Barack Obama
Dromen van mijn vader
Barack Obama

Er zijn vermoedelijk weinig mensen in de wereld die niet weten wie Barack Obama is. De eerste zwarte President van de Verenigde Staten. Toen hij dit autobiografische boek schreef was dat echter nog geenszins het geval. Hij schreef dit boek tijdens zijn rechtenstudie met als doel met zijn verhaal een licht te werpen op de kloof tussen rassen die zo kenmerkend is voor Amerika. Toen hij tien jaar later in 2004 senator werd in Illanois, werd het boek opnieuw uitgegeven, in een beduidend grotere oplage, maar het werd pas echt een wereldwijd succes na zijn nominatie en verkiezing tot het presidentschap.

Het feit dat het boek geschreven is in zijn studententijd en niet als pr stunt in een of andere verkiezingsstrijd maakt het boek voor mij meteen een stuk oprechter. Het zal in die verkiezingstijd ongetwijfeld gebruikt zijn, zo naïef ben ik nu ook weer niet, maar het is niet om die reden geschreven. En het is, ik kan niet anders zeggen, een opmerkelijk eerlijk boek. Geschreven door een jonge student in de VS, die worstelt met het half zwart, half blank zijn, in een wereld die denkt in rassen. Een jongen die niet weet wie hij nu werkelijk is, en die op zoek gaat naar zijn wortels.

Obama, die vooral opgegroeid is bij zijn blanke grootouders in Hawaï, woonde vervolgens enkele jaren in Indonesië bij zijn blanke moeder en haar toenmalige man, en werkte daarna in één van de zwarte achterstandswijken van Chicago. En altijd was er op de achtergrond bij wat hij ook deed en dacht die afwezige zwarte vader, over wie hij alleen maar mythische geïdealiseerde verhalen gehoord had. En zelfs als zijn vader uiteindelijk kennis komt maken en tijdelijk even in het leven van de jonge Barack verschijnt, blijft hij nog ongrijpbaar. Pas als zijn vader al overleden is, en Obama in contact komt met zijn halfzus, krijgt hij een beter en completer beeld van zijn vader. Een niet altijd rooskleurig beeld.

In die tijd is hij werkzaam in een zwarte achterstandswijk, hij probeert daar projecten van de grond te krijgen en mensen in wijken actief te betrekken. Hij ziet hier letterlijk de uitzichtloosheid, de armoede en de straatbendes. In de loop van de tijd verandert hij van een afstandelijke toeschouwer in een betrokken activist. Maar toch blijft zijn verleden roepen en uiteindelijk besluit hij, net voor hij aan zijn rechtenstudie begint, op zoek te gaan naar zijn wortels in Kenia, waar zijn vader vandaan kwam.

Daar blijkt er een bijna onontwarbare kluwen van halfbroers en zussen te zijn. Zijn vader had in zijn leven meerdere kinderen bij drie verschillende vrouwen, en er blijkt ook nog een stroom van tantes, ooms, oudtantes, oudooms en andere verre verwanten te zijn, allemaal met hun eigen ingewikkelde relaties, en hun verwachtingen van Barack.

Leuk voor ons, die Obama vooral uit de periode van zijn presidentschap kennen, is dat ook de Oma die net voor zijn beëdiging als president overleed en die in de campagne regelmatig in het nieuws was, ook in het boek opduikt. Uiteindelijk helpt deze reis hem in het reine te komen met zijn vader en met zijn eigen identiteit; een half zwarte, half blanke man met wortels in Hawai, in Indonesie, in Chicago, maar zeker ook in Kenia.

Zoals ik al zei, een opmerkelijk eerlijk boek. Obama zal vast niet het achterste van zijn tong hebben laten zien, maar de af en toe onverholen kritiek op de tweedeling in Amerika doet weldadig aan, en ook de jointjes en drank uit zijn studententijd worden niet doodgezwegen. Misschien heb ik een iets te patriottisch en puriteins beeld van Amerika, maar het leek  me voor Amerikaanse begrippen tamelijk openhartig.  Verder schetst het vooral het beeld van een met zijn identiteit worstelende jonge man die niet goed weet wat er van het verwacht wordt. Een coming  of age- verhaal dus, zoals er waarschijnlijk heel veel  zijn te vertellen, maar die je, omdat het om een van de machtigste mannen op aarde gaat toch net even anders leest.

Mijn toch al aanwezige sympathie voor de goede man wordt in dit boek wel bevestigd, vooral door de periode dat hij echt letterlijk met zijn poten in de modder werkt in Chicago. Iemand die niet vanaf de zijkant iets roept, of door rijke oliedollars in het Witte huis is gekomen, maar die de onderkant van de samenleving met eigen ogen heeft gezien.
Die samenleving dan ook werkelijk veranderen blijkt in de politieke arena van 2012, met alle politieke tegenwerking nog niet zo makkelijk, maar dáár worden in de toekomst vast weer hele andere dikke biografieën over geschreven.

ISBN 9789045015101 | Paperback | 416 pagina's | Atlas Uitgeverij | november 2008
Met illustraties. Vertaling  door Joost Zwart

© Willeke, 15 februari 2012

Lees de reacties op het forum en/of reageer: