Hamed Abdel-Samad
Oorlog of Vrede
Hamed Abdel-Samad
“Aan alle vrouwen en mannen die hun leven of het licht in hun ogen hebben verloren om hun vaderland uitzicht op een betere toekomst te geven.
Aan mijn moeder die mij altijd heeft gewaarschuwd tegen het deelnemen aan demonstraties, maar toch verheugd was over de val van Moebarak.
Aan mijn jongere broer Mahmoud die bij de demonstraties op het Tahrirplein zwaar gewond raakte aan zijn hoofd en een paar maanden later een van de eerste nieuwe fabrieken in het nieuwe Egypte oprichtte.“
Hamed Abdel-Samad werd geboren in Egypte, maar woont en werkt al jaren in Duitsland. Zijn eerste boek, De ondergang van de Islamitische wereld, stond daar maandenlang op de bestsellerlijst. Toen begin 2011 in Cairo de demonstraties tegen Moebarak begonnen, voegde hij zich bij de demonstranten op het Tahrirplein. Van tevoren had hij wel gehoord over bloggers die in opstand wilden komen, maar dat was op hem in Duitsland nogal amateuristisch en ongeorganiseerd overgekomen. Aangekomen in Egypte blijkt deze facebookgeneratie toch iets voor elkaar te hebben gekregen wat voor die tijd niemand ooit lukte, demonstraties tégen Moebarak. Áls er al protesten waren, waren die altijd tegen Amerika, tegen het Westen, tegen de Mohamed Cartoons of tegen Israel. Maar deze keer zette duizenden mensen hun leven op het spel uit het verlangen naar vrijheid en een beter leven. Voor het eerst gingen ze niet de straat op om tegen vermeende vijanden of zondebokken te demonstreren, maar tegen de werkelijke oorzaak van hun ellende, tegen de dictatuur waarin ze leefden. En met succes.
Over wát de betekenis is van deze gebeurtenissen, wat de achtergrond is van de verschillende belanghebbenden, en wat de rol is, of zou moeten zijn, van het vrije Westen hierbij, daarover gaat dit boek. Want, zoals keer op keer in dit boek benadrukt wordt, de val van een dictatuur is pas het begin van een lange weg. Een democratisch besef kan pas groeien als de dictatuur ook uit de hoofden, uit de scholen en uit de patriarchale familieverhoudingen is verdwenen. De revolutie tegen deze oude patronen en tegen onverzoenlijke religieuze denkbeelden is volgens Samad zelfs belangrijker dan alleen het afzetten van oude machthebbers. Het gaat erom nieuwe democratische machtsstructuren te bouwen, én dat de jonge mensen die op dat plein letterlijk hun leven in de waagschaal stelde, ook daadwerkelijk de kans krijgen hun idealen en wensen in de praktijk te brengen, of daar op zijn minst een begin mee te maken. Dat is niet alleen belangrijk voor Egypte zelf, maar zeker ook voor de regio, en daardoor dus eigenlijk voor de hele wereld. Samad bepleit dan ook een Marshallplan voor landen als Egypte, Marokko en Tunesië. Europese politici zouden zich er, in zijn optiek, voor moeten inspannen dat de door de dictators ontvreemde miljarden terug vloeien naar de betrokken landen voor opbouw van nieuwe machtsstructuren en voor het aan het werk krijgen van de enorm massa jonge werklozen. Verder zou Europa moeten helpen investeren in de opbouw van een goed veiligheidsapparaat, en voor eerlijke handel. Mocht de revolutie mislukken, of mochten er oorlogszuchtige leiders aan de macht komen, dan ziet Samad de toekomst somber in er zouden er zelfs grote oorlogen kunnen ontstaan in het kruidvat wat het huidige Midden Oosten, en met name Israel, Iran en Saoedie Arabie nu eenmaal is... Er staat in zijn ogen dus veel op het spel.
Het aantrekkelijke van dit boek is dat het zo “vers” is. Nog maar een jaar geleden zaten velen, ook hier in Nederland, aan de buis gekluisterd om via live beelden en internet te volgen wat er in Egypte en de Arabische wereld allemaal aan het gebeuren was. Nog steeds, zij het helaas veel gewelddadiger, ebben de klanken van de Arabische lente na. Dit boek geeft je behalve een inkijkje in de gebeurtenissen van toen, ook veel informatie over de achtergronden.
Samad gaat in dit boek uitgebreid in op de rol en de geschiedenis van alle hoofdrolspelers, de rol van de Moslimbroederschap, de rol van de vrouwen, die van de Koptische Christenen, en natuurlijk op die van de sociale media, en de facebookgeneratie. Zijn uiteindelijke conclusie bevindt zich tussen hoop en vrees in. Hoop omdat er een generatie is die in opstand is gekomen en een heel regime omver heeft weten te werpen. Vrees omdat het nog alle kanten op kan. De goede, ook al zal dat nog een hele lange adem vergen, maar ook zeker nog de verkeerde. In zijn ogen heeft het Westen bij de loop van deze geschiedenis een actieve rol te spelen. Zijn boek vormt hiertoe een oproep.
Voor de krantenlezer die iets dieper op de materie in wil gaan bevat dit boek zeer interessante materie. Bovendien is het in toegankelijke taal geschreven door iemand die een insider én een outsider is, die op het Tahrirplein stond, maar tegelijkertijd de afstand heeft om het geheel in een iets grotere context te plaatsen.
ISBN 9789025437725 | Paperback | 235 pagina's | Uitgeverij Contact | november 2011
Vertaald door Meindert Burger en Marcel Misset
© Willeke, 20 maart 2012
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
