Hector Malot
Alleen op de wereld
tekst hertaald en bewerkt: Tiny Fisscher
"Kijk uit! Neem de tijd als je aan dit boek begint, want wie Alleen op de wereld openslaat is voorlopig onbereikbaar," staat op de cover van dit boek te lezen. En die waarschuwing is terecht, het verhaal sleept je gelijk de avonturen van Rémi in.
Iedereen heeft natuurlijk wel eens van het boek gehoord, het verhaal over de vondeling Rémi dat Hector Malot in 1878 schreef in grote samenwerking met zijn tienjarige dochtertje Lucie. Hij las namelijk elk hoofdstuk aan haar voor en zij voorzag het van commentaar.
Hij draagt het boek dan ook op aan Lucie en schreef in zijn voorwoord. Tijdens het schrijven van dit boek heb ik voortdurend aan jou gedacht, mijn kind, en is je naam voortdurend op mijn lippen geweest. ‘Zou Lucie dit begrijpen?’ dacht ik, ‘zou Lucie dit interessant vinden?’
Het verhaal is in de daarop opvolgende ca. 140 jaar al in vele uitvoeringen uitgegeven, er zijn films en toneelstukken van gemaakt en ook in Nederland werd er de nodige aandacht aan besteed. In de jaren 1979 tot 1980 en 1996 tot 1997 verscheen het verhaal bijvoorbeeld als tekenfilmserie, bestaande uit 51 afleveringen, op het Nederlandse scherm en werd het meerdere keren keren in boek- en zelfs in stripvorm uitgegeven. En nu staat het verhaal weer volop in de belangstelling. Het boekenpanel van DWDD besprak in november 2016 deze nieuwe, aangepaste vertaling door Tiny Fisscher. En in december 2016 zond de VPRO een splinternieuwe, eveneens gemoderniseerde Nederlandse televisieversie uit.
Ondanks dat - ik kijk zelden tv - kende ik, gek genoeg, het verhaal alleen van horen zeggen, ik had het nog nooit gelezen of een van de films gezien.
Het was dan ook erg prettig dat ik dit boek ter recensie aangeboden kreeg mét daarbij afbeeldingen van een van mijn favoriete illustratrices nog wel.. Eindelijk zou ik te weten komen waarom dit verhaal al meer dan een eeuw lang zo'n enorm succes is. Na het dichtslaan van het boek begreep ik dat volkomen.
Vanaf de eerste pagina leef je mee met Rémi die zo liefdevol is opgevoed door moeder Barberin. Maar als hij een jaar of acht is, hoort hij dat zij niet zijn echte moeder is, maar dat hij een vondeling is. Rémi wordt door zijn akelige stiefvader verkocht aan Vitalis een oude man die met zijn twee honden en aapje Jolie Coeur, dwars door Frankrijk zwerft. Gelukkig is Vitalis erg goed voor Rémi en de jongen leert veel van de oude, wijze man.
Rémi heeft het best naar zijn zin zo zwervend langs de Franse wegen, maar ook aan dit geluk komt een eind als Vitalis sterft en Rémi het verder alleen moet zien te reden. Hij is dan met recht alleen op de wereld. Je houdt je hart vast voor de jongen.
Rémi ontmoet daarna allerlei mensen waaronder heel akelige maar ook lieve, invoelende mensen die de jongen wel verder willen helpen. Helaas, elke keer opnieuw gebeurt er iets waardoor Rémi weer helemaal opnieuw moet beginnen. Maar Rémi is een knokker en gaat door, totdat alles goed is...
Gelukkig helpt het lot hem ook een handje.
Na afloop sla je het met een zucht dicht, wat een fantastisch mooi verhaal! Je denkt vervolgens, wat een geluk dat Tiny Fisscher door het verhaal 'geroepen' werd, zoals zij in een interview website meldt. Ze wilde dat jongeren ook konden genieten van de belevenissen van Rémi en heeft daarom de tekst uitstekend bewerkt naar deze opgefriste versie, zodat het ook voor hen een erg tot de verbeelding sprekend verhaal is geworden.
Erom huilen, zoals aangekondigd was bij de levering van het boek, hoefde ik niet. Maar het verhaal is bij vlagen wel aangrijpend.
Illustratrice Charlotte Dematons heeft zelfs voor dit boek de hele route, die ook afgebeeld in het boek staat, afgelegd die Remi door Frankrijk gelopen heeft Daardoor stralen haar afbeeldingen bij het verhaal een heel mooie Franse sfeer uit. Dat ze zelf oorspronkelijk Française is, zal er ook zeker aan bijgedragen hebben.
Het boek zelf is fraai verzorgd, wat voor mij altijd een extra cadeautje bij een boek is. Het is mooi gebonden, heeft een leeslint en de afgedrukte tekst is prettig en goed leesbaar. De warm gekleurde, sfeervolle afbeeldingen van Charlotte Dematons beslaan soms een hele pagina, een andere keer een kwart pagina of minder. - De omslag van het boek is zelfs verkozen tot Mooiste Boekomslag van 2016. -
Kortom, het geheel is een prachtig geschenk dat de uitgeverij ons geleverd heeft. Dank daarvoor.
Zie ook het bijzondereyou-tube filmpje over de makers van dit boek.
ISBN 9789025761844 | Hardcover | 288 pagina's | Gottmer | november 2017
Leeftijd 10+
© Dettie, 29 januari 2017
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
Kees de jongen
bewerkt door Tiny Fisscher
Veel mensen schijnen Kees Bakels niet eens te hebben gekend en dat is eigenlijk niet goed te begrijpen. Is hij niet zowat de belangrijkste jongen geweest die er ooit heeft bestaan Alleen door wat ongelukkige toevalligheden is hij geen beroemd man geworden, maar dat kon hij toch niet helpen?
Dit schrijft Theo Thijssen in het voorwoord van zijn boek Kees de jongen dat voor het eerst uitkwam in 1923. Maar inmiddels is Kees Bakels ofwel Kees de jongen, de dromerige jongen die de zwembadpas uitvond, wèl beroemd geworden, hij is zelfs een begrip in de Nederlandse literatuur. Het boek staat in de Nederlandse canon en is voor velen niet meer uit hun boekenkast weg te denken. Het verhaal is inmiddels verfilmd, er zijn toneeluitvoeringen van geweest, Dick Matena heeft het boek prachtig 'verstript', er is zelfs een rockopera over geschreven door Frank Groothof en er zijn hele discussies gevoerd over hoe je de zwembadpas moet uitvoeren.
Veel mensen zijn opgegroeid met dit boek en hebben genoten van de gedachtespinsels van de jonge Kees. Het mooie is denkelijk dat de schrijnende armoede in het gezin Bakels en de zieke vader die later overlijdt, in zo´n schril contrast staat met de wereld in Kees' hoofd. Kees fantaseerde zijn wereld leuker en heldhaftiger dan het in werkelijkheid was. Vooral zijn klasgenootje Rosa komt vaak in zijn grootse fantasieën voor. In werkelijkheid is Kees een verlegen jongen die achteraf altijd wel weet wat hij had moeten zeggen of doen maar op het moment zelf vaak nogal schutterig met zijn mond vol tanden staat. Wie herkent dat niet? Dat vertederd en maakt Kees tot een méns.
Maar... de gebruikte taal in het boek begint voor de huidige generatie vrij ouderwets te worden. Dat is de reden waarom Tiny Fisscher besloot het verhaal te bewerken zodat ook nu het boek goed door jongeren gelezen kan worden en het mooie verhaal niet 'in de vergetelheid wegzinkt'.
Met andere woorden ze heeft het verhaal opgefrist, 'langdradige' stukken ingekort en losse eindjes aan elkaar geknoopt.
Als enorme liefhebber van het boek dat ik meerdere keren gelezen heb en eveneens de film en het toneelstuk heb gezien, moest ik even slikken toen mij dit boek aangeboden werd. Ik houd namelijk erg van de taal die Theo Thijssen gebruikte, ik geniet van zijn ouderwetse woorden.
Wilde ik wel een moderne Kees de jongen lezen? Zou ik niet teveel houden van het originele verhaal? Zou het mijn beeld van het mooie boek niet teveel veranderen. - Ooit zag ik een modern, bizar toneelstuk van Shakespeares The taming of the shrew en daar heb ik altijd spijt van gehad. Die beelden blijven het oorspronkelijke verhaal verdringen. - Wat als dat nu weer gebeurde?
Die angst bleek ongegrond, dit opgefriste verhaal is wel wennen en aan een kant kriebelt het erg om het oude boek met de bewerking te vergelijken met het origineel maar dan ga je zinnen bekijken en wat Tiny Fisscher al dan niet heeft weggelaten of samen gebreid. Dat heeft geen nut, vooral omdat het boek bewerkt is tot een boek voor jongeren. Dat vraagt om een andere benadering. - Voor de liefhebber zijn op haar site wel enkele bewerkingen te lezen - Het gaat erom of het geheel nog steeds zo pakkend is als het origineel.
Wat ik goed vind is dat Tiny Fisscher het oorspronkelijk verhaal heel heeft gelaten. Persoonlijk denk ik wel dat ze het fantasiewereldje van Kees een beetje teveel in goede banen heeft willen leiden. Ook de beroemde zwembadpas wordt een beetje afgevlakt, maar wil je een jong publiek bereiken dan is het wel goed dat ze dit gedaan heeft. De wereld van Kees in 1923 is niet de wereld van nu. Er was toentertijd alleen school, buiten spelen en het vaak vrije sobere leven thuis, er was weinig afleiding. Jongeren van nu zullen niet begrijpen wat Kees bezielde als hij weer eens wegdroomde over idealen die nu niet meer zo bijzonder zijn als toen. Tiny Fisscher heeft dat goed aangevoeld en een knap stukje werk geleverd. Dankzij deze bewerking is het boek veel meer gericht op de huidige tijd en de huidige lezer.
En nu maar hopen dat jongeren het boek oppakken en lezen, want daar is het tenslotte allemaal om begonnen.
ISBN 9789402600117 | Paperback | 352 pagina's | Aerial Media Company | september 2014
leeftijd 10+
© Dettie, 06 oktober 2014
Lees de reacties op het forum en/of reageer: