Nest
Sanneke van Hassel

Al komt ze eigenlijk niet echt aan het woord, de hoofdpersoon van dit boek is Julia. Zij is een scholier van zestien, een vlijtige en succesvolle leerling voorbestemd voor de wetenschap. Dat denkt haar vader tenminste, die wel behoort tot de ik-vertellers, die het verhaal vertellen: de gezinsleden, en verder een aantal betrokkenen, onder wie een oude huisarts en een buurvrouw.

’Hoe weet je het zo zeker?’
Ze heeft een test gedaan.’
‘Die wil ik dan wel eens zien,’ zeg ik. ‘ En als het waar is, een abortus is de enige optie.’
Ze kijkt naar de vloer. ‘Er is nog iets.’
Welja. Ik pak een appel uit de fruitschaal. Sinds ik niet meer rook, moet ik iets in mijn handen hebben. Ik neem een hap. Zure, melige troep uit eigen tuin.
'Het is al ruim vijf maanden.’
De appel knalt tegen de vloer.
‘Heppe, alsjeblieft.’ Die vermanende toon, alsof ze het tegen de kinderen heeft.
Het zijn mijn appels, en ik mag er godverdomme zoveel kapot gooien als ik wil. Weer smijt ik er een tegen de grond. Hij spat uit elkaar.’

Het gezin van Wees is als de appel: melig en op het punt om uiteen te spatten.
Het bericht slaat in als een bom: Julia is zwanger en ze is al te ver heen voor een abortus. Al weet vader Heppe wel een illegaal adresje in Spanje, zijn vrouw Delia wil daar niets van weten.
Malou, de jongere zus, vindt het allemaal wel spannend, maar het deert haar niet echt, ze gaat gewoon haar eigen gangetje. Zij is verliefd op Joeri - nog een verteller - een jongen die zij en Julia kennen van school.

Het gezin woont in een chique buurt, in een sfeer van ‘wat-zullen-de-buren-zeggen!’, en ze zijn lid van een kerkgenootschap waar activiteiten ontplooid worden voor het goede doel. Het is een stel oppervlakkige roddeltantes, een echt sociaal contact is er niet.
Vader is een vreselijke macho, schroomt ook niet om op ‘de vrouwtjes’ te jagen. Kinderen horen te doen zoals het hoort, en hij vindt dat zijn dochter hem een lelijke streek heeft geleverd. Hij is eigenlijk de enige van wie je als lezer een goed beeld krijgt, de anderen blijven allemaal nogal vlak. Ook Julia, om wie het tenslotte gaat.
Eigenlijk is het een verhaal van niks: jonge dochter is zwanger, gezin in paniek, hoe lossen ze het op. Maar de manier waarop het verteld wordt, is heel bijzonder.

Sanneke van Hassel heeft eerder verhalen geschreven en deze roman is eigenlijk ook in een soort verhaalvorm. Alleen zijn nu de hoofdpersonen met elkaar verbonden en sluiten de verhalen bij elkaar aan. Waarmee ik niet wil zeggen dat ze chronologisch zijn, want sommige voorvallen krijg je uit verschillende perspectieven voorgeschoteld, en soms grijpt een verteller terug op iets wat eerder gebeurde. Het is mede daarom dat het einde open blijft.

Deze manier van schrijven betekent dat je als lezer gekluisterd blijft aan Van Hassels woorden. Haar stijl is kort, er staat geen woord teveel, en daarmee roept ze precies de juiste sfeer op. Als zich een nieuwe verteller meldt, weet je niet meteen wie dat is. Iedere hoofdstuk een andere verteller, je leest als vanzelf door. Iedereen, behalve de spil van het verhaal, mag meerdere malen vertellen, allemaal op een eigen manier. En allemaal vanuit hun eigen wereld, zodat er voor de lezer veel overblijft om zelf in te vullen. Al die aparte vertellers maken ook de sfeer: een non-communicatieve binnenwereld tegenover een wereld van schone schijn.
Stefan, de trompetspeler, die een klein bijrolletje speelt, mag het verhaal mag openen. Zijn rol is die van een getuige van een drama.

‘Is het niet fris zonder jas?’
‘Je went eraan,’zeg ik. Ze moest eens weten. Waar ik vandaan kom is het nog veel kouder.’

ISBN 9789023454717 | Paperback | 187 pagina's | De Bezige Bij | augustus 2010

© Marjo, 22 februari 2012

Lees de reacties op het forum en/of reageer:

IJsregen
Sanneke van Hassel

Het blijft altijd moeilijk om van een verhalenbundel een verslag te maken. Algemene indruk: Mooie en aparte verhalen over mensen die het op welke manier dan ook moeilijk hebben en bepaalde beslissingen nemen. Over het algemeen zijn het geen vrolijke verhalen maar dat hoeft ook niet. Sanneke van Hassel weet elke keer tot de kern van alles door te dringen.

Het eerste verhaal "Een meisje of een dopgarnaal" gaat over een vrouw die ervoor kiest de feestdagen alleen door te brengen. Op het eind van haar werkdag krijgt ze een envelop met geld, dat gekregen bedrag geeft ze onmiddellijk uit aan een etentje en een taxirit. Niet écht triest zou je zeggen maar zij heeft gekozen om alleen te zijn vanwege het ontlopen van medelijden. Ze laat zich rondrijden en steeds komt ze langs zíjn huis. Dit alles is vrij afstandelijk vertelt maar toch... je voelt haar verdriet.

Verhaal 2 "Parel" is in mijn ogen het mooiste. De inhoud is aangrijpend maar dat maakt het niet alleen zo mooi. Het is vooral de schrijstijl die ertoe bijdraagt dat het verhaal je raakt. Het gaat over een vrouw die gelukkig is en zwanger raakt.

"En dan word ik zwanger, mijn lichaam is zwanger, ik volg.
De eerste maand is samen uit het raam staren, zijn hand op mijn buik. Lente, kastanjeknoppen zwellen, het carillon klingelt, meeuwen krijten boven het water. Ik geniet ervan hoe we met zijn drieën in bed liggen, de zondagochtenden zonder einde.'

Maar vriendlief blijft steeds vaker weg ook als het kind er is. Haar ontreddering wordt niet alleen goed beschreven maar ook de zinnen passen zich aan, deze worden steeds korter, waziger zonder aan duidelijkheid te verliezen. Ik heb dit echt vol bewondering gelezen.

Het verhaal van de banketbakker was goed alleen niet erg verrassend; De broer van de banketbakker is eigenaar van de winkel. De banketbakker zelf houdt enorm van zijn werk, legt er zijn ziel in. Maar de broer verkoopt de zaak en de banketbakker ziet zijn hele werk in rook opgaan.

De rest van de verhalen zijn even bijzonder, allemaal mensen die een bepaalde aparte kijk op het leven hebben en voornamelijk uit eenzaamheid bepaalde stappen nemen die je niet verwacht. "Zwerven is een groot woord" is bijna een vrolijk verhaal. De vrouwlijke zwerfster in de groep lacht veel, lijkt gelukkig in haar zwerversbestaan. Je kan je bijna voorstellen dat iemand bij die groep wil horen, maar toch...

In "Mevrouw van Dijk" maken we kennis met een werkster, elke week treft ze het huis keurig aan, ze doet haar werk en elke week twijfelt ze op weg naar huis of ze haar werk goed gedaan heeft. Haar werkgever is makkelijk. Totdat op een dag blijkt dat hij een vriendin heeft. Het bed is rommelig, er zijn twee natte handdoeken, er staan lege glazen naast het bed.
Dit maakt iets los bij mevrouw van Dijk. Zij herinnert zich als het ware dat ze ook vróuw is. Ze verandert haar uiterlijk, verandert haar huis, of het helpt??

Persoonlijk ben ik geen liefhebber van een verhalenbundel, in de winkel zal ik er niet snel voor kiezen, maar dit boek vind ik een aanrader. Alle verhalen zijn bijzonder goed geschreven, er zit een mooie spanningsboog in. Ondanks dat de verhalen een vorm van triestheid uitstralen vond ik ze niet somber, eerder melancholiek. Ze houden je nog even bezig, wat ik toch altijd een pluspunt vind.

ISBN 9023416910 | Ingenaaid | 141 pagina's | De Bezige Bij | april 2005

© Dettie, maart 2006

Lees de reacties op het forum en/of reageer:

IJsregen
Sanneke van Hassel

Dertien verhalen in een dun boekje, en ieder verhaal laat je met een sombere nasmaak achter. De personages zijn niet zielig te noemen, maar het zijn bepaald ook geen gelukkige mensen die met beide benen op de grond staan.
Er is een nogal depressieve jonge vrouw die voor de Kerst alle goedbedoelde uitnodigingen heeft afgeslagen. Ze krijgt haar kerstbonus die ze meteen die avond spendeert aan eten en een taxi.
Een alleenstaande moeder die zich geen raad weet.
Een banketbakker die moet toezien hoe zijn broer, -de eigenaar - de winkel en bakkerij verkoopt aan iemand die er een kantoor van wil maken.
Een vrouw die een stel zwervers als enige vrienden ziet en zich er maar bij aan sluit.
Een vrouw die in een gure winter van de buitenwereld afgesloten raakt in een eenzaam huisje in het bos. Als de dooi invalt, valt er ook een vreemde man haar huis binnen.

Allemaal mensen die het niet echt redden in de wereld, en dan maar een eigen draai er aan geven. De verhalen zijn goed geschreven, maar lees ze niet allemaal achter elkaar, want je wordt er vreselijk somber van. Zelfs gedoseerd voel je al bij het begin van het verhaal dat er iets gebeuren gaat, maar wat?
Goede spannende verhalen dus, maar wat mij betreft had er wel wat vrolijks tussen mogen zitten. Ik denk wel dat Sanneke van Hassel een goede psychologische roman zou kunnen schrijven.

ISBN 9023416910 | Ingenaaid | 141 pagina's | De Bezige Bij | april 2005

© Marjo, maart 2006