulpmiddelen om een doofstom kind te leren liplezen, of op een andere manier te laten communiceren. Ze moesten maar zien hoe ze aan de kost kwamen. Zeker in zo'n groot gezin was daar geen tijd voor!

Moeder Avercamp vindt dat ze aan haar eer verplicht is hem toch een en ander te leren. Ze weet dat hij niet dom is, en inderdaad: ze leert hem lezen en schrijven. Maar de beleving van zijn omgeving is voor een doofstom kind heel anders, erg moeilijk. Na veel mislukte pogingen bij allerlei leermeesters vind ze een plaats voor hem bij de schilder Kladde. Die ziet zijn tekeningen en zijn talent. Hij doet erg zijn best om hem naar Amsterdam te krijgen, want zelf is hij, Kladde, maar een schilder van niks.
In 1601 breekt de pest uit, Kladde sterft, en met hem vele anderen. Ook in Hendricks familie sterven mensen, onder andere zijn vader. Zijn oom die in Amsterdam woont biedt dan aan om Hendrick te huisvesten, zodat hij in die stad verder kan leren. En zo geschiedt het..
Hendrick Avercamp wordt een bekend en succesvol schilder van Hollandse landschappen. Hij heeft een voorkeur voor schaatstaferelen en winterlandschappen.

Beckman zegt ergens dat dove mensen niet kunnen denken omdat ze geen woorden hebben. Dat lijkt me onzin. Ze denken in beelden! Maar misschien was dat nog niet bekend in 1992, toen ze het boek schreef. Als je wat meer wil weten over de zestiende eeuw is dit een boek waar je veel aan hebt. Maar de schrijfster wil het allemaal erg graag vertellen. Ze laat de personages steeds lange verhalen ophangen tegen de dove Hendrick, terwijl ze weten- want dat zeggen ze- dat hij het toch niet hoort. Dat is een beetje raar. Waarom laat ze het hen dan niet opschrijven? Niet iedereen zal hebben kunnen schrijven, maar een aantal toch wel, Hendrick verkeerde in de betere kringen. Toen ik eenmaal aan het belerende toontje gewend was, las het als een trein. Toch zijn de boeken van de modernere (speelsere?) Simone van der Vlugt prettiger om te lezen, vooral voor de jeugd. Klein beetje gedateerd dus, heel klein beetje...