Terence Morgan

Toon alleen recensies op Leestafel van Terence Morgan in de categorie:
Terence Morgan op internet:

  Categorie: Recensies Volwassenen

De meester van Brugge De meester van Brugge
Het mysterie van Hans Memling


Achterin het boek staat dat alle personages die in De Meester van Brugge voorkomen, historisch zijn en in Brugge hebben geleefd, gewerkt of er op bezoek zijn geweest tussen 1465 en 1494. Zo zijn ook bijna alle scènes in dit boek echt gebeurd, hoewel karakterisering en motivering soms op vermoedens gebaseerd zijn...

Het frappante is dat in het boek de kunstschilder Hans Memling nauwe banden heeft met Karel de Stoute en zijn dochter Maria van Bourgondië. In het boek wordt hij beschermd door Karel en moet hij Maria meerdere keren afbeelden, heel veel afbeelden, zelfs op schilderijen die in opdracht van anderen gemaakt worden.
Ga je echter het leven van Memling na dan blijkt dat hij geen hofschilder was, hij schilderde wel voor de rijke burgerij. De leermeester van Memling, Rogier van der Weyden, heeft wel rond 1460 Karel de Stoute geschilderd.
Het boek begint dan ook met Memling en Van der Weyden die zich ergens naar toe haasten. Memling, de verteller, weet niet waarheen maar ze blijken dus naar het paleis van Karel de Stoute te gaan. Karel is dan 27 jaar, net zo oud als Memling. Tijdens het bezoek ontmoeten zij ook het kleine dochtertje (ca. 3 jaar) van Karel die de schetsen van memling beter vindt dan die van Van der Weyden. Memling weet dan nog niet hoe belangrijk dit bezoek is voor het verloop van zijn verdere leven. 
Na de dood van Van der Weyden verlaat Memling Brugge en wordt van ellende piekenier. Daar ontmoet hij Karel weer die hem herkent en hem helpt om opnieuw te kunen beginnen in Brugge. karel  zorgt dat memling een woning krijgt en alle benodigde schildersmaterialen.
Al snel krijgt Memling twee grote opdrachten, een opdracht van Fransisco de Rojas (ambassadeur aan het Bourgondische hof van de koning van Spanje)  en een van Angelo Tani  de vertegenwoordiger van de Florentijnse De' Medici-familie in Brugge. ( Het laatste oordeel )

Het gaat Hans Memling voor de wind, hij is een beminnelijk mens en weet op zijn schilderijen altijd de mooiste kanten van een personage te benadrukken, daardoor krijgt hij veel opdrachten. Hij ontmoet Maria opnieuw, zij is dan dertien en uitgegroeid tot een ware schoonheid. Vele prinsen of andere hoge adellijke mannen willen met haar trouwen. Memling is ook meer dan gecharmeerd van haar. Karel was inmiddels hertrouwd met Margaretha van York wat na ruim dertig jaar gespannen relaties eindelijk een duurzame bondgenootschap opleverde. Goede relaties met Engeland waren van groot economisch belang. En dan vraagt de Engelsman Cakkeston aan Memling om enkele mannen tijdelijk onderdak te verlenen... Cakkeston is bestuurder van de English Merchant Adventurers te Brugge. Memling aarzelt...

"Ik zou graag zeggen dat ik mijn besluit nam op basis van menselijkheid - dat ik mijn in nood verkerende medemens een helpende hand toestak - maar in werkelijkheid woog ik ook het een en ander tegen elkaar af. Ik zag de risico's, uiteraard - de kooplieden vormden een machtige organisatie en het zou me duur te staan komen als ze zich te me zouden keren. Anderzijds waren deze mannen vrienden van Cakkeston. Meestal leidt dit soort aangelegenheden te gepasten tijde tot een regeling in ieders voordeel. Alles wel beschouwd, vond ik dat ik de gok wel kon wagen, en in een oogwenk werd ik koopman in mensenzielen. 'Ik doe het' zei ik."


Omdat Memling geen idee heeft wie hij in huis heeft gehaald weet hij niet in welk avontuur hij zich hiermee begeeft...


Het verhaal is prettig geschreven. Boven elk hoofdstuk staat in welke tijd het zich afspeelt. Het verhaal wordt chronologisch verteld vanuit Memlings visie. De hoofdstukken worden onderbroken door korte hoofdstukken waarin de schilder over het werk zelf vertelt.

"Onthoud altijd dat de opdrachtgever jouw rekening betaalt. Hij is degene die jou en je familie van brood voorziet, die je het dak verschaft waaronder je slaapt, en dus mag je hem niet licht opvatten. Kortom, hij krijgt waar hij om vraagt; hij heeft altijd gelijk. Je mag verbeteringen suggereren en hem schetsen laten zien hoe het wordt als jij het op jouw manier doet, maar uiteindelijk is het zijn portret en hij moet er zichzelf op terugzien zoals hij dat wenst - de waarheid komt op de tweede plaats. [...]
Sommigen van hen zijn zich ervan bewust dat ze niet perfect zijn en betalen ervoor om enkele (of misschien wel alle) lichamelijke gebreken weer te geven, waardoor ze realistischer overkomen, meer als man van de wereld. Hun vrouwen en kinderen daarentegen hebben geen onvolmaaktheden, tenminste niet in de portretschilderkunst, en zij moeten vlekkeloos schijnen, onberispelijk, met een standvastige blik en gezond van lijf en leden. Schilder hen desnoods met hun ogen en mond gesloten om te verbergen dat ze scheel zien en rotte tanden hebben [...]"


Het boek is volgens enkele boekensites een literaire thriller maar dat is het niet, het is zelfs niet echt spannend, maar wel behoorlijk onderhoudend.
Grappig is dat, als je de schilderijen van Memling goed bekijkt, inderdaad vaak hetzelfde vrouwengezicht weergegeven wordt. Het is een smal en mooi vrouwengezicht met fijne, dunne wenkbrauwen, steeds omlijst door lang roodblond haar. Het is het gezicht dat in het boek beschreven wordt als zijnde van Maria van Bourgondië. 
Het boek wekt nieuwsgierigheid op naar de schilder en de geschiedkundige ontwikkelingen die in zijn tijd plaatsvonden, wat voor mij altijd een pluspunt is. De verteltoon is ook aangenaam.

Toch zijn er wel een paar minpuntjes over dit boek te melden.
'Memling' vertelt het verhaal maar wendt zich af en toe ineens tot de lezer wat vreemd aan doet.
En de vertaling...
- suppliant? wat is dat? (indiener van een verzoekschrift, het zou kunnen maar het is een vreemd woordgebruik in dit geval) (blz 12)
- Voorlopige schetsen zo impressief mogelijk maken (in het verhaal wordt expressief bedoeld, schetsen met zoveel mogelijk gezichtsuitdrukkingen maken) (blz 13)
- iemand in alle hoeken en gaatjes uitschelden. (blz 17)
- Iemand ontweien, het zou kunnen want het betekent van ingewanden ontdoen, maar het woord wordt gewoonlijk alleen gebruikt door jagers en het gaat dan over dieren die van hun ingewanden ontdaan worden. (blz 267)
Ook vind ik het een minpunt dat er geen afbeeldingen van de besproken schilderijen getoond worden. Het zou zeer bijdragen tot het verhaal en gelijk de humor en fantasie benadrukken die de schrijver gebruikt heeft. Over het schilderij het laatste oordeel bijvoorbeeld vertelt 'Memling' redelijk veel, wat hij toevoegt, uitbeeldt etc. Jammer dat je dat dan niet kunt bekijken.

Bij het zoeken naar informatie over de schrijver vond ik het volgende. (De schrijver reageerde op een positieve recensie)

"I'm the author of this opus, and am delighted by your enthusiastic review. I only took up fiction when I retired, so this is a first novel at the advanced age of 66 -- perhaps I should have started earlier! There is a sort of sequel coming out a year hence -- 'The Shadow Prince' -- which follows the fortunes of one of the minor characters in 'Master'."


Een debutant dus en als je dat mee laat tellen dan kun je niets anders zeggen dan dat het een knap en erg prettig leesbaar boek is.
Ik zal zeker zijn volgende boek gaan lezen.


ISBN 9789020996036 | Paperback | 276 pagina's | Uitgeverij Lannoo | februari 2011
Vertaald door Jasper Mutsaerts en Ineke Vander Vekens

© Dettie, 20 februari 2011


Lees de reacties op het forum en/of reageer: