Richard Osinga

Toon alleen recensies op Leestafel van Richard Osinga in de categorie:
Richard Osinga op internet:

 

Klare taal Klare taal


Jacob is net een afgestudeerde econometrist. Hij was eigenlijk meer geïnteresseerd in de Arabische taal, maar wat moet je met zo'n studie, dus hij neemt dat als bijvak. Hij solliciteert op een baan bij de universiteit van Leiden, waar een onderzoeker gevraagd wordt. Hij denkt dat zijn exacte studie nuttig kan zijn om een taalanalyse te maken van de Koran.Hij krijgt de baan, en in dezelfde tijd ontmoet hij de Marokkaanse Asma. Het feit dat zij Marokkaans is, boeit hem zeer, maar ze blijkt uit een modern en geïntegreerd gezin te komen. Eén keer vrijen en zij is al zwanger. Zij wil een abortus, Jacob niet. Het is zijn plicht om te trouwen, vindt hij, zoals het dan ook niet meer dan juist is om zich te bekeren tot de islam.

Op een congres ontmoet hij een Duitse onderzoeker, samen schrijven ze een artikel in een New Yorkse krant over een andere, modernere interpretatie van de Koran. Naar aanleiding daarvan wordt hij steeds vaker gevraagd voor interviews en lezingen, des te meer als hij zijn bekering bekend maakt: het is de tijd na 11 september 2001. Een moderne moslim met een moderne kijk op de Koran is een welkome gast.

Door zijn populariteit is hij steeds vaker van huis, waar Asma met dochterLaila zit. Zij voelt zich veronachtzaamd, in de steek gelaten. Op een dag is ze verdwenen, terug naar haar ouders.
Jacob denkt haar terug te kunnen winnen door op de televisie te bekennen dat hij alleen maar tot de islam overgegaan is om met haar te trouwen. Maar dat heeft een onverwachte uitwerking.

Klare taal, dat is de Arabische taal die in de Koran gebruikt wordt. Klare taal is waar Jacob niet goed in is..Hij is een besluiteloos persoon, laat zich drijven door de gebeurtenissen, waardoor alles mis loopt. De enige bewuste beslissing die hij neemt werkt totaal anders uit dan hij bedoeld heeft.
Ik vind het een oppervlakkig verhaal. Op het moment dat hij valt voor de Marokkaanse verwacht je een culturele botsing, maar daar is geen sprake van. De problemen die dit echtpaar hebben kunnen in iedere relatie plaatsvinden. Het verhaal kabbelt gezapig door, ook de schokkende gebeurtenissen uit de recente geschiedenis (11 september, de moord op Pim Fortuyn) worden niet meer dan aangestipt, en hebben niet echt invloed op de hoofdpersonen. De onverwachte wending op het eind vind ik ongeloofwaardig...  Niet echt overtuigend, dit boek.


ISBN 9789021476469 | Paperback | 255 pagina's | Querido | december 2004

© Marjo, april 2005


Lees de reacties op het forum en/of reageer:

 

Klare taal


Dit was geen boek waar andere mensen mij op wezen of waarvan ik zelf het idee had dat ik het moest lezen. Maar ik kreeg het, en dan lees ik het ook. Achteraf kan ik zeggen dat ik vooral aangenaam verrast was door "Klare taal". In de pers is al een paar keer over de schrijfstijl van Osinga geschreven: korte, heldere zinnen. Je weet precies waar je aan toe bent, taal zonder veel franje. Als A.F.Th. van der Heijden het ene kant van het spectrum is, is Osinga het andere. Ik hou overigens erg van A.F.Th., zijn barokke stijl, zijn wijdlopigheid. Maar Osinga is ook zeer te pruimen. Klare taal dus, in dat boek van Osinga. Maar dat leest wél lekker: je ziet zonder veel moeite in het verhaal en het blijft boeien tot het eind.

Want dat is natuurlijk waar het om gaat: het verhaal. Nederlandse jongen maakt Marokkaans meisje zwanger, trouwt met haar en komt intussen terecht in het Nederlandse debat over integratie en de verlichte Islam tegen de achtergrond van 9/11 en de moord op Van Gogh. Hij is namelijk geïnteresseerd in oud-Arabische poëzie en gaat als onderzoeker werken aan de Leidse Universiteit met als doel de herkomst van woorden in die poëzie te onderzoeken. Hij pakt de Koran als vergelijk, en dat leidt tot ellende. Een aantal studenten verwijt hem dat hij die teksten niet zo mag gebruiken (het is immers openbaring). Maar anderen zien in hem een verlichte wetenschapper die kritisch durft te kijken naar de Koran. Alleen, het ging hem niet om de Koran maar om de poëzie. Door al het maatschappelijke gedoe raakt zijn relatie echter in het slop.

Wat opvallend is, is de manier waarop Osinga de integratiethema’s behandelt: zonder zwaar op de hand te zijn en zonder al te veel te vervallen in ofwel politiek correcte beschrijvingen of juist heel erg negatief te worden. Geen Balkenende en geen Hirsi Ali of Van Gogh, dus. Hij beschrijft gewoon een huwelijk tussen twee mensen, toevallig uit andere culturen, met alle problemen die daarbij horen. Die problemen ontstaan vooral door de keuzes die worden gemaakt of niet gemaakt.

Vooral de dilemma’s van Jacob zijn herkenbaar: het gebrek aan invoelingsvermogen, de passiviteit die dat opleveert, het zoeken naar evenwicht tussen werk en thuis zijn zeer herkenbaar. Zijn vrienden die zijn huwelijk niet begrijpen - hijzelf eigenlijk ook niet - en de werelden waartussen hij heen en weer geslingerd wordt. Hoe hij de meest cruciale dingen in zijn relatie - een echo van zijn ongeboren kind - vergeet, maar louter trivialiteiten (voetbaluitslagen uit de Gouden Gids Divisie) vakkundig onthoudt… Hoe hij vooral op zoek is naar een makkelijke relatie en zich afvraagt waarom hij er zo hard aan moet werken. Het kan niet anders of Jacob moet voor veel mannen heel herkenbaar zijn. Daartussendoor speelt dus het maatschappelijk debat, wat Osinga nu en dan aanroert, maar zonder stellig positie te kiezen.

Maar ook het opportunisme van Jacob’s vrienden is herkenbaar. Op het snijvlak van een studentenleven en een maatschappelijke carrière, krijgen ze maar moeizaam vat op hun leven. De één een politieke opportunist, die kamerlid wil worden voor het geld en zich daarom het minderhedendebat toeëigend omdat dat nu eenmaal scoort. De ander die gaat werken bij een actualiteitenrubriek van een commerciële zender en de oppervlakkigheid daarvan ontdekt.

Het klinkt allemaal heftig, maar zo wordt het niet beschreven. Het blijft allemaal redelijk oppervlakkig, zonder te vervelen of saai te zijn. Osinga schrijft nu eenmaal geen zware psychologische roman en hij werkt thema's niet uit tot de bodem.

Wat mij tot slot aansprak was de herkenbaarheid van de locaties: Leiden, de Witte Singel en de Universiteitsgebouwen daar, Amsterdam, het centrum, West, de VU: I’ve been there. Waar Jacob doorheen fietst of loopt, liggen ook mijn voetstappen. De treinen die hij pakt, heb ik ingezeten. De Burger King op Schiphol die een paar keer een rol speelt in het verhaal, daar forens ik wekelijks langs.
Kortom, een leuk boek.


ISBN 9021476460 | Paperback | 255 pagina's | Querido | december 2004

© sneuper, april 2005


Lees de reacties op het forum en/of reageer: