Wiesław Myśliwski
Over het doppen van bonen
De hoofdpersoon is beheerder van vakantiehuisjes die rond een stuwmeer zijn gesitueerd, waar vroeger een dorpje aan weerszijden van de rivier Rutka lag. Hij is in dat dorp opgegroeid, maar van het dorp is niets meer over: de oorlog heeft er alles vernietigd. Op een avond klopt een vreemdeling, die de dag ervoor in een van de huisjes is getrokken, bij hem aan en vraagt of hij bonen te koop heeft. Hij heeft inderdaad een voorraadje bonen, maar die moeten nog worden gedopt. Het is het begin van een lang gesprek, waarin de hoofdpersoon het verhaal van zijn leven aan de vreemdeling vertelt, terwijl ze samen het voorraadje bonen doppen. Bijna net als vroeger. Toen zat het hele gezin, vader, moeder, opa, oma, beide zussen, Jagoda, Leonka en oom Jan, in de kring van een olielamp al bonen doppend elkaar verhalen te vertellen.
Ditmaal is het het verhaal van en over een Pools jongetje, dat verstopt in een 'aardappelgat' zich in leven houdt met de daarin opgeslagen groenten en zo als enige uit het dorp de aanval van de Duitsers overleeft. Hij wordt gevonden door een groep partizanen, die hem een tijdlang op sleeptouw neemt. Na wat omzwervingen belandt hij na de oorlog op een school, waar hij tot elektricien wordt opgeleid, zo goed en zo kwaad als dat kon in het naoorlogse, communistische Polen. Er is aan van alles en nog wat tekort: de elektriciteit valt regelmatig voor lange tijd uit, het eten is zeer matig, weinig of geen lesmateriaal, muziek'les' krijgen ze van een vrijwel altijd dronken zijnde muziekleraar op kapotte instrumenten.
Hij werkt, na zijn schooltijd, mee aan het elektrificeren van het Poolse platteland en daarna op diverse bouwplaatsen. Hij krijgt de kans om saxofoon te spelen in het dansorkest van een van de bouwbedrijven waar hij voor werkt. De magazijnbeheerder geeft hem 's avonds les. Die optredens geven hem de kans met diverse dansorkesten de wereld over te trekken. Tijdens een van die dansavonden in het buitenland, leert hij mr. Robert kennen, eigenaar van een van de vakantiehuisjes bij het stuwmeer. Na jarenlang aandringen van diens kant, brengt hij samen met mr. Robert een weekend door in dat vakantiehuisje om er, na verloop van tijd als beheerder van de huisjes en schilder van de bordjes te blijven.
My?liwski's Over het doppen van bonen is geen chronologisch verhaal; het is typisch het verhaal van een oude man die al vertellend uitweidt en zich rustig van het een naar het ander laat leiden door zijn herinneringen. Je kunt niet anders dan geboeid luisteren naar deze man, die zoveel heeft meegemaakt en die zoveel veranderingen heeft zien plaatsvinden, met name op het platteland. Een man, die nu tegen de bezoekers van de vakantiehuisjes moet zeggen dat ze niet meer dan twee, maximaal drie jerrycans water uit de daar aanwezige bron mogen meenemen naar huis: "Want sommigen nemen ook water mee als cadeau voor hun buren in de stad. Zover is het al gekomen, dat men water cadeau doet. Gewoon water. Had u ooit kunnen denken dat dit met water zou gebeuren?" Om dan van de emmers water, waar vroeger een plankje met 'Goed water, gezond voor later' boven hing, direct over te gaan naar de twee kringen die de magazijnbeheerder van de bouw had getrokken op de vloer in het magazijn: "Ongeveer waar u nu zit, stond hij daar in zijn kring en hier waar ik sta, daar stond ik in die van mij."
Deze onthaaste vertelling, zoals Karol Lesman het in een interview perfect karakteriseerde, boeit van het begin tot het einde, zakt geen moment in en weet zelfs van het kopen van een hoed een, nee twee, onvergetelijke gebeurtenissen te maken.
ISBN 9789021437217 | Hardcover | 383 pagina's | Querido | november 2009
© Ellen IJzerman, 08 januari 2016
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
