Susan Abulhawa
Het blauw tussen hemel en zee
Chaled groeit op in Gaza. Zijn familie bestaat uit Islamitische Palestijnen die leven volgens de regels van Hamas en altijd op hun hoede voor gevaar moeten zijn. De Gazastrook is geen veilige plek om te wonen. Het is een gevangenis. Levensmiddelen zijn schaars. Veel wordt via tunnels het land binnengesmokkeld maar de tunnels worden regelmatig gebombardeerd waarbij veel mensen om het leven komen. Chaled en zijn familie hopen vurig dat er ooit een einde aan de uitzichtloze situatie komt. Een situatie die nu al drie generaties voortduurt.
In 1947, lang voor Chaled geboren werd, veranderde het leven van de familie voorgoed. De pasgetrouwde Nazmiyeh was dol op haar broer Mamdoeh en haar zusje Mariam. Toen Israëlische troepen het dorp waar ze woonden binnenvielen, sloegen ze op de vlucht. Naar Gaza. Mamdoeh wist te overleven maar werd wel hij in zijn been geschoten. Ook Nazmiyeh wist in leven te blijven maar ze betaalde een hoge prijs. Ze werd door tal van soldaten verkracht terwijl ze luidkeels gillend naar haar vermoorde zusje Mariam keek. Toen Mariams geest zich uit het kinderlichaampje losmaakte, vertelde ze haar zus dat ze een dochter zou krijgen. Ze moest het kind Alwan noemen.
Nazmiyeh vond het niet vreemd dat de geest van Mariam tegen haar sprak. Ze had al vreemdere dingen meegemaakt aangezien hun moeder door de djinn Soeleimaan bezeten was. Na de dood van moeder - ze werd door soldaten doodgeschoten toen ze samen met Soeleimaan de gewonde Mamdoeh richting Gaza droeg - bleef Soeleimaan in de buurt. Jaren later zou Chaled hele gesprekken met hem voeren. Toen Mariam nog leefde zat ze dagelijks urenlang bij de rivier waar ze honderduit met haar onzichtbare vriendje sprak. Niemand geloofde dat haar vriendje, die Chaled heette, echt bestond.
Het kind dat uit de verkrachting van Nazmiyeh werd geboren, was geen dochter. Ze noemde haar zoon, die later voor zijn volk zou strijden, Mazen. Ook het volgende kind van Nazmiyeh was een zoon. Pas na elf zonen werd een meisje geboren. Eindelijk was Alwan er. Nazmiyehs geliefde broer Mamdoeh was inmiddels naar Amerika verhuisd. Hij kreeg een zoon die jaren later bij een ongeluk om het leven kwam. Mamdoeh spaarde kosten nog moeite om de voogdij over zijn kleindochter Noer te krijgen. Hij wilde met haar terugkeren naar Gaza zodat ze bij haar familie op zou groeien.
Noer groeide niet in Gaza op. Kort voor vertrek stierf Mamdoeh en Noer ging bij haar liefdeloze moeder wonen die haar aanwezigheid alleen maar tolereerde omdat Noer over een trustfonds beschikte. Noer verruilde de warme liefde van haar opa voor de kille aanwezigheid van haar moeder. Haar stiefvader had meer aandacht voor haar maar helaas waren ook zijn bedoelingen allesbehalve goed. Toen het misbruik aan het licht kwam werd Noer uit huis geplaatst. Ze groeide op in kindertehuizen, ver van haar familie en cultuur verwijderd, waar ze ’s-nachts droomde over een plek waar ze zich samen met het meisje Mariam en het jongetje Chaled bevond. Jaren later reisde Noer naar Gaza, om een tienjarige kind met het locked-in-syndroom te behandelen. Hij heette Chaled en was de zoon van Alwan. De eenzame Noer wist echter niet dat ze haar familie gevonden had.
Dit werkelijk prachtige verhaal wordt verteld door Chaled. Op zijn tiende krijgt hij het locked-in-syndroom waardoor zijn lichaam slechts een omhulsel wordt. Hij probeert zoveel mogelijk in zijn lichaam te blijven maar vaak gaat hij met Soeleimaan op pad. Ook praat hij regelmatig met de meisjes Mariam en Noer. Ook zij zijn kinderen. Dat Mariam zijn overleden oudtante is, doet er niet toe. Dat Noer inmiddels een volwassen vrouw is, doet er ook niet toe. Ze zijn alle drie speciaal en hebben elkaar nodig. Hun familieband overschrijdt de grenzen van tijd, leven en dood.
Het blauw tussen hemel en zee biedt een overweldigend verhaal. Het gaat over cultuur, angst, politiek maar bovenal over liefde, veerkracht en moed. Het is een verhaal over dappere mensen die willen wat iedereen wil: veilig zijn. Het is een eerlijk en hard verhaal waarin verschijningen als djinns verweven zijn met het leven van alledag. Het is een kritisch verhaal over het leven in Gaza en de rol die de rest van de wereld in deze tragische geschiedenis heeft. Het is geen sprookje dat goed afloopt, het is de keiharde werkelijkheid. Het blauw tussen hemel en zee is een verhaal dat ik niet snel zal vergeten. Prachtig, betoverend en heel aangrijpend.
ISBN 9789044535075 | Paperback | 317 pagina's | Uitgeverij De Geus | juni 2015
Vertaald door Marianne Gaasbeek
© Annemarie, 17 juli 2015
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
