Theo Thijssen
Kees de jongen
bewerkt door Tiny Fisscher
Veel mensen schijnen Kees Bakels niet eens te hebben gekend en dat is eigenlijk niet goed te begrijpen. Is hij niet zowat de belangrijkste jongen geweest die er ooit heeft bestaan Alleen door wat ongelukkige toevalligheden is hij geen beroemd man geworden, maar dat kon hij toch niet helpen?
Dit schrijft Theo Thijssen in het voorwoord van zijn boek Kees de jongen dat voor het eerst uitkwam in 1923. Maar inmiddels is Kees Bakels ofwel Kees de jongen, de dromerige jongen die de zwembadpas uitvond, wèl beroemd geworden, hij is zelfs een begrip in de Nederlandse literatuur. Het boek staat in de Nederlandse canon en is voor velen niet meer uit hun boekenkast weg te denken. Het verhaal is inmiddels verfilmd, er zijn toneeluitvoeringen van geweest, Dick Matena heeft het boek prachtig 'verstript', er is zelfs een rockopera over geschreven door Frank Groothof en er zijn hele discussies gevoerd over hoe je de zwembadpas moet uitvoeren.
Veel mensen zijn opgegroeid met dit boek en hebben genoten van de gedachtespinsels van de jonge Kees. Het mooie is denkelijk dat de schrijnende armoede in het gezin Bakels en de zieke vader die later overlijdt, in zo´n schril contrast staat met de wereld in Kees' hoofd. Kees fantaseerde zijn wereld leuker en heldhaftiger dan het in werkelijkheid was. Vooral zijn klasgenootje Rosa komt vaak in zijn grootse fantasieën voor. In werkelijkheid is Kees een verlegen jongen die achteraf altijd wel weet wat hij had moeten zeggen of doen maar op het moment zelf vaak nogal schutterig met zijn mond vol tanden staat. Wie herkent dat niet? Dat vertederd en maakt Kees tot een méns.
Maar... de gebruikte taal in het boek begint voor de huidige generatie vrij ouderwets te worden. Dat is de reden waarom Tiny Fisscher besloot het verhaal te bewerken zodat ook nu het boek goed door jongeren gelezen kan worden en het mooie verhaal niet 'in de vergetelheid wegzinkt'.
Met andere woorden ze heeft het verhaal opgefrist, 'langdradige' stukken ingekort en losse eindjes aan elkaar geknoopt.
Als enorme liefhebber van het boek dat ik meerdere keren gelezen heb en eveneens de film en het toneelstuk heb gezien, moest ik even slikken toen mij dit boek aangeboden werd. Ik houd namelijk erg van de taal die Theo Thijssen gebruikte, ik geniet van zijn ouderwetse woorden.
Wilde ik wel een moderne Kees de jongen lezen? Zou ik niet teveel houden van het originele verhaal? Zou het mijn beeld van het mooie boek niet teveel veranderen. - Ooit zag ik een modern, bizar toneelstuk van Shakespeares The taming of the shrew en daar heb ik altijd spijt van gehad. Die beelden blijven het oorspronkelijke verhaal verdringen. - Wat als dat nu weer gebeurde?
Die angst bleek ongegrond, dit opgefriste verhaal is wel wennen en aan een kant kriebelt het erg om het oude boek met de bewerking te vergelijken met het origineel maar dan ga je zinnen bekijken en wat Tiny Fisscher al dan niet heeft weggelaten of samen gebreid. Dat heeft geen nut, vooral omdat het boek bewerkt is tot een boek voor jongeren. Dat vraagt om een andere benadering. - Voor de liefhebber zijn op haar site wel enkele bewerkingen te lezen - Het gaat erom of het geheel nog steeds zo pakkend is als het origineel.
Wat ik goed vind is dat Tiny Fisscher het oorspronkelijk verhaal heel heeft gelaten. Persoonlijk denk ik wel dat ze het fantasiewereldje van Kees een beetje teveel in goede banen heeft willen leiden. Ook de beroemde zwembadpas wordt een beetje afgevlakt, maar wil je een jong publiek bereiken dan is het wel goed dat ze dit gedaan heeft. De wereld van Kees in 1923 is niet de wereld van nu. Er was toentertijd alleen school, buiten spelen en het vaak vrije sobere leven thuis, er was weinig afleiding. Jongeren van nu zullen niet begrijpen wat Kees bezielde als hij weer eens wegdroomde over idealen die nu niet meer zo bijzonder zijn als toen. Tiny Fisscher heeft dat goed aangevoeld en een knap stukje werk geleverd. Dankzij deze bewerking is het boek veel meer gericht op de huidige tijd en de huidige lezer.
En nu maar hopen dat jongeren het boek oppakken en lezen, want daar is het tenslotte allemaal om begonnen.
ISBN 9789402600117 | Paperback | 352 pagina's | Aerial Media Company | september 2014
Leeftijd: 10+
© Dettie, 06 oktober 2014
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
Schoolland
'k Bof reusachtig dat ik háár klas krijg, want ze verstaat haar vak en heeft haar stelletje in orde. 'k Glij d'r om zo te zeggen lekker in, niks geen maatregelen nodig; 'k ga gewoon dóór, heb alleen het klasje zo te houden als het is. D'r is een aardige geest in.
En dat zal ik zo houden. Ja, dat zal ik bepaald doen.
Hij weet dan eigenlijk al dat het hem niet zal lukken. Niet dat hij geen orde kan houden maar omdat hij zelf zo'n plezier in de kinderen heeft. Hij voert graag gesprekken met ze en daagt ze uit met een aparte benadering en tja, dat maakt ze soms rumoerig. De sfeer in zijn klas is gemoedelijk en meester Staal wil niets liever dan 'zijn' kinderen wat meegeven waar ze in hun latere leven mee uit de voeten kunnen.
De genegenheid die hij voor zijn leerlingen voelt staat in schril contrast met de mening van zijn vrouw, zij vindt het maar een stel stakkers. Maar meester Staal ziet ze als een individu, als een persoon, met alle goede en minder goede kanten. Hij heeft plezier in Hilletje in 't Veld 'een pienter klein ding, een kind als een zonnestraaltje' en in Fok 'de boef' die Fokkie genoemd wil worden.
Dit alles staat te lezen in het dagboek van Staal. Hij wil niet dat zijn vrouw het leest, die zou zich er maar mee gaan bemoeien en hij is bang dat het plezier in het schrijven dan weg is. Juist omdat niemand het leest durft hij alles eerlijk op te schrijven. Ook zijn eigen onzekerheden en tekortkomingen.
En dat laatste én de liefde voor zijn leerlingen maakt dat het zo'n prettig boek is. Hij leeft mee met zijn klas, piekert over hoe het beter kan. Hij vindt het erg dat er zo weinig leesboekjes zijn. Hij wil dat zijn kinderen zich goed voelen en dat ze zien wat ze kunnen en waard zijn. Hij bespreekt bepaalde dingen die hij moeilijk vindt rond het les geven met zijn zeer gewaardeerde collega Kraak, die met zijn wijze visie altijd een goed antwoord heeft. De kinderen houden op hun beurt van 'hun' meester, met zijn spontane invallen én zijn strengheid. Er is af en toe een geweldige onderlinge symbiose.
Het boek kwam uit in 1925 en in die tijd speelt het verhaal zich ook af.
De school staat in een volkswijk, de ouders hebben nauwelijks geld. Meester Staal ziet er streng op toe dat er geen onderscheid wordt gemaakt tussen de heel arme en iets minder arme kinderen. Reizen is nog iets voor rijke mensen, voor een uitstapje met de klas naar Bussum wordt het hele jaar gespaard. De kinderen schrijven nog op een lei, schriften zijn een luxe. Erg leuk is de ergernis van Staal over het moeten schrijven tussen de lijntjes. De letters zijn idioot groot en daardoor wordt de tekst bijna onleesbaar. Hij leert de kinderen zo gauw mogelijk om te schrijven op gewoon gelinieerd papier. Ook het stuk over uitleggen van staartdelingen is een plezier om te lezen. Staal heeft zo zijn eigen, aparte, methoden om zijn kinderen wat bij te brengen.
Het blijft elke keer weer een plezier om het 'dagboek', van meester Staal te lezen, dit is al de derde of vierde keer dat ik het lees en steeds weer weet Theo Thijssen me te boeien met zijn in prachtige stijl geschreven verhaal. Een heerlijk en eerlijk boek.
ISBN 9789025363277 | Hardcover | 262 pagina's | Athenaeum-Polak & Van Gennep | september 2007
© Dettie, 08 augustus 2013
Lees de reacties op het forum en/of reageer: