Joe Speedboot
Tommy Wieringa

Fransje Hermans ligt na een bizar ongeluk in een coma vigil, en hoort tijdens zijn ziekbed voor het eerst van een nieuwkomer in het dorp. De manier waarop deze Joe Speedboot zijn intrede doet, is eveneens bizar. Fransje en Joe moéten wel maatjes worden..
Als Fransje zover hersteld is dat hij zich in een rolstoel kan redden, ('ik, Fransje Hermans, één funktionele arm met veertig kilo lam vlees eraan") ontmoet hij Joe Speedboot, de jongen die het dorp op stelten heeft gezet.

"Hij was niet zozeer een buitengewone jongen, hij was een kracht die vrij kwam. Je had verwachtingsvolle tintelingen in zijn buurt- er was een energie die vorm aannam in zijn handen, in een los verband toverde hij bommen, racebrommers en vliegtugen tevoorschijn en jongleerde ermee als een lichtzinnige tovenaar. (_) Hij durfde het onmogelijke te denken en merkte niets van de afwijzing die zich achter zijn rug voltrok".

Weer op school zit Fransje in de klas bij Joe Speedboot, en bij Christof, de zoon van de belangrijkste familie in het dorp. Deze jongens worden vrienden en zij accepteren Fransje als hij in zijn rolstoel achter hen aankomt.
Later voegt Engel zich bij het groepje, dat tot en met het eindexamen bij elkaar blijft. Ze doen de typische jongensdingen, en als er een nieuw meisje (PJ) in de klas komt, worden zij allemaal, behalve Joe S. verliefd.
Intussen gaat de moeder van Joe S. op reis op komt terug met een Egyptenaar; Joe vliegt in zijn vliegtuig over de tuin van mevr. Eilander; het dorp wordt bedreigd door de komst van een autosnelweg; dit en nog meer wordt gezien en waargenomen door Fransje, die alles opschrijft. Hij wordt de dorpskronieker.

"en alles staat erin, tenminste, als het zich in mijn buurt heeft afgespeeld of ik er via-via van gehoord heb. Als jij bijvoorbeeld vandaag zou langskomen zou ik dat opschrijven. Zo van: die en die gezien, zus en zo laat op deze en deze dag. En als iets aan je me was opgevallen, dat je rare oren hebt of een mooie neus, dan zou ik dat ook opschrijven. Maar ook andere dingen, hoe de herfstregens bijvoorbeeld het blond uit onze haren spoelen, waar het donkere winterhaar onder te voorschijn komt, en over de rivier die door onze levens stroomt zoals de grote bloedsomloop door ons lichaam."

Daarbij is het boek van Miyamoto Musashi zijn grote voorbeeld. Het boek van de Vijf Ringen, Go Rin No Sho, is zijn lijfboek geworden. Daarin staat dat de weg van de samoerai tweeledig is: de weg van het zwaard en die van het penseel. Het opschrijven is voor Fransje de weg van het penseel, en als Joe Speedboot hem jaren later overhaalt om mee te doen met wedstrijden armworstelen, begint de weg van het zwaard. Musashi noemt niet de derde weg: de liefde. Bij Fransje speelt die geen rol, denkt hij:

"dromen mag maar denk niet dat je iets te verwachten hebt., Ik DROOM de kleur van mijn liefde voor PJ, het verbijsterend oranje van een zon die opgaat. Dit zal ik haar niet kunnen zeggen. Dit is volkomen kut. Ik bedoel, ik had net zo goed dood of een Chinees uit Wuhan kunnen zijn, zo raakt mijn bestaan nergens aan het hare. Soms lijkt het of ik ga huilen maar dat is onzin, ik zal van steen worden. Werk daaraan. Je moet veel oefenen zegt meester Musashi. Niet PJ-dingen denken. Dat verzwakt. Veel oefenen. Verstenen. Dat is mijn strategie."

Maar hij vergist zich: de liefde speelt nog een grote rol, in hun aller levens.

Dit is een boek dat het herlezen waard is. De overpeinzingen van Fransje, zijn diepzinnige waarnemingen zijn fantastisch. Is het wel Joe Speedboot die alles zo anders, zo magisch maakt? Is het niet eigenlijk Fransje zelf? Het is een ontroerend boek, het is komisch en het is spannend. En het is filosofisch en psychologisch. Wat wil je nog meer?

ISBN 9023414330 | Ingenaaid | 316 pagina's | De Bezige Bij | januari 2005

© Marjo, augustus 2005

Lees de reacties op het forum en/of reageer:

Joe Speedboot
Tommy Wieringa

Zeer terecht dat Tommy Wieringa een actie is gaan voeren om dit boek in de boekwinkels te krijgen. Het is een heerlijk verhaal.

Fransje woont in het dorp Lomark, een plaatsje waar zelden iets gebeurt, het leven kabbelt daar voort en generatie op genreatie blijft vlak bij het ouderlijk huis wonen. Fransje is een jongen die na een ongeluk "moet je maar niet in het gras gaan liggen als ze aan het maaien zijn" in een rolstoel terecht is gekomen. Hij kan niet praten en kan alleen één arm goed gebruiken. Fransje noteert alle gebeurtenissen die in het dorp plaatsvinden, zo ook de komst van Joe Speedboot met zijn moeder en zus. vanaf die tijd wordt het slaperige dorpje levendiger. Joe heeft een uitstraling die iedereen aanzet tot actie. In zijn schrift schrijft Fransje:

"Hij was niet zozeer een buitengewone jongen, hij was een kracht die vrijkwam. Je had verwachtingsvolle tintelingen in zijn buurt - er was een energie die vorm aannam in zijn handen, in een los verband toverde hij bommen, racebrommers en vliegtuigen tevoorschijn en jongleerde ermee als een lichtzinnige tovenaar. Ik had nog nooit iemand ontmoet bij wie het idee zo vanzelfsprekend leidde tot uitvoering, op wie angst en conventies zo weinig greep hadden."
En: "Joe Speedboot is geboren met een verkeerde naam. Hij was een jaar of tien toen hij besloot dat hij die naam, die naam als een klompvoet, zou afleggen."

Joe accepteert Fransje als zijnde een mens zonder handicap zoals hij iedereen accepteert zoals ze zijn.
Joe zit dus vol plannen en weet ze ook te verwezenlijken. Op een dag heeft hij weer wat nieuws bedacht. Fransje moet alles uit zijn ene goede arm halen wat er in zit! Trainingen en gewichtheffen maken Fransjes arm zo dik en breed als een dijbeen. Joe weet zelfs een manier te vinden waardoor Fransje geld kan verdienen met zijn kracht.
Fransje is nu niet langer degene die erbij zit maar is werkelijk actief, het gaat om hém. Fransje krijgt eigenwaarde, voelt zich geweldig en leert Joe, doordat deze hem overal naar toe brengt, beter kennen wat hem af en toe verbijsterd maar ook enorm plezier doet. Ook PJ, het mooiste meisje van het dorp, waar Fransje enorm verliefd op is ziet Fransje. Ze práát met hem, tot verlegenheid en plezier van Fransje!
Nadat Joe weggegaan is uit Lomark blijft de melancholie hangen. Fransje kijkt met weemoed, plezier en liefde terug naar die tijd.

Het verhaal pakt je beet en laat je niet meer los tot de laatste bladzijde. Bij alle plannen van Joe denk je, nee dit lukt hem niet... of toch? Alles straalt een positiviteit en energie uit. Fransje is de verteller en Wieringa weet hem zeer goed neer te zetten. Bij sommige situaties zit je met een brede grijns te lezen. Joe is de man die mensen vooruit helpt, dit alles met een nonchalance die heerlijk is. Door een paar woorden, een paar ideeën hardop uit te spreken gaan mensen geloven in zichzelf.
Het verhaal is heel beeldend, je ziet alles voor je en het is ook niet verwonderlijk dat dit boek verfilmd gaat worden. Bij het lezen zag ik alles al levendig voor me. Als je zin hebt in een prettig boek, waarbij na het lezen een vrolijk gevoel achterblijft dan zou ik dit boek zeker lezen!

ISBN 9023414330 | Paperback | 316 pagina's | De Bezige Bij | januari 2005

© Dettie, augustus 2005

Lees de reacties op het forum en/of reageer: