Zo God het wil
Niccolò Ammaniti

Deze Italiaanse schrijver kende ik nog niet, al schijnt hij toch tamelijk beroemd te zijn. In Zo God het wil schetst hij de ondergang van drie vrienden die zich aan de zelfkant van de samenleving bevinden. Alledrie zijn ze werkloos en aan de drank. Bovendien hangen ze rechts-extremistische ideeën aan. Rino Zena, één van de drie, heeft zelfs een vlag met hakenkruis in zijn slaapkamer hangen.

Het verhaal gaat supersnel. De ene na de andere scène wordt gepresenteerd, en de ene gebeurtenis is nog verschrikkelijker dan de andere. Voorgoed verdwijnen in alcohol en geweld, daar stevenen de drie volwassen personages ongewild op af. Het is pakkend geschreven: je wilt weten wat er nog meer gebeurt, en of het nog wel goed komt, al die ellende. Maar het tempo is te hoog voor echte karakterontwikkeling. De personages blijven een beetje karikaturaal. De stijl is niet bijzonder goed, al kan mijn indruk ook aan de vertaling liggen. Om de kwaliteit daarvan te illustreren: ergens in het boek staat zoiets als: hij leidde aan het leven…Tja, als je dat kan laten staan, heb je als vertaler misschien een wat minder goed taalgevoel.

De luid spelende televisie met een slapende straalbezopen man ervoor is een steeds terugkerend motief. De drie vrienden, Rino Zena, Quattro Formaggi, en Aldino, slagen er niet in hun leven van armoede en alcoholische roes te ontvluchten en zinken daarom nogal eens ineen op hun oude, mottige bank voor de televisie na het nuttigen van een fles grappa. Het signaal is duidelijk: hun bestaan is uitzichtloos. Toch proberen ze er wat aan te doen. Ze beramen de roof van een geldautomaat in de hoop zo een leven met meer welstand te krijgen, maar dat plan is het begin van hun einde en als lezer zie je dat meteen aankomen.


Cristiano Zena, dertien jaar oud, haat de steeds terugkerende dronkenschap van zijn vader, maar toch houdt hij van hem. Hij is de enige bij wie hij zich thuis voelt. Omdat Rino niet bepaald een modelouder is, ligt steeds opname in het kindertehuis op de loer. Een maatschappelijk werker, Beppe Trecca, brengt het gebroken gezin eens per twee weken een bezoek. Vader en zoon spelen dan voor de show een spelletje monopolie.
Aan het einde van het verhaal, als alles is misgegaan, doet Cristiano zijn uiterste best om zijn vader te redden.
De bijna grenzeloze loyaliteit van een kind voor zijn ouder zou een mooi thema zijn voor dit verhaal. Ammaniti heeft dat thema, blijkens de achterkaft, wel proberen te verwerken in zijn verhaal, maar dat is toch te lichtvoetig om zo’n idee helemaal uit de verf te laten komen.
Het boek leest lekker weg, is best boeiend genoeg om een paar avonden mee door te brengen, maar uitdagende literatuur is het niet.

ISBN 9789048802647 | Paperback | 446 pagina's | Lebowski Publishers | augustus 2009
Vertaling: Etta Maris

© PetraO, 21 november 2009

Lees de reacties op het forum en/of reageer: