Onmiddellijke terugkeer van uw geliefde
Sander Kollaard

Ogenschijnlijk kleine gebeurtenissen kunnen een grote impact op het leven hebben. Het vlindereffect. De hoofdpersoon in deze verhalenbundel, Erik van Duijn, lijkt overal iets achter te zoeken. Hij is doorlopend op zoek naar de ware betekenis van het leven, naar zijn eigen identiteit. Alles wat hem overkomt neemt hij onder de loep om het vervolgens volledig te ontleden. Zo meent hij na een grondige analyse van zijn angst voor slangen, dat zijn bangheid te maken heeft met het feit dat het noodlot even snel kan toeslaan als dit glibberige reptiel. Of vice versa? Iets om te overdenken.

Het boek opent met een verhaal over Eriks kindertijd en sluit met een verhandeling over zijn toekomstige dood. De verhalen ertussenin staan in niet-chronologische volgorde.  Zo is hij in het ene verhaal al jaren samen met zijn Zweedse vrouw Elin terwijl in een verhaal erna hun ontmoeting centraal staat.

De verhalen zijn heel menselijk hoewel Erik soms erg lang van stof is. Door de langdradigheid had ik vaak moeite om mijn aandacht bij het verhaal te houden. Sommige zaken houden Erik erg bezig maar weten mij minder lang te boeien. Regelmatig zoekt Erik teveel achter iets. Een diepere betekenis die er niet is. Herkenbaar. Iedereen ziet wel eens spoken terwijl er niets aan de hand is. Zo is er bijvoorbeeld een verhaal waarin Erik vermoedt aan iets ernstigs te lijden omdat hij zich ineens elke dag snijdt bij het scheren. Is er soms iets mis met zijn hersenen? Epilepsie misschien of een dodelijke tumor? Of is de oorzaak psychisch? Zijn angst gaat een geheel eigen leven leiden en alle redelijkheid wordt uit het oog verloren. Uiteindelijk scheert hij zich helemaal niet meer en zal het hele gebeuren resulteren in een huwelijk. Dit soort bizarre - maar toch heel aannemelijke - verhaalwendingen maken deze bundel de moeite waard.

De verhalen zijn allemaal geschreven in de ik-vorm en de auteur hanteert consequent dezelfde schrijfstijl. Volgens een artikel op de website van de auteur is het boek niet autobiografisch maar bevat het wel autobiografisch materiaal. Hij doet er een beetje mysterieus over. “Het materiaal is autobiografisch, maar de verhalen zijn dat niet. Een auto is van aluminium, maar de reis is dat niet.” Alweer iets om over na te denken. De auteur is net als de hoofdpersoon met een Zweedse vrouw getrouwd en woont net als Erik in Zweden.

De vertellingen worden onderstreept door zorgvuldig gekozen citaten. Ik heb de verhalen achter elkaar gelezen maar misschien is het beter om deze bundel in gedeeltes te lezen. Dan komen de verhalen wellicht mooier tot hun recht en kan de lezer ze stuk voor stuk rustig overpeinzen.

Onmiddellijke terugkeer van uw geliefde is een mooi verzorgde verhalenbundel. Het is uitermate geschikt voor mensen die het heerlijk vinden om eindeloos over de zin van het bestaan te filosoferen.

ISBN 9789028241893 | Paperback | 168 pagina's | Uitgeverij Van Oorschot | februari 2012

© Annemarie, 25 september 2012

Lees de reacties op het forum en/of reageer:

Onmiddellijke terugkeer van uw geliefde
Sander Kollaard

‘En als ik mij tijdens die colleges dat moment aan de vloedlijn zou hebben herinnerd, zou ik mij ongetwijfeld – en niet voor het eerst – hebben verwonderd over het onoverbrugbare verschil tussen de tijd die nog voor ons ligt en de tijd waarop we terugkijken: terwijl we onmogelijk kunnen zien wat voor ons ligt, kunnen we terugkijkend onmogelijk iets anders zien dan wat er daadwerkelijk is gebeurd. (--) En dat greep me aan omdat het me herinnerde aan het perspectief van de kennis achteraf -  de kennis die verhult dat het ook anders had kunnen zijn, dat er ooit een andere afloop mogelijk was.’

Wat het was dat de man aan de vloedlijn meemaakte? Hij verwonderde zich als kind over de hoopjes zand die je op het harde zand van een strand terugvindt. Wat was dat? Hoe komen die zandhoopjes daar? Later leerde hij hoe de evolutie in elkaar zit, hoe door toevalligheden de mens geworden is die hij is. Het zijn dit soort overpeinzingen die de verhalen in dit boek hun vorm geven. Overpeinzingen die blijven hangen. Dit is het verhaal ‘reizigersgeluk’, de titel die ik als lezer op de omslag zou hebben gezet, omdat een titelverhaal iets speciaals moet hebben.
Sander Kollaard koos echter voor een ander verhaal, waarin overigens ook het toeval de kern vormt. Een jongeman vindt een kaartje met daarop de aanprijzing van een ziener. Omdat het leven hem zwaar valt, besluit hij het adres te gaan zoeken dat op het kaartje staat. Maar de man die daar woont zegt niet de ziener te zijn. Toch noodt hij zijn bezoeker binnen, en met een fles drank zitten ze wat te praten. Het is een bijzondere avond. De werelden van twee eenzame mensen raken elkaar even, als een dans, zoals ze die ook letterlijk uitvoeren. Maar na een dans gaan de partners uit elkaar en ook  onze hoofdpersoon laat de oude man achter, maar in zijn herinnering neemt hij de ervaring mee die hem op de goede weg zal zetten.


Alle verhalen worden beleefd door Erik. De lezer krijgt stukjes uit zijn leven  voorgeschoteld, waarin Elin, zijn vrouw, en Zweden, het land waar zij vandaan komt, geregeld een rol spelen. Er is wel enigszins een chronologisch verloop, maar het wordt toch niet echt een roman. Bestaat er een naam voor iets dat twijfelt tussen een verhalenbundel en een roman?
Het zijn verhalen over nieuwsgierigheid: wat is de waarheid over degene die je bent? Of meer metafysisch: wat is leven?
In ‘man met baard’ vertelt Erik over de bevreemding die je soms ineens kan aangrijpen als je jezelf in een spiegel ziet. De twijfel aan identiteit leidt tot een andere kijk op jezelf, hetgeen een persoonsverandering veroorzaakt. Het blijkt een doorbraak in zijn leven. Een verhaal over hoe on(der)bewustzijn de realiteit in de hand kan nemen.
Maar ook gaan de verhalen over het geheugen, over herinneringen, al of niet tastbaar. In  het verhaal ’Het kasboek’ wordt een mooi beeld beschreven: die doos die je zonder open te maken bestormt met herinneringen! Voorwerpen worden een symbool, herinneringen zijn je leven. De vraag is wat je er mee doet.


De verhalen zijn gedetailleerd, en tegelijk zitten ze vol  filosofie. Het lijkt een tegenspraak, maar het verhaal over de trogkrabber laat zien hoe je zoiets aanpakt: een voorwerp wordt een symbool, en dat symbool staat voor het leven: je komt aan de weet wat een trogkrabber is, maar eigenlijk leer je meer over het bestaan.
Het zijn verhalen die je raken, omdat ze aan de ene kant zo gewoon, zo herkenbaar zijn, maar vooral omdat ze je stof tot nadenken bieden.

ISBN 9789028241893 | Paperback | 168 pagina's | Uitgeverij Van Oorschot | februari 2012

© Marjo, 21 oktober 2012

Lees de reacties op het forum en/of reageer: