Rob van Essen
Categorie: Recensies Volwassenen
Hier wonen ook mensen
Samenvatting
Ze zijn allemaal op zoek naar geluk, verlossing en verlichting, de personages in 'Hier wonen ook mensen', allen op hun eigen manier. Sommigen gaan op zoek naar oude boeddhistische rituelen in Korea, anderen trekken de woestijn in, reizen naar Portugal of keren terug naar het ouderlijk huis. Ondertussen komt God langs bij Richard Dawkins en worden in kroegtoiletten pistolen getrokken. In de verhalen van Rob van Essen zijn melancholie en waanzin nooit ver weg, maar in de meest onverwachte hoeken schuilt humor en genade. Van Essens veelgeprezen laconieke stijl maakt deze verhalen een traktatie voor lezers die zich graag verbazen. (Flaptekst).
Leeservaring
En verbaasd heb ik mij zeker. Vooral over de soepele manier waarop fantasie en werkelijkheid elkaar raken en de grens wordt opgezocht tussen "mogelijk" en "totaal absurd". De laconieke stijl is er verantwoordelijk voor dat je bereid bent om heel ver mee te gaan in de meest fantastische verhalen. En toch....
Smaken verschillen, om maar eens een dooddoener te gebruiken. Dat geldt niet alleen voor voedsel, muziek en kunst, maar ook voor humor. Ik weet ook niet of de verhalen in deze bundel humoristisch bedoeld zijn, al suggereert de achterflap dat. Voor mij waren ze eerder absurd en dat kan zowel hilarisch betekenen als alleen maar vreemd. En alles er tussen in. Of, op een dieper niveau, intrigerend en verwijzend naar absurditeit in de werkelijkheid die we wèl als normaal ervaren.
Ik kan alleen voor mezelf spreken: ik vond ze niet hilarisch. En lang niet alle verhalen spraken me aan. Er zijn er achteraf (ik las de bundel een paar weken geleden) maar enkele die ik me nog herinner, waarschijnlijk omdat ze me aanspraken op het hierboven genoemde diepere niveau. En dus over zaken gingen waarvan je zou kunnen zeggen: is dit zo verschillend van wat er in het werkelijke leven mis is?
Als voordeel van verhalenbundels wordt genoemd dat je ze altijd kunt oppakken, ook als je maar even tijd hebt om te lezen. Als nadeel dat een roman langer blijft hangen in je herinnering dan de losse verhalen. Vaak blijken dat vooroordelen. Deze verhalen lees je niet even snel tussendoor en een enkel verhaal dat nog lang blijft hangen kan waardevoller zijn, dan een roman die je volgende week alweer bent vergeten. Is het nodig dat je je elk afzonderlijk verhaal herinnert? Toch heb ik ook wel verhalenbundels gelezen waarbij dat meer het geval was dan bij deze. Misschien is dit dan wel het grootste voordeel: een roman kan in zijn geheel tegenvallen, maar een verhalenbundel geeft je meerdere kansen om toch nog geboeid te raken!
Oordeel vooral zelf over wat je van deze bundel vindt. Mijn favoriete verhaal is het langere Het huis aan de Amstel. Daar peins ik nog wel eens over.
ISBN 9789025443535 | Gebonden | 221 pagina's | Uitgeverij Atlas Contact | augustus 2014
© Jannie Trouwborst, 03 april 2015
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
Alles komt goed
Een man, nog onder de indruk van het onverwachte gedrag van zijn minnares – ze paradeerde voor zijn ogen met een kussen onder haar kleren, op kantoor notabene! - stapt na een telefoontje in zijn auto, maar in plaats van op het politiebureau wandelt hij even later rond in het ziekenhuis, een plek vol herinneringen, en in zijn verwarring geeft hij een spastische jongen een klap in het gezicht.
Dat meldt hij in een laatste sms’je aan zijn vrouw. ‘Ik heb een spast een klap gegeven’
Het schijnt haar niets te doen dat ze geen flauw idee heeft waar hij uithangt. Nog vreemder, de man maakt ook van alles mee en laat het maar over zich heen komen.
Stel je een bak voor, waarin zich een glazen tussenwand bevindt. De bak is gevuld met een vloeistof waardoor je soms niet kunt onderscheiden wat er onder het oppervlak gebeurt en zit vol dingen die er uit zien als celkernen met aan alle kanten dendrieten…
Zo ontvouwt dit verhaal zich, dat slechts een week beslaat, maar veel langer lijkt, zoveel gebeurt er. Met de glasplaat tussen hen in leven de man en de vrouw ieder in een eigen wereld, waarin hun belevenissen zich als dendrieten soms missen, soms raken. Hun gezamenlijk verleden is de bak: allebei denken ze terug aan het verleden.
Vreemd genoeg denken ze nauwelijks aan de werkelijkheid, ze vragen zich niets af, het leven overkomt hen. Dat werkt heel bevreemdend. Er hangt een sfeer die steeds unheimischer wordt, terwijl je tegelijk beseft dat de bak waarin ze zich bevinden wel erg klein is. Komt dat wel goed?
Volgens Rob van Essen wel, het is de titel immers? Maar die titel slaat terug op een voorval uit het verleden, die doorwerkt in het niet zo verre verleden.
Raadsels volop, en het is heerlijk om die al lezend met de schrijver te ontwarren. Zeker: het lijkt erg onwaarschijnlijk dat twee echtelieden terzelfder tijd een week als deze beleven, waarin hun leven totaal ontwricht lijkt te worden, maar het wordt zodanig beschreven dat het volkomen aannemelijk is. Het verhaal is niet na te vertellen en ik doe ook geen poging, aan iedere nieuwe lezer gun ik het plezier om zelf te ontdekken hoe de dendrieten elkaar de ene keer maar lichtjes raken, en een andere keer zich even vasthaken, om toch ook weer los te laten.
Het is een ontdekkingsreis, om en om verteld door de man en vrouw, waarbij steeds als in een parallel dingen op hun plaats vallen. Ze gaan bijvoorbeeld onafhankelijk van elkaar weer roken, en verbinden daar hun herinneringen aan vast, die deels overeen komen, maar omdat ieder individu een eigen interpretatie heeft toch ook helemaal verschillen.
Een fantastisch verhaal, dat behalve spanning ook humor biedt en waarin Rob van Essen behalve goed schrijverschap ook durf vertoont.
Je leest niet zomaar een verhaal, het zit ingenieus in elkaar, en dat besef je pas goed als je na de laatste pagina eigenlijk weer van voren af aan wil beginnen, om de dingen op te pikken die je vast nog gemist hebt.
ISBN 9789045020938 | Paperback | 384 pagina's | Uitgeverij Atlas Contact | 2012
© Marjo, 04 februari 2013
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
Reddend zwemmen
Rob van Essen
Dit is het laatste boek dat ik van Rob van Essen lees. Ik bedoel dat ik alles al gelezen had, behalve deze. En dit is zijn debuut. Ik weet niet of ik de schrijver gevolgd zou hebben als ik vooraan begonnen was. Want al was het zeker geen straf om het te lezen, ik vind het ook geen hoogvlieger. Gelukkig zijn zijn boeken steeds beter geworden.
Het verhaal: een jongeman reist doelloos wat rond en het is dan ook heel toevallig dat de reis (voorlopig) eindigt in een jeugdherberg, waar hij een oud-collega terugvindt. Steven was ooit net als de hoofdpersoon barkeeper in een jeugdherberg in Amsterdam, de Nachtwacht. Een tijd terug was er in die herberg een Amerikaan bezig met een muurschildering, die hij evenwel nooit afmaakte. Hij werd ontslagen wegens diefstal.
De eigenaar vraagt de ik-figuur of hij het af wil maken. Hij heeft toch niets te doen, dus hij accepteert. Behalve naar die schildering staren, mijmert hij over een brief die hij vlak voor hij op reis ging kreeg. Het was een van de vele antwoorden op een advertentie die hij in de krant zette 'A million rainy days' (wie begrijpt alles) ' was de tekst. De brief van ene Charlotte blijft hij herlezen, hij krijgt zelfs amoureuze gevoelens voor dit onbekende meisje, dat onbereikbaar is. Het meisje vertelt onder andere dat ze al de advertenties beantwoordt die ze zelf had kunnen zetten. Een lotgenote?
Ze zal het nooit weten, maar ze vult de dagen van een vreemde. Een vreemde die haar denkt terug te vinden in andere meisjes die op zijn pad komen. En die net zo onbereikbaar zijn en blijven, zoals dat meisje dat 's nachts in de tuin rondloopt.
Omdat ik de andere boeken van Rob van Essen ken, weet ik dat die jeugdherberg ook de locatie is van 'Troje' (2000) en 'Engeland is gesloten' (2004), en ook de hoofdpersoon lijkt steeds dezelfde: een jongeman die zijn plekje in de wereld niet weet te vinden. Dan heet de jongen dus Thomas, volgens mij niet genoemd in dit eerste boek. Drie boeken lang weet de ik-figuur niet wat hij met zijn leven aanmoet. Hij doet maar wat, laat alles gebeuren. In 'Reddend zwemmen', gaat hij zich te buiten op een bruiloftsfeest, waar hij niemand kent. Misschien dat hij daardoor eindelijk wat loskomt en met die vreemden de polonaise gaat doen? Of is het toch de drank, waar hij ook niet vies van is? Maar die polonaise heeft een vieze nasmaak, als hij ontdekt dat het geheimzinnige meisje net in die andere danstent was...
Onbeantwoorde vragen zijn er legio, voor Thomas, voor de schrijver, en dus ook voor de lezer.
Zouden die vragen intussen beantwoord zijn? Of zal er ooit nog een boek over Thomas volgen?
'Het is misgegaan, zei ik tegen mezelf, geef het maar toe. De hele wereld zou voor me open moeten liggen, en in plaats daarvan had ik keuzemogelijkheden beperkt tot een kopje koffie in Pleinzicht of een kopje koffie in de Rustende Jager.
'Hoeveel ogen je ook in je rug voelt, hoeveel mensen er ook over je schouder meekijken, zorg dat je jezelf nooit terugvindt in een hoekje waarin je schichtig om je heen kijkt terwijl je iedereen in gedachten je excuses
aanbiedt voor het feit dat je bestaat. Alles beter dan dat.'
'Ik vroeg me af of het nog bestond, reddend zwemmen. Het klonk als iets uit een ver verleden. Dat was het natuurlijk ook, een echo uit het voorbije verleden Van de paar zwemlessen die ik bijwoonde, voordat ik vanwege verregaande watervrees niet meer hoefde, terwijl de rest doorging voor A, B, en Reddend Zwemmen. (-) Stijgt het water of is het aan het dalen. Nou, ik geloof dat het alweer aan het zakken is, dokter, het staat nu nog maar tot aan mijn lippen. De Gouden Gids naslaan en het dichtstbijzijnde zwembad
bellen. Spreek ik met de badmeester? Wordt er nog reddend gezwommen of hoe zit dat?'
ISBN 9060054075 | Paperback | 220 pagina's | Uitgeverij Thomas Rap | augustus 1996
© Marjo, 30 december 2009
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
Engeland is gesloten
"Kent u het oude liedje? Het gaat over witte en zwarte zwanen, en vormt het schema van het volgende verhaal. Wanneer u het uit heeft zult u moeten toegeven dat het verbazingwekkend goed past, tot het feit dat er geen ene smid is in het land toe. Natuurlijk heeft zich niet alles precies zo afgespeeld als ik het beschreven heb, maar het is inderdaad zo dat ik een hond gekend heb die Isaac Newton heette. Alle andere namen heb ik veranderd. Ook verder hoeft niemand zich ongerust te maken; voor zover ze er al iets toe doen zullen alle overeenkomsten met bestaande personen naarmate de jaren verstrijken steeds onbelangrijker worden."
Zo begint het boek en ik moet zeggen dat ik toen toch wel heel benieuwd was: zou dit zo'n postmoderne experimentele roman worden? Ik ben daar geen liefhebber van, dus is het feit dat ik nu een verslag maak een goed teken: ik heb het uitgelezen en dat was helemaal geen straf.
Oké, het is enigszins somber, omdat het de hoofdpersoon allemaal niet zo goed vergaat, maar het is niet op een sombere toon geschreven, en de speelse vorm biedt een mooi tegenwicht aan het verhaal.
Het speelt in de jaren tachtig. Dat is de periode waar de hoofdpersoon steeds aan terugdenkt, en waar hij door zijn dagelijkse ritme steeds aan herinnerd wordt. In het heden, het laatste jaar van het millennium, heeft Thomas een probleempje:
in de buurt waar hij woont zijn fietsonderdelen zeer gewild. Dus maakt hij iedere dag weer een wandelingetje naar de fietsenmaker, een man die hij kent van vroeger. Die man was kraker en kwam vaak naar de jeugdherberg waar Thomas barkeeper was. In die jeugdherberg werkte ook Godfried, een jongen die een stuk vlotter was wat meiden betreft. Thomas was jaloers op het gemak waarmee Godfried in het leven stond.
Maar dan ontmoet hij Iris, een Engels meisje, met wie hij een relatie krijgt. Hij volgt haar zelfs naar Engeland. Iris evenwel heeft joodse wortels, en Israël trekt haar meer dan Thomas. Behalve de fietsenmaker zijn er ook de dagelijkse ontmoetingen met de postbode die altijd om een praatje verlegen zit. Ook hij kijkt met weemoed terug op vroeger tijden.
"ik heb bij jou nog nooit een rouwbrief bezorgd.' zei de postbode vanmiddag. 'Ken jij eigenlijk wel genoeg mensen?'
Eenzaamheid, nog een thema, naast de teloorgang van idealen. De smid van het liedje wordt vertegenwoordigd door de band The Smiths, en ook zij gaan uit elkaar...
Maar de licht ironische toon, en de speelse afwisseling van de verhaallijnen maken dat je toch een goed gevoel overhoudt aan dit boek.
ISBN 9045007878 | Paperback | 191 pagina's | Uitgeverij Atlas | mei 2004
© Marjo, 03 mei 2009
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
Troje
Er is iets vreemds met dit boek. Het is verschenen in 2000, en toch wordt er melding gemaakt van iets dat beschreven wordt in 'Engeland is gesloten', dat in 2004 verscheen. De hoofdpersoon is dezelfde Thomas. In 'Engeland is gesloten' werkte hij de jeugdherberg 'De Nachtwacht' en ging regelmatig naar 'het Walhalla', een Ierse pub. Hij leerde toen een Engels meisje kennen, hij reisde haar achterna, maar kwam alleen weer terug. Rob van Essen heeft dus in een eerder boek al de korte inhoud vermeld van een boek dat pas later verschijnen zou. Dat doet vreemd aan. Het lijkt me opzet, want er zitten meer van die grapjes in dit boek, waarover later meer. Eerst de korte inhoud van 'Troje'.
Het is een raamvertelling: Thomas hoort van zijn vriend dat in de boekhandel het verhaal van zijn leven ligt, geschreven door dat meisje waar hij enkele jaren terug zo verliefd op was. Thomas koopt het boek, maar durft het niet te lezen. Dan volgt het verhaal, gezien door Thomas' ogen.
Na de terugkeer uit Engeland, en na een mislukte studie is Thomas toch weer gaan werken in 'de Nachtwacht', waar nu Crispijn werkt, die een soort vriend wordt. Thomas wordt verliefd op Jennifer, maar het Ierse meisje woont bij Kevin, ook Iers, die al een paar jaar in Amsterdam woont. Helemaal duidelijk is niet of Jennifer en Kevin een relatie hebben, maar Thomas gaat er wel van uit, en doet geen echte versierpogingen. Het is evenwel voor iedereen duidelijk dat hij verliefd is. Crispijn waarschuwt hem, Kevin is duidelijk op zijn hoede. Maar Jennifer, ja, Jennifer, die gedraagt zich nogal wazig. Ze spreekt zich niet uit, maar geeft Thomas al dan niet met opzet tekens. Dat wil hij tenminste graag geloven.
Het is het verhaal van een tragische liefde, op een ingehouden, vrij sombere toon verteld. Arme Thomas, en tegelijk denk je: joh, doe eens wat! Laat je niet leven, maar leef zelf!
Wat er in het boek van Jennifer 'all cats are grey' staat, komen we niet te weten, wel wat de betekenis is van die titel.
In dit boek spelen films (speciaal the Blade-runner) en schrijvers een grote rol.
Tussen de hoofdstukken zijn brieven opgenomen van de schrijver gericht aan een mevrouw die hem schrijft met commentaar op zijn boek. Die commentaren lezen we indirect. Het geeft een komische noot, misschien vond van Essen zijn verhaal toch ook wel een beetje somber
ISBN 9789060057780 | Paperback | 244 pagina's | Uitgeverij Thomas Rap | 2000
© Marjo, 03 mei 2009
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
Visser
Rosa gaat trouwen. Met een jongen die Jacob niet aanstaat. Rosa hield hem staande, maar nu verslapt hij. En hij valt. Niet meer te stoppen.
Een ondoordachte opmerking in de klas wordt opgepikt door een journalist, en verschijnt opgeblazen en wel in de krant. Jacob, geschiedenisleraar, wordt geschorst. Jonathan, de kwade genius van het verhaal, een neonazi, en een leerling van Jacob ziet het als een aanmoediging om actie te ondernemen, in naam van Visser.
Jacobs wereld vervaagt, hij weet nauwelijks wat er gebeurt, heeft er geen invloed meer op. De motivatie om iets te ondernemen is weg, hij verzet zich niet tegen zijn schorsing, niet tegen de journalist, die een oude vriend van hem is. Lijntjes die uitgeworpen worden om hem te helpen negeert hij. Anderen nemen zijn leven over.
"Hoe is dat, een dood kind?
"Dat weet ik niet, zegt hij. 'Daar kom je niet achter."
"Er zijn een heleboel Jacob Vissers, 'zegt hij, 'weet je zeker dat je de goede aan de telefoon hebt?'
'Helemaal zeker weet je zoiets natuurlijk nooit, ' zegt Braamhaar, 'maar ik heb genoeg redenen om te vermoeden dat ik inderdaad met de Jacob Visser spreek die ik voor ogen had toen ik de telefoon pakte.'
Al heb ik het boek al een tijdje uit, ik ben er nog niet klaar mee. Dat Rob van Essen allerlei trucjes heeft gebruikt in dit boek, zoals het spelen met de namen van de personages, heeft daar toch geen invloed op. Het verhaal van de man die zijn wereld voor zijn ogen ziet verkruimelen en niet bij machte is daar iets tegen te doen, die dat eigenlijk niet eens meer wil, dat gegeven maakt indruk.
Aan het eind is er nog even een opleving, als hij in de kamer van een ongeneeslijk ziek kind terecht komt, maar het mag allemaal niet baten. Integendeel zelfs.
Je kan het vergelijken met de figuur van Jesus: ook een figuur die niet zijn eigen leven leidde en eerst werd opgehemeld, maar later verguisd. Dat is het thema van dit ontroerende verhaal over het verdriet van een eenzame man. Een fantastisch boek. Terecht genomineerd voor de Libris literatuurprijs.
ISBN 9789046804438 | Paperback | 189 pagina's | Nieuw Amsterdam | september 2008
© Marjo, 16 mei 2009
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
Kwade dagen
Als hij weer eens over het Waterlooplein wandelt, wordt Matthijs geconfronteerd met zijn verleden. Zijn oude maatje Harry die met lp's en cd's op de markt staat, roept hem:
'Ik dacht dat je deze misschien wel leuk zou vinden.'.
Hij overhandigde mij een grammofoonplaat die ik zeker twintig jaar niet had gezien. Op de hoesfoto stonden vijfendertig jongens. Ze stonden opgesteld voor de preekstoel van de Zuiderkerk van Rijshorst en droegen allemaal een zwarte broek, een wit overhemd en een groen strikje. Aan weerszijden van de groep stonden twee volwassen mannen in nette, donkere pakken. Boven de groep stond in verbazingwekkend frivole letters:
DE HEER IS MIJN HERDER
Chr, jongenskoor 'Asaf' o.l.v. Piet Schoonus en Henk Woolderink zingt psalmen en geestelijke liederen vanuit de Zuiderkerk in Rijshorst.'
Dit is voor Matthijs het begin van een avontuur dat hem terugbrengt naar zijn geboortedorp, dat deel uit maakt van de calvinistische gordel op de Veluwe. Niet lang na de opname van bovengenoemde plaat moest hij, door omstandigheden gedwongen, verhuizen naar Lunteren. Daar werd hij de zanger van een jongensgroep die furore maakte en vooral goed lag bij meisjes die net iets ouder dan de bandleden zelf waren. The Pubers heette dat bandje. En als Matthijs in een bar de plaat uit de hoes trekt, blijkt er de tweede lp van the Pubers in te zitten. En naast hem in de bar zit een meisje, dat zich voorstelt als Violet. Zij zoekt hem 's avonds op en neemt hem mee in de auto van Kip. Matthijs is eerder door Kip in een wurggreep genomen, omdat hij naar zijn mening te dik was met Violet.
Het is de eerste ervaring van geweld in dit boek, er zullen er meer volgen. Matthijs is als een pion waarmee gespeeld wordt, hij heeft zijn leven niet meer in de hand. De vervreemding maakt de hoofdfiguur een doelwit voor de meest vreemde voorvallen.
" Het hele leven leek iets absurds dat ik lang geleden had meegemaakt. De dingen die ik had gedaan hadden weinig met mij te maken. En veel sporen nagelaten hadden ze ook niet.'
Matthijs is nog steeds songwriter en op dat moment heeft een ander ex 'Puber'-lid succes met een door Matthijs geschreven nummer Hellbender. Het zal hem het hele boek door achtervolgen. Een onschuldige tekst die volledig uit zijn verband gerukt wordt. Het wordt gezien als een satanische tekst. En dat valt niet goed in een dorp als Rijshorst!
Dat kan niet goed gaan en dat doet het ook niet.
Dit boek is als een sterk stromende rivier, het sleept je mee in een avontuur dat op het laatst helaas net iets te bizar wordt. Maar dat vergeef ik van Essen, want het is een meeslepend boek, een soort roadmovie die afrekent met een calvinistische cultuur. Vooral de slapstickachtig elementen en de ironische verteltrant bevallen mij. De leuke vondsten, en de grappige stukjes als Matthijs weer eens een klap op zijn hoofd heeft gehad.
ISBN 9060052196 | Paperback | 365 pagina's | Uitgeverij Thomas Rap | januari 2002
© Marjo, 16 juni 2009
Lees de reacties op het forum en/of reageer: