David Van Reybrouck

 

Zink Zink


Ongetwijfeld ben ik er geweest, maar dat dit stukje België me zo’n verhaal te vertellen had, dat wist ik niet. Ik was er gebleven om het te horen...

Neutraal-Moresnet is volkomen vergeten, stelt Van Reybrouck. Gelukkig zal dat niet meer het geval zijn na de boekenweek van 2016: David Van Reybrouck schreef zijn essay er over; Philip Dröge een volledig boek.

Moresnet is een ministaatje dat nu tot Duitstalig België behoort maar van 1815 tot 1918 een eigen vlag, eigen bestuur, eigen rijkswacht (één veldwachter), eigen postzegels (twee weken geldig) en een eigen nationaal volkslied had (in het Esperanto nog wel). Het was drieënhalve kilometer groot. Men vond er behalve zink hetgeen de oorzaak was van het feit dat het een status apartus kreeg, diverse stokerijen, bordelen. Smokkelarij vierde er hoogtij.

Toen Van Reybrouck hoorde dat er een man was die de hele geschiedenis aan den lijve had ondervonden, en dat er nog nazaten waren van deze man die alles konden vertellen, zag hij zijn kans schoon. Emile Rixen is jong gestorven, 68 jaar oud, na een veelbewogen leven. Zijn eerste jaren bracht hij onder een andere naam door in een pleeggezin te Kelmis. Zijn Pruisische moeder Maria Rixen was  ongehuwd zwanger. Zij kon haar zoon, die zij Joseph noemde, niet grootbrengen en de vroedvrouw bracht hem onder bij de familie Pauly, waar hij Emil genoemd werd. Als de jongen er op zijn twaalfde achterkomt dat zijn echte naam Joseph Rixen is, en niet Emil Pauly, maakt hij er een combinatie van. 

Zijn leven lang blijft hij woonachtig in Moresnet, waar zijn nationaliteit steeds verandert. Eerst breekt de Eerste Wereldoorlog uit: Moresnet wordt Duits. Emil werd Duits soldaat. In 1918 wordt het stukje grond toegevoegd aan België. Opnieuw verandert Emils nationaliteit, hij moet het Vlaamse leger in.

Na zijn diensttijd wordt hij bakker, maar een nieuwe oorlog zal de rust verstoren. Opnieuw wordt Moresnet Duits, en als er kanonnenvoer nodig is, wordt ook Emil opgeroepen. Als hij gelegerd is in de Hoge Venen in België, deserteert hij. Om thuis na een tijdje weer opgepakt te worden door de Belgische politie: hij was immers in Duitse dienst. Waanzinnig...
Met verhaal van deze man als leidraad vertelt Van Reybrouck de geschiedenis van het kleine staatje, dat nu onderdeel is van Duitstalig België.

David van Reybrouck (Brugge, 1971) is cultuurhistoricus, archeoloog en schrijver.


ISBN 9789059653580 | Hardcover | 63 pagina's | Stichtig CPNB | maart 2016

© Marjo, 19 maart 2016


Lees de reacties op het forum en/of reageer: