Ik en jij
Niccolò Ammaniti

Een jonge man vertelt over wat er tien jaar eerder gebeurd is, hij was een puber van veertien en zijn halfzus was negen jaar ouder. Veel contact hebben ze niet, Olivia zou niet zo gemakkelijk zijn – over het uit elkaar gaan van de ouders en de gevolgen daarvan wordt niets gezegd. Hun beider vader is na zijn eerste mislukte huwelijk getrouwd met de moeder van Lorenzo. Ze wonen in Rome, waar Lorenzo zijn leven een beetje draaglijk probeert te maken. Want ook hij heeft het niet makkelijk: hij wil het liefst met rust gelaten worden, opgaan in de menigte.  Als een ander hem te nabij komt, voelt hij een woede opkomen die hij heeft leren controleren, maar nog steeds wil hij niets van anderen weten. Dat ging goed op de basisschool, maar op de middelbare school blijkt het verhaal heel anders. Opgaan in de menigte lukt niet, juist zijn schuwe gedrag maakt hem kwetsbaar voor pesterijen.
Als hij een documentaire ziet over een vlieg die een wesp imiteert en zo zelfs in een wespennest kan infiltreren, neemt hij een besluit: hij zal zich gedragen als de anderen.

‘Het was alsof er binnen in mij een vlieg zat die mij de waarheid vertelde over de dingen. Die mij uitlegde dat vrienden je zo zijn vergeten, dat meisjes gemeen zijn en je voor de gek houden, dat de wereld buiten je eigen huis alleen maar competitie, onderdrukking en geweld was.‘

Maar hoe hij zichzelf en de anderen ook voor de gek houdt, hij weet dat zijn ouders, vooral zijn moeder, zich zorgen maakt. Ze weet dat hij niet is als de anderen, hij is zelfs naar een psycholoog gestuurd. Als hij op een dag hoort hoe een paar klasgenootjes plannen maken voor een skivakantie, vertelt hij opgetogen aan zijn moeder dat hij uitgenodigd is: een week skiën met vrienden.
Zijn moeder is zo blij dat hij geaccepteerd wordt op school, dat ze huilt van geluk: Lorenzo kan niet meer terug.
En zo komt het dat hij zich een week verschanst in de kelder van hun huis, en zijn moeder met telefoontjes om de tuin blijft leiden. Maar er is één ding dat hij niet had kunnen voorzien: ineens duikt zijn halfzus Olivia op… ook zij zoekt een veilig onderkomen, zonder bemoeienis van volwassenen.
Dan volgt het verhaal van twee verloren zielen. Ze kennen elkaar nauwelijks, maar zijn nu totaal op elkaar aangewezen.

Ik las een filmeditie met een andere titel dan de reguliere uitgave heeft.  Waar ik me heel goed in kan vinden trouwens: de Italiaanse titel is 'Io e te', en ik weet wel dat wij Nederlanders liever niet onszef op de eerste plaats zetten, maar in dit verhaal moet dat absoluut wèl!
Ammaniti schrijft heel mooi. Omdat hij de ik-figuur is, is de jongen vanzelf het enige karakter dat goed wordt uitgewerkt; de zus, zijn ouders, de vrienden, we zien hen door zijn ogen, en ja, het is een puber, een egocentrisch kind. Als lezer begrijp je wat hij doet, terwijl je natuurlijk ook weet dat hij er niet ongestraft van af zal komen.
Het is een kadervertelling: de jongen is vierentwintig als hij begint te vertellen, en hij vertelt hoe het afloopt.
Mooie novelle. Nu de film nog.

ISBN 9789048815869 | Hardcover | 127 pagina's | Lebowski Publishers | januari 2013
Vertaald uit het Italiaans door Etta Maris

© Marjo, 21 januari 2013

Lees de reacties op het forum en/of reageer:

Zo God het wil
Niccolò Ammaniti

Deze Italiaanse schrijver kende ik nog niet, al schijnt hij toch tamelijk beroemd te zijn. In Zo God het wil schetst hij de ondergang van drie vrienden die zich aan de zelfkant van de samenleving bevinden. Alledrie zijn ze werkloos en aan de drank. Bovendien hangen ze rechts-extremistische ideeën aan. Rino Zena, één van de drie, heeft zelfs een vlag met hakenkruis in zijn slaapkamer hangen.

Het verhaal gaat supersnel. De ene na de andere scène wordt gepresenteerd, en de ene gebeurtenis is nog verschrikkelijker dan de andere. Voorgoed verdwijnen in alcohol en geweld, daar stevenen de drie volwassen personages ongewild op af. Het is pakkend geschreven: je wilt weten wat er nog meer gebeurt, en of het nog wel goed komt, al die ellende. Maar het tempo is te hoog voor echte karakterontwikkeling. De personages blijven een beetje karikaturaal. De stijl is niet bijzonder goed, al kan mijn indruk ook aan de vertaling liggen. Om de kwaliteit daarvan te illustreren: ergens in het boek staat zoiets als: hij leidde aan het leven…Tja, als je dat kan laten staan, heb je als vertaler misschien een wat minder goed taalgevoel.

De luid spelende televisie met een slapende straalbezopen man ervoor is een steeds terugkerend motief. De drie vrienden, Rino Zena, Quattro Formaggi, en Aldino, slagen er niet in hun leven van armoede en alcoholische roes te ontvluchten en zinken daarom nogal eens ineen op hun oude, mottige bank voor de televisie na het nuttigen van een fles grappa. Het signaal is duidelijk: hun bestaan is uitzichtloos. Toch proberen ze er wat aan te doen. Ze beramen de roof van een geldautomaat in de hoop zo een leven met meer welstand te krijgen, maar dat plan is het begin van hun einde en als lezer zie je dat meteen aankomen.


Cristiano Zena, dertien jaar oud, haat de steeds terugkerende dronkenschap van zijn vader, maar toch houdt hij van hem. Hij is de enige bij wie hij zich thuis voelt. Omdat Rino niet bepaald een modelouder is, ligt steeds opname in het kindertehuis op de loer. Een maatschappelijk werker, Beppe Trecca, brengt het gebroken gezin eens per twee weken een bezoek. Vader en zoon spelen dan voor de show een spelletje monopolie.
Aan het einde van het verhaal, als alles is misgegaan, doet Cristiano zijn uiterste best om zijn vader te redden.
De bijna grenzeloze loyaliteit van een kind voor zijn ouder zou een mooi thema zijn voor dit verhaal. Ammaniti heeft dat thema, blijkens de achterkaft, wel proberen te verwerken in zijn verhaal, maar dat is toch te lichtvoetig om zo’n idee helemaal uit de verf te laten komen.
Het boek leest lekker weg, is best boeiend genoeg om een paar avonden mee door te brengen, maar uitdagende literatuur is het niet.

ISBN 9789048802647 | Paperback | 446 pagina's | Lebowski Publishers | augustus 2009
Vertaling: Etta Maris

© PetraO, 21 november 2009

Lees de reacties op het forum en/of reageer:

Ik ben niet bang
Niccolò Ammaniti

Al kende ik het verhaal -want ik heb de film gezien- toch zat ik weer op het puntje van mijn stoel, en dat is een bewijs van de kracht van het verhaal.

Dat gaat over een negenjarige jongen die op een verlaten heuvel bij zijn dorp in het zuiden van Italië (Sicilië?) een hol ontdekt waar een jongen in zit. Die jongen zit vast aan een ketting en zegt in het begin niets. Michele weet niet wat hij er mee aan moet. Hij is nieuwsgierig, maar ook bang.. Hij wil zijn vader er over vertellen, maar dat lukt maar niet. En als de gelegenheid zich dan eindelijk voordoet, heeft hij meer ontdekt.
Vertwijfeld vraagt hij zich af of het wel verstandig is om over zijn geheim te praten. Intussen blijft hij de jongen bezoeken, geeft hem water, en wat te eten. Als hij op de televisie de moeder van de jongen ziet, die een wanhopige oproep doet aan de ontvoerders van haar zoon, en als hij een donker vermoeden krijgt dat bijna alle volwassenen uit het dorp erbij betrokken zijn, bevindt hij zich in een groot dilemma.
Hij wordt betrapt bij een bezoek aan de jongen, en moet nu beloven dat hij er nooit meer heen zal gaan. Maar hij heeft de jongen beloofd dat hij terug zal komen... Wat nu?

Een schokkend verhaal, mede doordat het zo geloofwaardig is. De gedachtewereld en het gevoelsleven van de jongen worden heel duidelijk uiteengezet. Aanvankelijk is hij een onschuldig kind, dat alles gelooft dat hem verteld wordt..maar nu wordt hij gedwongen volwassen beslissingen te nemen. In de film viel het me ook al op, en het blijkt conform het boek: zolang de jongen de naïeve onschuldige knul is die in monsters gelooft, wuiven de korenhalmen op de velden. Maar als de spanning toeneemt, en de wanhoop bij de jongen groeit, worden de velden gemaaid, en nog later wordt het decor verplaatst naar een onherbergzaam landschap, waar de varkens in de modder wroeten ("de varkens die een teckel verscheurd hebben") en de schurftige magere hond wild blaffend aan zijn ketting trekt...

ISBN 9028419543 | Paperback | 206 pagina's | Wereldbibliotheek | 2002
Vertaald door Els van der Pluym

© Marjo, januari 2007

Lees de reacties op het forum en/of reageer: