Oek de Jong
Pier en oceaan
Je zal de naam voor altijd onthouden als je de roman van Oek de Jong eenmaal gelezen hebt. Het is zijn verhaal, van conceptie tot het moment dat je hem volwassen kunt noemen. (Onder voorbehoud, want is iemand ooit helemaal ‘uitgegroeid’, helemaal ‘klaar’?).
Het beslaat de jaren van 1952 tot 1971, speelt gedeeltelijk in het Friesland en Zeeland – waar bij allebei het platteland voorop staat. Het milieu is protestants, en daarmee is dit een soort tegenhanger van het epos van Van der Heijden ‘de tandeloze tijd’ dat speelt in het Brabantse Katholieke.
Beide schrijvers zijn autobiografische schrijvers, allebei hebben ze een vertellende stijl.
In ‘Pier en Oceaan’ (verwijzing naar Mondriaan) beschrijft Oek de Jong een leven, zijn leven, waarin heel veel gebeurt, en tegelijk eigenlijk niets. Een doorsnee leven, met zijn hoogtepunten en dieptepunten, een leven dat als vanzelf verweven is met het verleden en daardoor een beeld geeft van drie generaties Roorda.
Abel groeit op in de tijd na de oorlog, als een kind dat zelf niets ondervonden heeft, maar er door zijn ouders en grootouders wel mee te maken krijgt. Hij moet een eigen weg zoeken, in een sterk veranderende tijd, botst daarmee tegen de ouderen, tegen de normen en waarden zoals ze nog steeds gelden in de dorpen waar hij zijn leven doorbrengt, hetzij in Friesland - op vakantie - , hetzij - de rest van het jaar - in Zeeland. Een klein deel van het verhaal speelt in Amsterdam, de stad waar zijn moeder vandaan komt. Zijn moeder, Dina, viel ooit voor de stugge Fries, Lieuwe, maar de liefde houdt geen stand. Hun kinderen leren leven met de spanningen, ook Abel.
Het is het verhaal van een seksuele ontwikkeling, in een tijd dat alles openlijker werd; een verhaal over het geloof dat geen stand houdt, nu het onderwijs zoveel meer ratio kweekt.
Een verhaal over een jongen die ook door zijn karakter – hij is een buitenstaander, reageert vaak dwars en heeft er moeite mee om eerlijk te zijn – een plaats in de wereld moet zien te vinden.
Abel leeft intens, is ondanks zijn stugge aard een gevoelige jongen, die de wereld met open ogen observeert en overal vragen bij stelt.
Achthonderd pagina’s, een prachtig verhaal, met zoveel kleinere thema’s dat er geen beginnen aan is om er dieper op in te gaan, een feest van herkenning voor de middelbare en een eyeopener voor de jongere lezer. Oek de Jong oordeelt niet, hij vertelt alleen maar. En dat in een prachtige stijl, met af en toe die stekelige zinnetjes die het voorgaande op zijn plaats zetten.
Het is een psychologische coming-of-ageroman, chronologisch verteld met wisselend vertelperspectief, maar vooral vanuit het gezichtspunt van Abel. Het is een familieroman.
Het is een sfeertekening van het platteland in de naoorlogse jaren, en nog veel meer...
Het leest traag, heel traag soms, en dan is de hoeveelheid pagina’s een flinke hap! Toch: neem de tijd, het is een leeservaring die je niet mag missen, en Abel is zeker de moeite waard om te leren kennen!
ISBN 9789025440930 | Paperback | 806 pagina's | Uitgeverij Atlas Contact | februari 2013
© Marjo, 01 april 2013
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
