Gerbrand Bakker
Categorie: Recensies 13-15jr
Perenbomen bloeien wit
Persoonlijk heb ik het gevoel dat dit boek de opmaat is voor de debuutroman 'Boven is het stil'. Ook hier is sprake van een ongeluk, een tweeling, ontluikende homoseksuele gevoelens en de moeder is afwezig. Toch is het verhaal heel anders.
Moeder is er vandoor, in de nieuwe auto, helemaal naar Italië. 5 maal per jaar komt er van moeder een kaart voor vader Gerben, Kees en Klaas de tweeling, Gerson, de jongste, en een nieuwjaarskaart. Klaas bestudeert elke keer de poststempel maar komt er niet achter van waar in Italië de kaart verstuurd is. Daan de hond was gek op moeder en is gek op Gerson.
Kees, Klaas spelen vaak samen met Gerson het spelletje Zwart. Ze moeten dan met hun ogen dicht naar een bepaald doel lopen. Het lukt ze nooit echt goed. Heel eerlijk roepen ze wanneer ze stiekem toch hebben gekeken. Gerson is helemaal goed in het bedenken van doelen. Soms moeten ze langs prikkeldraad of schrikdraad, over een bruggetje enz. Later zullen ze dit spelletje nooit meer spelen... .
Vader Gerben is weinig thuis, hij heeft het erg druk met zijn werk. In het weekend wordt de oude achtergebleven auto gewassen. Vaak maken ze daarna een ritje, tot de fatale dag.
Ze gaan naar opa en oma van vaders kant, Gerben en Gerson willen een andere route, langs de wit bloeiende perenbomen en dan ramt een auto hun. Iedereen komt met lichte verwondingen vrij behalve Gerson. Hij zit vast, het enige wat hij zegt is 'Au'. Vader en Kees worden meegenomen in een ziekenauto maar Klaas wil bij zijn broertje blijven en heeft alles gezien...
Gerson ligt daarna in coma en dan begint het meest ontroerende gedeelte van het boek. Kees, Klaas en Gerben staan schutterig aan het bed, praten maar door om Gerson uit z'n coma te krijgen. De verpleger probeert hen te helpen, is erg lief voor ze maar... komt Gerson uit zijn coma en zo ja, hoe?
In fijnzinnige subtiele taal is dit boek geschreven, er staat geen woord teveel in. Vanaf de eerste bladzijde is er een goede sfeer die niet meer verdwijnt. Net als in 'Boven is het stil' zijn de personages kort van stof en zeer direct in hun praten. Het is geen vrolijk verhaal maar door het vleugje humor door het boek heen wordt het niet loodzwaar. Erg mooi!
ISBN 9024536456 | Hardcover | 143 pagina's | uitgeverij Piramide | 1999
Leeftijd: 14+
© Dettie, juli 2006
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
Perenbomen bloeien wit
Het gaat om drie broers, de tweeling, Klaas en Kees, en hun drie jaar jongere broer Gerson. De jongste voelt zich een buitenstaander, omdat de tweeling van nature hecht is. Toch doen de jongens er alles aan om hem erbij te betrekken. Zo laten ze hem al vroeg het spel "zwart" meespelen. Met hun ogen dicht moeten ze een vooraf genoemd doel zien te bereiken. Niet wetende dat op een dag dit spel echt zal worden voor een van hen.
De drie jongens wonen alleen met hun vader op het platteland, hun moeder is er al lang geleden vandoor gegaan, en stuurt alleen nog maar kaartjes. Zij was een stadsmens, misschien kon ze niet tegen het leven op het platteland. Maar de vier mannen hebben het er naar hun zin.
De vader heeft een autootje, dat -denken de jongens- de plaats van hun moeder ingenomen heeft, zo zuinig is hij erop. Het ding wordt iedere week gepoetst en gezogen. Op een dag gaan ze naar opa en oma, de ouders van hun vader. Op verzoek van Gerson rijden ze niet over snelwegen maar langs de boomgaarden, want de perenbomen bloeien, en dat is zo mooi..ze kibbelen nog wat over de bloeiwijze, zijn het wel perenbomen die wit bloeien, of zijn het appelbomen, als het noodlot toeslaat.
En dan bewijzen de jongens hun liefde voor elkaar...
Het verhaal wordt verteld door "wij", dat zijn de twee jongens die echter ook vaak bij naam genoemd worden. Dat is meesterlijk: een persoonlijke verteller, maar ook een alleswetende, en steeds is het de tweeling. Ook wordt terloops aangekondigd dat er iets vervelends gaat gebeuren, je voelt het dus al aankomen, maar je weet niet precies wat en hoe. Het veroorzaakt een dreiging, in een verhaal dat toch al niet vrolijk is. Maar gelukkig is er Daan, de hond. Zijn rol is humoristisch, -hij is niet van de mens, de mens is van de hond- maar op het laatst schiet ook hij te kort...
ISBN 9024536456 | Hardcover | 143 pagina's | uitgeverij Piramide | 1999
Leeftijd: 14+
© Marjo, augustus 2006
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
Perenbomen bloeien wit
In 1999 schreef Gerbrand Bakker een jeugdboek met de titel: Perenbomen bloeien wit, dat ook in het Duits vertaald werd. Van beide uitgaven verscheen een tweede druk, maar het had in Duitsland meer succes dan hier. Na het overdonderende succes van Bakkers eerste roman voor volwassenen: Boven is het stil, besloot zijn uitgever tot een heruitgave van Perenbomen bloeien wit. Met enige aanpassingen, zodat het aangemerkt zou kunnen worden als een boek voor volwassenen.
Het is moeilijk dit boek te beoordelen zonder rekening te houden met deze voorgeschiedenis. Er zitten zeker nog elementen in die het geschikt maken voor de oorspronkelijke doelgroep: jongeren (het is zeker géén kinderboek, zoals een recensent meende te moeten beweren), zoals de vrij korte zinnen, de duidelijke taal en de leeftijd van de hoofdpersonen: jongeren identificeren zich nu eenmaal gemakkelijker met leeftijdgenoten, dan met vijftigers. Maar daarmee is nog niet gezegd dat dit boek voor volwassenen niet aantrekkelijk zou zijn.
Nu we weten dat het schrijven van dit boek vooraf ging aan Boven is het stil kunnen we het op die manier beoordelen: als een vingeroefening voor Boven is het stil. Al gaat het om een totaal ander verhaal, toch zijn er overeenkomsten. De omgeving: het Hollandse polderland, een tweeling, een ongeval met trieste gevolgen, een gezin zonder moeder, het onvermogen gevoelens te uiten, elkaar te bereiken. Ook de stijl is vergelijkbaar: korte, afgemeten dialogen, de wanhoop, het verdriet, de onmacht schilderen zonder ze te benoemen, een lichte toon, waaronder het drama sluimert, sfeervolle beschrijvingen van de plattelandsomgeving. Dat alles is de opmaat naar Boven is het stil.
De structuur van het boek en de compositie van het verhaal spelen een belangrijke rol. De spanning wordt o.a. opgebouwd via vooruitwijzingen.
Het perspectief is, heel apart, vaak “wij”, waarmee meestal de tweeling als eenheid optreedt. Het benadrukt de eenzaamheid die het jongere broertje ook vroeger al, maar na het ongeluk zeker, voelde. Sommige hoofdstukken zijn cursief gedrukt en hebben een “ik”-perspectief: hier is Gerson aan het woord. Wie blind is, kan zijn blik niet naar buiten richten. Tijdens zijn coma, maar ook later, als hij beseft, dat hij nooit meer zien zal, zit hij opgesloten in zichzelf. Die gedachte wordt benadrukt door dit perspectief en de afwijkende typografie.
“Toen ik in het ziekenhuis lag, was ik nog niet echt blind. Dat kwam pas toen ik thuis kwam en ik wist dat ik altijd thuis zou blijven. Thuis, dit huis, is een kooi. Een duistere kooi waaruit ik misschien nooit ontsnappen kan. Klaas en Kees zijn vriendelijke, zachtaardige bewakers. Gerard (zijn vader) is een iets minder vriendelijke bewaker. Hij brengt onrust, hij stelt vragen, hij wil me dwingen tot keuzes. Ik wil uitstellen, ik wil niet vooruit denken. Ik wil niets. Ik wil rust”.
Het verrassende ik-perspectief van het hondje Daan tenslotte laat ruimte voor een eigen interpretatie van de gebeurtenissen aan het eind van het verhaal.
Natuurlijk zitten we allemaal vol spanning te wachten op de opvolger van Boven is het stil. Maar het is toch goed kennis te nemen van deze voorganger. Dit beklemmende en tegelijkertijd ontroerende verhaal kan ik jong en oud van harte aanbevelen.
ISBN 9789059360631 | Hardcover | 137 pagina's | Uitgeverij Cossee | 2007
Leeftijd: 14+
© Jannie Trouwborst, juni 2007
Lees de reacties op het forum en/of reageer: