Spiegelpaleis
Tjark Kruiger

Leopold Casimir is toneelspeler van beroep. Hij krijgt steevast de bijrolletjes, de grote rollen gaan aan zijn neus voorbij. Totdat een acteur ziek wordt en hij de hoofdrol krijgt in Dode zielen naar het boek van Gogol. Hij mag de oplichter Tsjitsjikov spelen. Op de receptie na de première ontmoet hij via collega  Amanda, Marcus Bender. Omdat Leopold de rol van oplichter zo goed speelde biedt Bender hem een baan aan bij zijn bureau Neptunus Image Management, het N.I.M.  wat zorg draagt voor slechte imago's. Dat wil zeggen dat Bender zorgt dat personen, politieke partijen,  producten etc. op een nadelige manier in het nieuws komen waardoor zij veelal ten onder gaan of enorme schadeclaims moeten betalen.
Leopold, die naast het toneelspelen duizend-en-één baantjes heeft om zijn hoofd boven water te houden, twijfelt maar voelt zich toch aangetrokken tot het idee. Als proef mag hij zorgen voor de ondergang van de regisseur van Gogols verhaal. Hij heeft immers Leopold na zijn succes opnieuw een bijrolletje gegeven in plaats van een grote rol. Binnen de kortste keren is de regisseur compleet ten gronde gericht.
Marcus Bender zat voorheen in het reclamevak, ook oplichterij volgens hem. Volgens eigen zeggen is hij een narcist. Marcus is miljonair maar hij wil meer geld vergaren om uiteindelijk het geloof/religie een slecht imago te bezorgen. Het geloof zit Bender heel hoog. Zelfs de hond Marie, gromt elke keer als de naam Jezus valt. Bij het opstarten van de door Bender geleverde laptop verschijnen ook religieuze namen bij wijze van grap. Langzamerhand wordt Leopold het imagobrekende bedrijf ingezogen en compleet ingepakt door Bender.


Het lijkt een apart verhaal maar toch haakte ik al snel af. Als een verhaal goed is dan wil je verder, heb je moeite met het boek wegleggen. Bij dit boek keek ik regelmatig hoe veel pagina's ik nog moest, legde het vaak weg en moest me regelmatig dwingen het verder te lezen.
Het begon al met de opmerking van Leopold 'dat hij vanaf dat moment Marcus Bender nooit meer meneer Bender zou noemen maar kortweg Bender'.  En wat gebeurt er een paar bladzijden later? Juist... Leopold zegt meneer  Bender en daar wordt aandacht aan besteed en Leopold verontschuldigd zich en zo gaat het nog even door. Dit hele gedeelte was nergens voor nodig, is overbodig geneuzel. En dit soort oeverloos geklets is er vaak. 
De taal is bij vlagen bijna kinderlijk.  De mannen en vooral Leopold hebben tevens uitdrukkingen die zelden door mannen uitgesproken worden. Iets vinden ze bijvoorbeeld heel schattig en er zijn meer van dit soort uitspraken. Beide heren vallen erg op mooie vrouwen. Bender is getrouwd met een fraaie dame en het lukt Leopold de mooie roodharige Amanda te versieren.
De kinderlijke stukken staan in schril contrast met de bijna hoogdravende maar wel intelligente betogen over literatuur en er zijn toelichtingen en filosofieën over allerlei onderwerpen die Bender en Leopold naar elkaar uitspreken. Maar wat het meest tegen gaat staan, is dat deze zo eindeloos doorgaan en vaak niet ter zake doende zijn.
Een voorbeeld: Bender is een literatuurliefhebber, met name Russische literatuur boeit hem uitermate. Leopold moet verplicht enkele boeken van Russische schrijvers lezen. Er volgt o.a. een betoog over een vertaling en dat het jammer is dat die ene vertaler eerder klaar was dan de andere vertaler waardoor de laatste vertaler, die hetzelfde boek beter vertaald had dan de eerste vertaler, niet beloond wordt voor zijn werk en niet uitgegeven wordt. Wat moet je hiermee? Voegt het iets toe aan het verhaal? Nee.

Maar het geloof/religie is en blijft het stokpaardje van Bender en als je leest wat de schrijver Tjark Kruiger persoonlijk ergens op een forum schrijft, kun je je de felheid en vasthoudendheid van, denkelijk zijn alter ego, Bender onmiddellijk voorstellen... Er staat:
"Godsdienst wordt vaak gezien als een levensbeschouwing of overtuiging. Dat is niet juist. Godsdienst is een psychische ziekte, een collectieve neurose of psychose. Ik ben bezig met het ontwikkelen van een psychotherapie om de geestelijk gestoorden (dit bedoel ik als zakelijke aanduiding, niet als scheldwoord), d.w.z. de gelovigen, van hun kwaal af te helpen, in de vorm van een zelfhulptherapie: "Van je geloof af in tien stappen". Ik zou (fragmenten van) de tekst van deze therapie graag op een site als de uwe publiceren om zinnige kritiek te krijgen en hem te verbeteren. Wat vindt u daarvan?"


Kortom, er wordt veel te veel be- en geargumenteerd waardoor het verhaal vertraagt en het je zelfs gaat tegenstaan. Het had een goed boek kunnen worden maar dan had er flink in geschrapt moeten worden. Het is nu teveel een roman geworden waarin de schrijver zijn vele persoonlijke visies aan het spuien is, wat het verhaal zelf absoluut niet ten goede komt.

ISBN 9789490374150 | Paperback | 451 pagina's | Compaan Uitgevers | maart 2011

© Dettie, 18 juli 2011

Lees de reacties op het forum en/of reageer: