Goethe en Schiller, het verhaal van een vriendschap
Rüdiger Safranski

Goethe en Schiller
Het verhaal van een vriendschap
Rüdiger Safranski


Toen Schiller in 1805 overleed ten gevolge van een ziekte, die hij zijn hele leven met zich meegedragen had, kwam Goethe de eerste tijd zijn kamer niet meer uit, gevoelig als hij was voor het overlijden van geliefden.
Eerst probeerde hij als eerbetoon een door Schiller nagelaten toneelfragment, "Demetrius", af te werken, maar dit lukte hem niet. Waar hij wel in slaagde, was eindelijk "Faust I" af te werken, iets waar Schiller hem voortdurend om had gevraagd. En later, in "Faust II", zou Schiller terugkeren in de figuur van Hercules. De ophemeling ging zo ver, dat Eckermann tussen Goethe's nalatenschap een gedicht vond, dat hij "Bei Betrachtung von Schillers Schädel" noemde. Immers, wat men veronderstelde de schedel van Schiller te zijn, had een jaar lang de werkkamer van Goethe gesierd.


In een zeer meeslepend verhaal, dat getuigt van een grote stilistische rijkdom, en van een grondige kennis van zowel Goethe als Schiller, vertelt Safranski ons het verhaal van een vriendschap, die eerder koel begon op een prijsuitreiking op de Hohe Karlsschule in 1779 in Württemberg, en die zou eindigen met het overlijden van Schiller in 1805. Vooraleer dieper in te gaan op de vriendschap wordt ons eerst een uitvoerige schets geboden van de krijtlijnen waarbinnen het leven van beiden zich afspeelde.


Safranski onderscheidt 14 periodes. Het is een verhaal van vallen en opstaan van twee totaal verschillende karakters, Schiller als verdediger van de "vrijheid", Goethe als verdediger van de "natuur". Het is een verhaal, doorspekt met een aantal anekdotes, van twee mensen die naar elkaar toegroeien, elkaar helpen bij het schrijven of corrigeren van hun literaire probeersels. Zo krijgen wij bijvoorbeeld te horen (en te lezen) waarom bepaalde verzen geschrapt zijn in de "Romeinse Elegiëen" (vanwege te aangebrand, of te expliciet). Kortom, het is een geschiedenis van literaire hoogte- en laagtepunten. En het is tevens het verhaal van twee mannen, waarvan de ene onder zijn stand trouwde (Goethe), de andere boven zijn stand (Schiller). Uiteraard kon Safranski's opzet niet zonder een aantal andere Duitse beroemdheden, zoals bijvoorbeeld Fichte, de gebroeders Schlegel en Humboldt. Ook de hertog van Weimar heeft zijn stempel op beiden gedrukt, al was dit niet altijd in eerste instantie positief. Niets stond echter uiteindelijk hun meesterwerken in de weg. Om er maar een paar op te sommen : Maria Stuart (Schiller), Faust (Goethe), Egmont (Goethe, met een aangepaste toneelversie van Schiller), Die Räuber (Schiller), ...

ISBN 9789045016771 | Gebonden | 344 pagina's | Uitgeverij Atlas
Vertaling door Mark Wildschut

© Lezer100, 14 september 2010

Lees de reacties op het forum en/of reageer: