John Boyne
De jongen in de gestreepte pyjama
Als lezer begrijp je al snel dat zijn vader een nazi is, en dat hij opzichter wordt in kamp Auschwitz, maar het kind snapt bijvoorbeeld niet waarom al die mensen op het station zich blijven verdringen rond een overvolle trein, terwijl er in de trein waar hij in zit, nog plaats genoeg is...
En de naam van het kamp kan hij niet goed uitspreken, het is Pools natuurlijk, hij blijft het uitspreken als Oudwis ook al maakt zijn zusje hem wijzer. Hij verveelt zich gruwelijk in het nieuwe huis, waardoor hij zelfs toenadering zoekt tot de bedienden, hoewel hij geleerd heeft dat hij afstand moet houden, ze zijn niet zoals hij en het gezin, zegt zijn moeder.
Maar volgens hem zijn ze dat wel... en in zijn eenzaamheid stoort hij zich steeds minder aan de regel van afstand. Dat levert problemen op: als ze net zijn zoals hij, waarom gedragen ze zich dan niet net als hij? Waarom doen ze steeds onderdanig wat hen gezegd wordt?
Door het raam in zijn kamer ziet hij buiten mensen, achter een hek, allemaal met gestreepte pyjama's aan. Ook hier wordt hem niets over verteld, hij weet niet beter dat die mensen kiezen er zelf voor.
"het leek wel een andere stad, waar de mensen allemaal woonden en werkten vlak naast het huis waar hij woonde. En waren ze echt zo anders? Alle mensen in het kamp droegen dezelfde kleren, van die pyjama's en van die gestreepte mutsen; en alle mensen die door zijn huis zwierven (met uitzondering van moeder, Gretel, en hemzelf) droegen uniformen van wisselende kwaliteit, met verschillende versierselen en petten en helmen en felle rood met zwarte mouwbanden en ze droegen wapens en keken altijd verschrikkelijk streng, alsof het allemaal heel belangrijk was en niemand daar anders over mocht denken. 'Wat was nou eigenlijk het verschil?' vroeg hij bij zichzelf af. En wie maakte uit welke mensen de pyjama's droegen en welke mensen de uniformen?"
Niemand besteedt aandacht aan de jongen, hij verveelt zich, en hij gaat naar buiten, op ontdekking. Als hij een eind langs de omheining heeft gelopen ziet hij een 'stip die een vlek werd die een bobbel werd die een figuur werd die een jongen werd' en hij maakt contact met de jongen, Shmuel. Even oud zijn ze op de dag af, maar wat een wereld van verschil. Bruno begrijpt er niet veel van, maar hij is blij met zijn vriend en iedere dag gaat hij naar die plek...
Het is een schokkend boek. Het begint eigenlijk al meteen, als het tot je doordringt dat de vader van Bruno een nazi is en dat ze verhuizen naar Auschwitz. Door de ogen van een naïef jongetje wordt de vreselijke geschiedenis van het kamp verteld. Het einde, ook vreselijk, is eigenlijk onontkoombaar. Gruwelijk, maar helder en duidelijk verteld.
ISBN 9789069747828 | Paperback | 205 pagina's | Uitgeverij Boekerij | februari 2006
Vertaald door J. de Jonge | Leeftijd: 14+
© Marjo, september 2006
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
