Saartje Tadema
Thea Beckman

Als hun moeder, nog geen jaar na hun vader, overlijdt, worden de drie kinderen Tadema plotsklaps volle wezen. Hoewel er aanvankelijk nog twijfels bestaan over het poorter-schap van de ouders worden ze tot hun geluk opgenomen in het Burgerweeshuis van Amsterdam. Tot hun geluk ja, want dit weeshuis stond, hoewel het geen prettig oord was, bekend als het beste weeshuis van Amsterdam. Voor Saartje is het echter een ramp. Haar kleine broertje is nog te jong voor het weeshuis, en moet verplicht naar een minnemoei die het kind zal verzorgen tot het vier jaar is. Saartje, zeven jaar oud, wordt opgenomen in het kinderhuis, terwijl haar oudere broer Dirk geplaatst wordt in het jongenshuis. Saartje is een zorgzaam, lief, maar vooral nieuwsgierig meisje en dat wordt nu juist niet op prijs gesteld door de moeders en vaders, de regenten en de regentessen. Haar twijfel aan de dingen, haar leergierigheid en haar commentaar op de wereld om zich heen, worden door de volwassenen om haar heen onnatuurlijk gevonden voor een meisje en al helemaal voor een arm weesmeisje. Dankbaarheid, nederigheid en gehoorzaamheid zijn de belangrijkste deugden die ze nodig heeft zodat ze na haar opleiding een goed dienstje kan verwerven bij één van de rijke families aan de Amsterdamse grachten. Die zien de goed opgeleide en goed gedrilde dienstmeisjes graag komen.

Saartje raakt steeds verder verwijderd van Dirk, die zich prima thuisvoelt en een goede opleiding tot timmerman krijgt. Als Kobbetje op zijn vierde in het weeshuis verschijnt, kent hij Saartje helemaal niet meer. De andere meisjes vinden de weerspannigheid en de opstandigheid, die haar nog al eens in moeilijkheden brengen, maar vreemd en zoeken niet echt contact met haar. Kortom, Saartje is behoorlijk alleen. Alleen Geesje, een ouder meisje die vaak toezicht moet houden op de kinderen, wordt een echte vriendin van Saartje. Omdat de leiding niet goed weet wat ze met de wilde Saartje aan moet wordt ze al vroeg overgeplaatst naar het meisjeshuis.

Als ze zeventien is heeft ze schoon genoeg van het weeshuis en op een Zondagse wandeling door de stad gaat ze naar het IJ om daar te dromen van alle landen die zij nooit zal zien en van de avonturen die zij niet zal meemaken. Heel ongewoon voor een weesmeisje, neemt ze het initiatief om bij de Herberg-op-het-IJ te vragen of ze niet een baantje voor haar hebben. Na enig twijfelen en na aandringen van zijn vrouw neemt de herbergier haar aan. Ze krijgt toestemming van het weeshuis, waar men blij is dat ze het lastige, trotse meisje kwijt zijn, en neemt haar intrek in de herberg. Daar leert ze Auke kennen, de grote, blonde Friese houthandelaar uit Harlingen. Hierdoor krijgt haar leven een ander perspectief...

In tegenstelling tot veel andere boeken van Thea Beckman is hier geen sprake van spannende gebeurtenissen en woeste avonturen; eerlijk gezegd kabbelt het verhaal een beetje voort. Het geeft echter een prachtig beeld van het Amsterdam van het begin van de 18de eeuw én van het leven in het Burgerweeshuis, dat, naar ik vermoed helemaal niet slecht was voor die tijd. Extra leuk wordt het verhaal door het feit dat het weeshuis gevestigd was in het pand waarin nu het Historisch Museum zit en dus door iedereen gewoon bekeken kan worden. Achter in het boek staat ook een uitgebreide plattegrond waarop de genoemde plekken terug te vinden zijn.
Een heerlijk boek!

ISBN 9056376918 | Hardcover | 212 pagina's | Uitgeverij Lemniscaat | 2005
Leeftijd: 11+

© Janna, maart 2007

Lees de reacties op het forum en/of reageer: