Dimitri Verhulst
De laatkomer
‘Eén van die vele, wellicht miljoenen zwijgende mannen moet ik zijn, die zich tegen de grillen van hun echtgenote weten te pantseren met een schild van onverschilligheid.‘
Wat doe je als je huwelijk slecht is? Je zou uit elkaar kunnen gaan natuurlijk, maar waarom Désiré Cordier niet die weg heeft bewandeld blijft onduidelijk. Hij schikt zich. Tot het moment daar is dat hij en zijn vrouw het besluit moeten nemen om kleiner te gaan wonen. Een schrikbeeld doemt op: met zijn kijvende vrouw in een kleine ruimte? Dicht op elkaar, terwijl ze beiden steeds minder mobiel gaan worden? Dat gaat hij niet redden. Hij neemt een besluit: hij zal dementie voorwenden, om zo zijn vrouw een hak te zetten.
Désiré Cordier, bibliothecaris, in het bezit van een onfeilbaar sterk geheugen, gaat doen alsof hij het allemaal niet meer weet. Dat hij dan ook een gevangene van zichzelf zal zijn, beseft hij terdege, maar dat neemt hij op de koop toe. En zo belandt Désiré Cordier in een verzorgingshuis, waar hij de rol van zijn leven doorzet tot het einde. ‘Eenmaal in het oudpeetjeshuis, altijd in het oudpeetjeshuis.’
Tot zijn verrassing ontmoet hij daar zijn eerste liefde. Helaas… zij doet niet alsof…
Even was er verbijstering toen ik begon te lezen: mag je dit wel doen? Is het niet onbetamelijk om zo de draak te steken met een groep mensen die zich niet kan verweren? Maar Dimitri Verhulst weet het zo aan te pakken dat die twijfel al snel weg is.
Met het beschrijven van situaties als deze:
‘Kinders, we hebben jullie iets belangrijks te vertellen! Zeg jij het hun, Désiré?'
‘Hè? Wat?’
‘Zeg jij het hun?’
’Maar wat dan?’
‘Wel, wat we gingen zeggen. Het nieuws, tiens!’
‘Het nieuws?’
‘Wel ja, hé nieuws!’
‘Kan dat niet wachten tot na het eten?’
‘Waarom zou dat moeten wachten? Het eten mag toch weten wat wij doen met ons leven? Allez, spreek op, straks vrezen de kinderen nog dat het iets ergs is.’
Ik zei: ‘Vooruit dan, omdat je zo aandringt… Hugo, Charlotte, wij moeten jullie plechtig iets melden, namelijk: uw moeder heeft haar honderdvijftigste paar schoenen gekocht!'
Natuurlijk had Désiré de verhuizing moeten aankondigen, maar zijn rol is in gang gezet, de vermeende aftakeling, het vergeten, de verdwazing en het onbegrip zijn begonnen. Hij heeft er plezier in, dan nog wel, en de lezer ook.
In zijn bekende wrang-ironische stijl beschrijft Verhulst een liefdeloos huwelijk, waar onbegrip allang verzand is geraakt in onwil, om daar tegenover het leven in een tehuis te schetsen waar verzorgsters met een goedbedoelde welwillendheid hun patiënten liefdevol verzorgen. Het instituut echter blijft er een waar patiënten niet langer beschouwd worden als volwassenen. Waar men volgestopt wordt met pillen, incontinentiemateriaal draagt voor het geval dàt, waar verzorgers de eerste persoon meervoud gebruiken in hun gesprekken met de patiënten, hard roepend alsof iedereen doof is.
De omslag laat het bord van het ganzenbordspel (Désiré vergelijkt zijn vrouw met Moeder de Gans) zien: wie wint, is echt aan zijn eind. In de vorm van het spelletje ‘ik ga op reis en neem mee…’ worden tussenstukjes toegevoegd ‘ik steek de Styx over en neem mee...’ . Er is geen uitweg mogelijk, net als Désiré weet de lezer dat.
Maar het verloop van zijn leven, nadat de keuze gemaakt is, levert een schrijnend en komisch verhaal op. Dimitri Verhulst heeft weer een meesterwerkje afgeleverd, met treffende scènes, waar de humor van af spat, terwijl je de schrijnende achtergrond onontkoombaar herkent.
ISBN 9789025441265 | Paperback | 192 pagina's | Uitgeverij Atlas Contact | mei 2013
© Marjo, 15 mei 2013
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
