Hamed Abdel-Samad

Toon alleen recensies op Leestafel van Hamed Abdel-Samad in de categorie:
Hamed Abdel-Samad op internet:

  Categorie: Mens en Maatschappij

Oorlog of Vrede Oorlog of Vrede


de Arabische lente en de toekomst van het Westen
Hamed Abdel-Samad

“Aan alle vrouwen en mannen die hun leven of het licht in hun ogen hebben verloren om hun vaderland uitzicht op een betere toekomst te geven.
Aan mijn moeder die mij altijd heeft gewaarschuwd tegen het deelnemen aan demonstraties, maar toch verheugd was over de val van Moebarak.
Aan mijn jongere broer Mahmoud die bij de demonstraties op het Tahrirplein zwaar gewond raakte aan zijn hoofd en een paar maanden later een van de eerste nieuwe fabrieken in het nieuwe Egypte oprichtte.“


Hamed Abdel-Samad werd geboren in Egypte, maar woont en werkt al jaren in Duitsland. Zijn eerste boek, De ondergang van de Islamitische wereld, stond daar maandenlang op de bestsellerlijst. Toen begin 2011 in Cairo de demonstraties tegen Moebarak begonnen, voegde hij zich bij de demonstranten op het Tahrirplein. Van tevoren had hij wel gehoord over bloggers die in opstand wilden komen, maar dat was op hem in Duitsland nogal amateuristisch en ongeorganiseerd overgekomen. Aangekomen in Egypte blijkt deze facebookgeneratie toch iets voor elkaar te hebben gekregen wat voor die tijd niemand ooit lukte, demonstraties tégen Moebarak. Áls er al protesten waren, waren die  altijd tegen Amerika, tegen het Westen, tegen de Mohamed Cartoons of tegen Israel. Maar deze keer zette duizenden mensen hun leven op het spel uit het verlangen naar vrijheid en een beter leven. Voor het eerst gingen ze niet de straat op om tegen vermeende vijanden of zondebokken te demonstreren, maar tegen de werkelijke oorzaak van hun ellende, tegen de dictatuur waarin ze leefden. En met succes.

Over wát de betekenis is van deze gebeurtenissen, wat de achtergrond is van de verschillende belanghebbenden, en wat de rol is, of zou moeten zijn, van het vrije Westen hierbij, daarover gaat dit boek. Want, zoals keer op keer in dit boek benadrukt wordt, de val van een dictatuur is pas het begin van een lange weg. Een democratisch besef kan pas groeien als de dictatuur ook uit de hoofden, uit de scholen en uit de patriarchale familieverhoudingen is verdwenen. De revolutie tegen deze oude patronen en tegen onverzoenlijke religieuze denkbeelden is volgens Samad zelfs belangrijker dan alleen het afzetten van oude machthebbers. Het gaat erom nieuwe democratische machtsstructuren te bouwen, én dat de jonge mensen die op dat plein letterlijk hun leven in de waagschaal stelde, ook daadwerkelijk de kans krijgen hun idealen en wensen in de praktijk te brengen, of daar op zijn minst een begin mee te maken. Dat is niet alleen belangrijk voor Egypte zelf, maar zeker ook voor de regio, en daardoor dus eigenlijk voor de hele wereld. Samad bepleit dan ook een Marshallplan voor landen als Egypte, Marokko en Tunesië. Europese politici zouden zich  er,  in zijn optiek, voor moeten inspannen dat de door de dictators ontvreemde miljarden terug vloeien naar de betrokken landen voor opbouw van nieuwe machtsstructuren en voor het aan het werk krijgen van de enorm massa jonge werklozen.  Verder zou Europa  moeten helpen investeren in de opbouw van een goed veiligheidsapparaat, en voor eerlijke handel.  Mocht de revolutie mislukken, of mochten er oorlogszuchtige leiders aan de macht komen, dan ziet Samad de toekomst somber in er zouden er zelfs grote oorlogen kunnen ontstaan in het kruidvat wat het huidige Midden Oosten, en met name  Israel, Iran en Saoedie Arabie nu eenmaal is... Er staat in zijn ogen dus veel op het spel.

Het aantrekkelijke van dit boek is dat het zo “vers” is. Nog maar een jaar geleden zaten velen, ook hier in Nederland, aan de buis gekluisterd om via live beelden en internet te volgen wat er in Egypte en de Arabische wereld allemaal aan het gebeuren was. Nog steeds, zij het helaas veel gewelddadiger, ebben de klanken van de Arabische lente na. Dit boek geeft je behalve een inkijkje in de gebeurtenissen van toen, ook veel informatie over de achtergronden.
Samad gaat  in dit boek uitgebreid in op de rol en de geschiedenis van alle hoofdrolspelers, de rol van de Moslimbroederschap, de rol van de vrouwen, die van de  Koptische Christenen, en natuurlijk op die  van de sociale media, en de facebookgeneratie.  Zijn uiteindelijke conclusie bevindt zich tussen hoop en vrees in. Hoop omdat er een generatie is die in opstand is gekomen en een heel regime omver heeft weten te werpen. Vrees omdat het nog alle kanten op kan. De goede, ook al zal dat nog een hele lange adem vergen, maar ook zeker nog de verkeerde. In zijn ogen heeft het Westen bij de loop van deze geschiedenis een actieve rol te spelen. Zijn boek vormt hiertoe een oproep.
Voor de krantenlezer die iets dieper op de materie in wil gaan bevat dit boek zeer interessante materie. Bovendien is het in toegankelijke taal geschreven door iemand die een insider én een outsider is, die op het Tahrirplein stond, maar tegelijkertijd de afstand heeft om het geheel in een iets grotere context te plaatsen.


ISBN 9789025437725 | Paperback | 235 pagina's | Uitgeverij Contact | november 2011
Vertaald door Meindert Burger en Marcel Misset

© Willeke, 20 maart 2012


Lees de reacties op het forum en/of reageer:

 

De ondergang van de islamitische wereld De ondergang van de islamitische wereld


Een prognose
Hamed Abdel-Samad


Hamed Abdel-Samad (1972) is de zoon van een Egyptische imam die op zijn 23e verhuisde naar Duitsland. Toen hij merkte hoe moeilijk het was daar te integreren, vroeg hij zich af of dat aan hem lag of aan Duitsland. Het resultaat van deze vraag mondde uit in ‘De ondergang van de islamitische wereld’ waarin de centrale stelling is dat de islam niet aan het winnen is, maar bezig is met een doodstrijd. Het is volgens Abdel-Samad de schuld van een islamitische cultuur die zich schaamt en op een wanhopig wijze bezig is met een achterhoedegevecht, maar dat niet wil toegeven en weigert om zich aan het moderne leven aan te passen. In lang vervlogen tijden bezaten de arabieren eigenschappen die de toenmalige islamitische wereld groot maakte: zelfbewustzijn en een groot vermogen om de kennis van anderen op te nemen.

In de 18e eeuw echter toen in Europa de filosofie van de Verlichting opgang deed en technische innovaties de aanstoot gaven tot de industriële en intellectuele revolutie vond daar binnen een paar eeuwen een fundamentele verandering plaats.
In de zelfde tijd ontstond in het Nabije Oosten onder invloed van Mohammed ibn Abd al-Wahhab (1702-1793) een beweging, de Wahabieten, die eisten dat al het niet islamitische uit het dagelijks leven, de maatschappij en het denken zou worden verbannen. Dus toen in Europa de religie meer op een afstand werd gezet, werden in het Nabije Oosten de banden, op allerlei mogelijke wijze, met de religie juist versterkt. Latere pogingen, zoals van de Egyptische heerser Mohammed Ali Pascha (1769-1848) die zich los wilde maken van het Osmaanse rijk en wilde moderniseren, werden door de Europeanen verijdeld omdat zij liever een bondgenootschap met de Osmanen aangingen.
En zo heeft de islamitische wereld de slag om te moderniseren in tegenstelling tot bijvoorbeeld een land als Japan niet gemaakt, en keert het zich als een vorm van zelfbescherming meer en meer op een orthodox fundamentalistische in zichzelf en reageert op agressieve wijze op elke vorm van kritiek.
De discrepantie die er bestaat tussen de westerse consumptiegoederen zoals internet met al haar informatiemogelijkheden en de morele uitgangspunten van het fundamentalistisch islamisme zullen volgens Abdel-Samad uiteindelijk moeten leiden tot een radicale aanpassing van de islam of wanneer dat niet plaatsvindt zal het haar ondergang betekenen.

De ondergang van de islamitische wereld is een moedig en zeer deskundig geschreven boek dat door iedereen die geïnteresseerd is in de hedendaagse wereldproblematiek moet worden gelezen.


ISBN 9789025436575 | Paperback | 221 pagina's | Uitgeverij Contact | mei 2011
Vertaald door Menno Grootveld

© Cavendish, 13 juni 2011


Lees de reacties op het forum en/of reageer: