Arend
Stefan Brijs

Arend is zes wanneer hij voor het eerst een kerkhof bezoekt. Zijn moeder legt hem ongeduldig uit wat dood zijn inhoudt. Het lijkt Arend heerlijk om dood te zijn. Om op te houden met bestaan. Zijn leven is zo leeg en liefdeloos dat hij beter nooit geboren had kunnen worden.

Anna, de moeder van Arend, is op haar vijftiende verkracht door haar vader. Ze heeft het nooit tegen iemand verteld en leidt een teruggetrokken, eenzaam leven. Wanneer Anna dertig is, wil ze een kind. Seks met een man is uitgesloten voor Anna dus kiest ze voor een anonieme zaaddonor. De zwangerschap is loodzwaar, het kind is veel te groot en verwoest haar mooie figuur voorgoed. Arend komt ternauwernood levend ter wereld.

Anna heeft er niet bij stilgestaan dat haar kind een jongetje zou kunnen zijn. Ze is dan ook niet in staat om haar reusachtige baby lief te hebben. Arend kan uren achter elkaar huilen. Geen wonder natuurlijk want hij mist een warm, veilig nest. Hij mist liefde en omdat een voorbeeld ontbreekt, kan hij het zelf ook niet tonen. Wanneer Anna gaat werken, laat ze Arend urenlang alleen. Hij is volledig op zichzelf aangewezen. Wat verzorging betreft doet Anna alleen het hoognodige en regelmatig botviert ze haar woede en onvrede op de onschuldige baby. Arend leert zichzelf kruipen, lopen, aankleden, zelfstandig eten en meer. Toch loopt hij een flinke ontwikkelingsachterstand op, een kind kan zichzelf niet opvoeden. Tot overmaat van ramp loopt Arend na een ongeluk blijvend mank. Tel hierbij op dat Arend lomp, lelijk, veel te groot en dik is. Het zit hem beslist niet mee. Soms verwondt Arend zichzelf. De pijn brengt een gevoel van opluchting met zich mee.

Arend is het hartverscheurende verhaal van een jongetje dat nooit liefde heeft gekend. Arend heeft maar één wens: Hij wil kunnen vliegen. Hij is geobsedeerd door vogels en spaart vleugels van insecten. Misschien dat hij  de vleugeltjes op een dag samen kan voegen tot grote vleugels zodat hij weg kan vliegen. Arend wil zijn vleugels uitslaan en voorgoed verdwijnen.

Arend en Anna wonen in een gehorige flat. Af en toe klagen mensen over het gehuil van Arend maar het geschreeuw en het geluid van een klappenregen die op Arend neerdaalt, wordt genegeerd. Nadat een schooljuf Arend betrapt heeft op het verwonden van zichzelf, brengt ze Anna een bezoekje. Anna wil niet dat juf zich ergens mee bemoeit en de juf legt zich hierbij neer. Anna mishandelt en verwaarloost Arend en iedereen doet alsof zijn/haar neus bloedt. Interesseert het dan niemand? Bovenbuurman Hans doet wél zijn best contact te leggen maar Anna doet er alles aan om hem af te weren.

Arend is een indrukwekkend, aangrijpend, beklemmend en prachtig geschreven verhaal. Het leven van Arend is intens verdrietig. Arend is een kind dat volledig aan zijn lot wordt overgelaten en het nooit goed kan doen in de ogen van zijn moeder. Toch is Arend op zijn manier ontzettend dapper, hij zoekt een uitweg. Het verhaal is als toneelstuk opgevoerd door Theatergroep Afslag Eindhoven.

ISBN 9789020413038 | Paperback | 272 pagina's | Uitgeverij Atlas Contact | september 2012

© Annemarie, 23 oktober 2012

Lees de reacties op het forum en/of reageer:

Arend
Stefan Brijs

"Arend had nooit geboren mogen worden. Zelf had hij zijn uiterste best gedaan om het niet zover te laten komen."


Zo begint een aangrijpend verhaal over een jongen, die de zoon is van een alleenstaande moeder. Anna heeft een traumatisch verleden achter de rug, en woont in haar eentje in een stad. Haar vader leeft nog, haar moeder is overleden. Op de dag dat ze dertig wordt, besluit ze een kind te nemen, en ze stapt naar de gynaecoloog. Vanaf dat moment droomt ze van een dochter, zodanig dat ze zwaar teleurgesteld is als Arend tenslotte -zijns ondanks- ter wereld komt. Hij blijkt het absolute tegengestelde te zijn van wat ze gedroomd had, en die teleurstelling werkt ze op de jongen uit.
Hij is groot, zwaar en log, men ziet hem als ouder aan dan hij is. Anna verzorgt hem minimaal, werktuiglijk, zonder een greintje liefde. Ze schreeuwt tegen hem, sluit hem op, en slaat hem.

Arend moet het leven alleen zien door te komen. Al is de baarmoeder dacht hij dat hij vleugels zou krijgen, maar ook zijn droom bleek bedrog. Maar het is het enige waar zijn leven op gericht is: vliegen, de beweging en de beesten. Vogels en vlinders, die vormen zijn leven.
Niemand begrijpt hem, als hij naar school moet, is hij een buitenstaander, en hij wordt gepest. De enige die hem een beetje liefde geeft, waar Arend een schuilplaats vindt, is de bovenbuurman. Hans is een man alleen, ook een buitenbeentje, hij heeft een slechte conditie en is kreupel.
Stiekem -want Anna keurt het af- hebben de man en de jongen contact met elkaar. Hans helpt hem tegen de pestkoppen, maar binnen school kan hij niets doen. Als Arend ziet dat een jongen met een bloedende lip niet naar buiten hoeft tijdens het speelkwartier, trekt hij de enige juiste conclusie, die er zelfs toe leiden dat hij voorlopig niet meer naar school hoeft.. Anna's vader is ziek en vraagt of hij zijn kleinzoon mag zien. Het wordt een dramatisch bezoek.

Het boek kan niet anders eindigen dan het doet. De ontwikkeling van foetus naar baby naar kind wordt beschreven als maakt Arend dat bewust mee. Hij geeft er zelf betekenis aan, terwijl het toch instinctieve daden zijn. Zo kan Brijs Arend zijn eigen verhaal laten vertellen, misschien nog wel schrijnender dan wanneer het een alwetende verteller was geweest.
Ik vind dit boek mooier dan "de engelenmaker", maar dat laatste had wel meer diepte.

ISBN 9045002809 | Paperback | 272 pagina's | Uitgeverij Atlas | 2000

© Marjo, september 2006

Lees de reacties op het forum en/of reageer: