Erna Schröder

Toon alleen recensies op Leestafel van Erna Schröder in de categorie:

Erna Schröder op internet:

http://www.ending.nl

Spoel mij schoon
Erna Schröder

Terug naar Sabra en Shatila
Erna Schröder

'Niemand die me hier hoort of ziet . Als het moet gebeuren, dan nú. Zég het.
Spoel mij schoon! Maak mij nieuw!’

Twee mannen, ooit studiegenoten, ontmoeten elkaar weer na ruim vijfentwintig jaar in de spreekkamer van de verteller. Dat is Arthur, psychiater van beroep. Victor, neurochirurg, komt met het dringende verzoek naar hem te luisteren. Arthur heeft er helemaal geen zin in, hij heeft na een lange dag genoeg aan zijn eigen besognes: zijn hond, die àlles voor hem is, is namelijk in een onbewaakt moment de deur uitgeschoten en niet meer teruggekomen. Arthur zoekt hem al ruim drie maanden, en wil ook nu weer een rondje gaan doen. Maar dan zit Victor daar.

‘Ik wou dat ik niet gekomen was.’
Ja, dat wenste ik ook. Het was een lange dag geweest, ik had de dossiers
gesloten en was alleen nog voor een paar cliënten die avond en nacht
bereikbaar. Toen zag ik de sporen: zijn ongeschoren kin, de onuitgeslapen
blik in zijn ogen het overhemd dat verfomfaaid om zijn lijf hing.
‘Maar je moest wel,’ zei ik. ‘Iets dwong je daartoe.’

Victor laat zijn gehavende voet zien, waar geen tenen meer aan zitten, en vertelt hoe die voet symbool staat voor de demonen uit het verleden die hem maar blijven achtervolgen. Iedere ochtend gaat hij met zijn snelle auto naar de kust en rijdt in volle vaart over de duinweg, in een poging zijn nachtmerries te verdrijven. Maar die ochtend werd er een onverwachte patiënte op de operatietafel gelegd, een vrouw die ook Arthur nog kent: Hélène van der Wereld. Met deze vrouw blijkt Victor een soort samenwerking gehad te hebben in de jaren ’80. Zij was als fotografe in Palestina en Victor was als arts meegegaan. De ellende die ze daar gezien hebben, achtervolgt Victor nog steeds. En nu is Hélène, die altijd oorlogsgebieden is blijven bezoeken en fotograferen, zijn patiënte. Ze is in kritieke toestand. Beide mannen zijn eenzaam en alleen, ieder op een heel andere manier. De gesprekken die ze voeren confronteren hen allebei met de situatie, van vroeger en van nu.

Deze gesprekken vormen het merendeel van deze indrukwekkende roman. Er zijn ook herinneringen van Arthur, en terwijl hij in zijn achterhoofd nog steeds de hoop heeft dat hij Mus terug zal vinden, vertelt Victor over zijn hoop en verwachtingen, terwijl Hélène nietsvermoedend op de intensive care ligt. De kern is het verhaal van Sabra en Shatila. Dat waren gevangenkampen voor Palestijnse vluchtelingen, waar zich in 1982 een drama afspeelde, dat een
onbekend aantal slachtoffers kostte, men weet nog steeds niet of het er 700 of 3500 waren.

De gebeurtenis is in september herdacht.

Ik was er even stil van…je zou het alleen al van het verhaal van de kampen zijn, maar de manier waarop Erna Schröder het heeft opgeschreven is er zeker ook debet aan.

Lees de reacties op het forum en/of reageer:

Gewone vrouwen
Erna Schröder

‘o,o,o,
Even rustig ademhalen
Het lijkt alsof het regent als altijd
Maar het regent zonnestralen’

Vanaf het eerste verhaal speelde dit liedje door mijn hoofd.

Zoals de titel al aangeeft gaat dit boek over vrouwen, persoonlijke verhalen, als interview verzameld, maar als alleenspraak weegegeven.
Het is dan ook hùn verhaal, en de vragenstelster heeft met de inhoud niets van doen. Wat Erna Schröder heeft gedaan is een advertentie plaatsen. Uit de vele reacties heeft ze vervolgens tien vrouwen geselecteerd met wie ze een afspraak maakte.
Het prachtig vormgegeven boek begint met een woord van dank, gericht aan nagenoeg allemaal vrouwen…
Een boek van, door en voor vrouwen dus, al zouden ook mannen hier lessen uit kunnen trekken. Er zijn namelijk een aantal vrouwen bij die in een foute relatie zitten; vrouwen die problemen hebben door een autoritaire vader of een afwezige vader.
Maar de kern van de verhalen is vooral: ik constateer dat ik niet gelukkig ben met mijn leven tot nu toe; ben ik in staat er verandering in te brengen? Kan ik mezelf worden?
Er zijn vrouwen die de oorzaak/schuld van hun situatie in hun jeugd vinden: een vrouw wiens grootouders NSB’ers waren. Een vrouw die al vroeg hun moeder verloor en daarna helemaal de weg kwijt was; een vrouw die nergens kon wortelen doordat het gezin zo vaak verhuisde.
Maar in een aantal verhalen is het de samenloop van omstandigheden waardoor hun leven niet is wat ze er van verwacht hadden. Een vrouw kreeg al heel jong kinderen, en kwam pas later toe aan een eigen leven; een vrouw die dyslexie en dyscalculie had, in een tijd dat daar weinig aandacht voor was. Een vrouw die de pech had een ernstige ziekte te krijgen.
Hoe verschillend hun verhalen ook, allemaal zetten ze op een bepaald moment de knop om. Ze nemen het heft in eigen handen. Een andere levensovertuiging, een leven zonder man, een totaal andere loopbaan, het zijn doorzetters. Sterke vrouwen die weten wat ze willen. De schrijfster zelf had een soortgelijke ervaring. Haar invoelingsvermogen blijkt duidelijk uit deze tien verhalen.

Toen ze op stap ging was ze in gezelschap van Juliet van Voorden, een fotografe. De samenwerking was zoals ze in de begeleidende tekst vertelt, zeer goed. Juliet maakte de foto’s zodanig dat Erna en de geïnterviewde vaak niet eens merkten dat ze er was en haar werk deed.
Die foto’s zijn prachtig: gewone vrouwen, ja, maar ze raken je. Pas achteraf begreep ik dat ze juist meer raken doordat deze vrouwen niet eerst bij een styliste gezeten hebben, geen uren hebben besteed aan een perfecte make-up!
“het zijn gewone vrouwen, ze zouden je buurvrouw kunnen zijn!”

Dat is helemaal waar: de verhalen zijn herkenbaar, maar misschien ook wel een voorbeeld. Ze zijn soms zodanig dat ze in iedere tijd zouden kunnen passen. Andere juist zijn erg tijdgebonden: aan de jaren zeventig of aan de moderne tijd met zijn crisis en bezuinigingen.
Er is ontroering, herkenning en verbazing.
Maar vooral de boodschap: blijf niet zitten in een uitzichtloze situatie, doe iets! Je kan het!

Lees de reacties op het forum en/of reageer: