Het hebzuchtgas
Jan Terlouw

Natuurlijk waren de leiders en inwoners van Tradicië gewaarschuwd voor de gevolgen van de klimaatverandering. President Stefan de Wolf greep, tot grote ergernis van de rest van de regering, elke kans aan om zijn zorgen te uiten. Als er niet dringend minder olie, kolen en gas zouden worden verstookt, zou het slecht met Tradicië aflopen. Ach, de woorden van de president waren niemand ontgaan, maar er werd geen actie ondernomen. Iedereen ging gewoon op dezelfde manier door met leven.

Door het overvloedige gebruik van fossiele brandstoffen kwam steeds meer kooldioxide in de lucht. De warmte van de zon kon hierdoor de aarde steeds minder goed verlaten. Omdat de aarde steeds warmer werd, begonnen de poolkappen te smelten. Door al het smeltwater werd de zeespiegel steeds hoger. Dat kon niet lang meer goed gaan.

Hadden de mensen van Tradicië dan niet door dat de zeespiegel steeg? Werd het land soms door een simpel volkje bewoond? Niets was minder waar. De bevolking van Tradicië was allesbehalve dom. Natuurlijk zagen ze het water stijgen. Braaf vervingen ze hun gloeilampen door spaarlampen en pakten ze wat vaker de fiets. Het was echter niet genoeg. Ze hadden er veel te lang op los geleefd en nu waren rigoureuze maatregelen nodig. Pas als er heel veel minder kooldioxide in de lucht zou komen, zouden de ijskappen weer kunnen bevriezen.

Op een dag was het raak. Orkaan Diana veroorzaakte een enorme vloedgolf die regelrecht op Hovarde, de hoofdstad van Tradicië, afstevende. Julia, de achttienjarige kleindochter van de president, was net aan haar eindexamen begonnen toen het water door de straten van de stad spoelde. Het stond al snel kniehoog en bleef maar stijgen. Er brak paniek uit en mensen vertrapten elkaar. Het water was gekomen en, ondanks alle waarschuwingen, was niemand erop voorbereid geweest. Julia overleefde de ramp maar dat gold beslist niet voor iedereen.

Een jaar later is Julia het voorval nog altijd niet vergeten. Grote delen van Tradicië zijn verloren gegaan maar verder is er weinig veranderd. Iedereen geeft elkaar de schuld van de ramp, waardoor niemand actie onderneemt. Door de ramp is Julia’s studie letterlijk in het water gevallen. Daar heeft de regering iets op bedacht. Eindexamenleerlingen kunnen hun diploma alsnog halen door een drie maanden durende stage succesvol af te ronden.

Julia gaat stagelopen bij het bedrijf Solide dat is gespecialiseerd in het winnen van olie, gas en kolen. Julia is verbaasd. Waarom heeft het bedrijf zich niet op andere vormen van energiewinning gericht? Dan ontdekt ze de schokkende waarheid. De directeur van Solide, meneer Bovenwoning, is verslaafd aan hebzuchtgas. Het gas wordt door stenen uitgewasemd en iedereen die het inademt, wordt steeds hebzuchtiger.

IJle lucht bevat een hogere concentratie hebzuchtgas. Directeuren die bovenin hoge kantoorgebouwen vertoeven, ademen enorme hoeveelheden in. Omdat ze zo hopeloos verslaafd zijn, doet alleen geld er nog toe. Julia beseft dat ze het milieu zullen blijven verpesten en verzint een briljant plan om ze af te laten kicken. Daarbij heeft ze de hulp van de kinderen van de directeuren nodig. Gelukkig beseffen ook zij dat hun toekomst op het spel staat. Wat volgt is een enorm leuk verhaal. Een sprookje voor alle leeftijden.

Voormalig fysicus en politicus Jan Terlouw schrijft al jaren (jeugd)boeken. Bekende boeken zijn bijvoorbeeld Oorlogswinter, Koning der Katoren en Briefgeheim. Zelfs was ik als kind helemaal weg van het boek Pjotr. Ik heb het keer op keer herlezen. Het zal je niet ontgaan zijn wat het onderwerp in Het hebzuchtgas is: het broeikaseffect. Het land Tradicië bestaat niet echt maar het lijkt verdacht veel op Nederland. Het onderwerp is serieus maar gelukkig heeft Jan Terlouw er geen zwaar verhaal van gemaakt. Ook met de nodige luchtigheid en een vleugje romantiek komt de boodschap goed over.

Op 30 november 2016 hield Jan Terlouw, 85 jaar oud, in De Wereld Draait Door een indrukwekkend een aangrijpend pleidooi over de veranderingen in de maatschappij die hij tijdens zijn leven heeft waargenomen. Hij heeft gemerkt dat het vertrouwen in elkaar is verdwenen. Ook uitte hij zijn zorgen over het milieu. De mensheid is tegenwoordig tot vrijwel alles in staat. Waarom richten we ons dan niet op milieuvriendelijke energiebronnen? Waarom gaan we dan toch maar door met al die milieuverwoestende olie, gas en kolen? Ik weet inmiddels het antwoord op deze vragen. Ook al lijkt hebzuchtgas een verzinsel, het bedrijfsleven is er hopeloos aan verslaafd. En zelf hebben we er ook iets te veel van ingeademd!

Het is tijd om af te kicken! Voor onszelf maar vooral voor de toekomstige generaties. Het hebzuchtgas zou op elke school én in elk kantoor verplicht gelezen moeten worden. En geloof me, dat is beslist geen straf!

ISBN 9789462970441 | Hardcover | 222 pagina's | Uitgeverij De Kring | november 2016
Leeftijd: 15+

© Annemarie, 16 december 2016

Lees de reacties op het forum en/of reageer:

Het hebzuchtgas
Jan Terlouw

'In de Bijbel staat: Eerder gaat een kameel door het oog van de naald dan dat een rijke ingaat in het koninkrijk der hemelen. En er is een volksrijmpje dat zegt: vijf en zes die geven niet, één en twee die kunnen niet, maar vier en drie die geven vrij.'

Het fictieve land, Tradicië, is overstroomd. Er was al jaren gewaarschuwd voor het stijgende waterpeil, men was al wel begonnen met het ophogen van de dijken. Te laat! Het watergeweld dat het land bedreigde toen de orkaan Diana zich ontwikkelde, was niet tegen te houden. Een stoomwals van water, twee of drie meter hoog, rolde over het land, en verzwolg alles wat in de weg stond. Elk levend wezen dat zich ter plekke bevond was reddeloos verloren.
Julia, op dat moment bezig met haar eindexamen, weet zich te redden door in de kerktoren te klimmen. Zij is de kleindochter van de president, Stefan de Wolf, die zich bezig houdt met het terugdringen van het broeikaseffect.

Na de ramp kan Julia alsnog haar examen halen door stage te lopen. Daarvoor gaat ze naar Solide, een bedrijf dat zich bezig houdt met het winnen en verwerken van olie en andere energiedragers. De directeur Alphons Bovenwoning nodigt haar uit op de bovenste verdieping waar hij werkt en woont. Haar stageopdracht is onderzoeken hoe mensen met afval omgaan, om te ontdekken hoe er nog zuiniger omgegaan kan worden met energie. Tijdens dat onderzoek ontdekt Julia dat Alphons Bovenwoning, net als de andere machtige en rijke directeuren in het land, behept zijn met het hebzuchtgas. Zij kunnen alleen maar denken aan geld, nog meer geld, nog meer macht. Dat moet veranderen, vindt Julia.
Samen met enkele andere jongeren verzint ze een plan om de directeuren van hun verslaving af te helpen.

Dit boek, in 2014 geschreven, zou het derde deel zijn in de Katoren-reeks. Maar er is weinig waardoor je het een vervolg kan noemen. Alleen het feit dat ze alle drie een fikse portie maatschappijkritiek bevatten, is niet genoeg.
Het eerste boek, Koning van Katoren dat in 1971 werd geschreven, vertelt het verhaal van Stach, een jongen die in het fictieve land Katoren zeven opdrachten moet vervullen voordat hij koning mag worden. In 2007 kwam er een vervolg op het boek, Zoektocht in Katoren. In dit verhaal belandt een herder, die gewoonlijk in afzondering op een berg woont, voor het eerst in zijn leven in de maatschappij.

In Het Hebzuchtgas is er geen sprake meer van een koning. Er is een president. De hoofdrolspelers zijn ouder. Het lijkt me een pittig boek voor de kinderen die na de eerder genoemde boeken dit boek zouden gaan lezen als derde deel.
Het is dus een goede keuze dat er op deze uitgave geen enkele verwijzing staat als zou het een derde deel zijn. ‘Een sprookje voor jong en oud’ staat er. En dat is het. Helaas.

'De klimaatcrisis is een glasheldere illustratie. Eigenlijk weet iedereen wat we zouden moeten doen. Ik zeg als natuurkundige: het probleem is simpel oplosbaar. Simpel. De zon schijnt iedere dag een enorme hoeveelheid energie op de aarde; 98 procent ervan gaat zo weer het heelal in. Het winnen van duurzame energie uit die overvloed is een peulenschil.'

Want al is dit de overtuiging van de nu vijfentachtigjarige Jan Terlouw, ik ben bang dat een boek als dit niet genoeg is om de verantwoordelijken van ons eigen land, dat immers ook voor een groot deel onder de waterspiegel ligt en onder zal stromen als het water blijft stijgen, wakker te schudden. Maar wie weet schudt het enkele - liefst meerdere - lezers wakker, want ook wij zijn verantwoordelijk...

Luister hier terug naar Jan Terlouw bij Vroege Vogels.

ISBN 9789462970441 | Hardcover | 224 pagina's | Uitgeverij De Kring | november 2016
Leeftijd: 15+

© Marjo, 08 december 2016

Lees de reacties op het forum en/of reageer: