Rafel Nadal
Categorie: Recensies Volwassenen
De vloek van de Palmisano's
Het stel loopt naar de monumenten, één ervan is ter nagedachtis van de gevallen in de Eerste Wereldoorlog. Bij het lezen van de tweeënveertig namen, constateert de man van Anna verbijsterd dat nagenoeg de helft van de slachtoffers dezelfde achternaam hebben, Palmisano...
Hij probeert het aantal namen te tellen. 'Ventuno... het zijn er eenentwintig,' hoort hij een stem zeggen. Het is de oude man. Hij vertelt hen vervolgens over de vloek van de Palmisano's.
De familie Palmisano werd door het noodlot achtervolgt. De eerste Guiseppe Oronzo Palminsano sneuvelde in mei 1915, de dag nadat Italië Oostenrijk de oorlog had verklaard. Datzelfde jaar stierven er nog zes aan het front, ondermeer een tweeling van negentien jaar. In 1916 werd het er niet beter op, vier leden van de familie Palminsano sneuvelden eveneens. En zo ging het in 1918 door, alleen Vito Oronzo Palmisano leefde nog, hij was de laatste man van de familie. Het zag er naar uit dat hij de oorlog zou overleven, helaas het mocht niet zo zijn.
Vlak voordat hij met zijn vriend Antonio Convertini naar het front ging was hij getrouwd met zijn grote liefde Donata. Tijd om zijn huwelijk te consumeren was er niet. Franseca Convertini, de vrouw van Antonio en Donata waren volle nichten van elkaar. Groot was hun blijdschap toen hun twee mannen een week verlof kregen. 26 oktober 1918 vertrokken ze weer naar het front en 4 november waren ze dood, gesneuveld, vlak voor de wapenstilstand. Spriet, die wel terugkeerde van het front, vertelde de vrouwen over de laatste uren van de twee mannen, ze waren 'gelukkig' op slag dood...
Maar het verlof van de mannen is niet zonder gevolgen gebleven, beide vrouwen zijn zwanger. Donata is inmiddels zo bang geworden voor de vloek van de Palmisano's dat ze Fransesca om hulp smeekt. Donata houdt haar zwangerschap geheim, beide vrouwen bevallen nagenoeg gelijk en Donata staat haar zoon Vitantonio af aan Franseca. Haar dochter Giovanna en Vitantonio zullen als tweeling opgroeien. Hun geheim wordt alleen gedeeld met dokter Ricciardi, huisarts en vriend van de familie Convertini.
Wat volgt is het verhaal rond de 'tweeling' en hun moeders. Fransesca en tante Donata wonen in één huis. Fransesca is niet onbemiddeld dus de tweeling groeit in redelijke welstand op. Maar vier jaar later sterft Fransesca aan tbc. Donata krijgt tot haar grote vreugde de beschikking over het huis aan het Piazza Santa Anna én de voogdij over de tweeling tot ze drieëntwintig zijn. Ze kan haar zoon blijven zien en krijgt er een dochter bij!
De tweeling groeit voorspoedig op en kunnen niet zonder elkaar. Donata is hun geliefde zia, tante.
Maar dan breekt de Tweede Wereldoorlog uit en opnieuw staat het leven van Donata op haar kop. Giovanna, inmiddels een beeldschone jonge vrouw, vertrekt in de voetsporen van haar vriend Salvatore naar Spanje om tegen de fascisten te vechten. Vitantonio duikt na veelvuldige smeekbeden van Donata onder in de bergen. Zij is bang dat de vloek alsnog haar geliefde zoon zal treffen.
Het verhaal rond de twee jonge mensen vormt de rode draad van het verhaal, maar vooral in het gedeelte van het boek dat zich in de Tweede Wereldoorlog afspeelt, wordt de waanzin van het oorlog voeren benadrukt. De schrijver, die het werkelijke verloop van gebeurtenissen verweven heeft in het verhaal, laat zien dat het fascisme naast de nazi's een tweede vijand is die veel moeilijker te herkennen is. Wat vrienden leken te zijn, blijken verraders van het ergste soort. Het zijn dan ook vooral de laatste hoofdstukken die diepe indruk maken vanwege dat verraad en de enorme, gruwelijke ellende dat het veroorzaakt. De schrijver heeft zich op een onvoorstelbaar knappe manier verplaatst in de mensen die deze oorlogswaanzin moeten ondergaan.
Maar ook de onvoorwaardelijke vriendschap en liefde van Donata, Giovanna, Vitantonio, Salvatore, dokter en enkele andere vrienden voor elkaar en de vele vele slachtoffers kerven in je ziel. Heel aangrijpend en ontroerend.
Als lezer vraag je je natuurlijk constant af of 'de tweeling' de oorlog zal overleven en zullen ze er ooit achter komen dat ze geen broer en zus zijn.
Of zal de vloek nog een keer toeslaan?
De oude man op het bankje in Bellorotondo weet het...
Rafel Nadal (1954) is een Catalaanse auteur. Zijn historische romans spelen zich af in Spanje en Italië, waarbij de gewone burger centraal staat. Hij won verschillende prijzen.
ISBN 9789401605588 | Paperback | 335 pagina's | Xander Uitgevers | september 2016
Vertaald door Irene van de Mheen
© Dettie, 21 september 2016
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
Moederband
Het verhaal van Rafel Nadal speelt zich af in de omgeving van Girona, in een dorpje in Catalaanse deel van Spanje, dicht tegen de grens met Frankrijk. Het is gebaseerd op een waargebeurde geschiedenis.
In het heden stuit de verteller in een antiquariaat op een foto. Daarop staat een weg met bomen, met op de achtergrond een wit huisje. Herinneringen grijpen hem bij de keel: Dat huis, het huis van mevrouw Stendhal, stond bij het dorp waar twee mannen de baas waren: Sabater en Ros, grootgrondbezitters die de wetten naar hun hand zetten en de controle strak in de hand hielden. De verteller is Luc, een jongen nog maar aan het eind van de Spaanse Burgeroorlog. Hij heeft vage herinneringen aan hoe zijn moeder om het leven kwam bij een schietpartij. Daarna werd hij opgevangen door een vriendin van zijn moeder, mevrouw Stendhal, die met haar vader en haar zoon Dani in het huisje woonde.
Dani is Lucs grote held, zijn beschermer en hij droomt er van de droom van Dani mee te zullen beleven. Dani is van school afgegaan en werkt. Hij wil een eethuis openen voor zijn moeder, zodat ze niet meer hoeft te sloven en niet meer het doelwit is van de administrateur van Sabater. Als langzaam de onschuld van de jongen verdwijnt en hij steeds meer ontdekt over het verleden, beseft hij hoe de wereld echt in elkaar steekt. Mevrouw Stendhal stuurt hem naar een internaat, maar na een paar jaar loopt hij weg. Dani is intussen verdwenen, grootvader overleden.
Als hij er achter komt dat Dani gestorven is en wat hij precies deed, stapt hij in diens voetsporen, tegen de wil van mevrouw Stendhal. En hij is vastbesloten wraak te nemen, op Sabater en Ros, ondanks dat mevrouw Stendhal hem verteld heeft dat Ros een goede man was. Door zijn onwetendheid doet hij bepaalde dingen, die hem zijn leven lang zullen achtervolgen. Maar de hele waarheid ontdekt hij pas na het vinden van de foto…
Het is een roman over de strijd van de partizanen. De verhoudingen binnen het Catalaanse dorp worden behoorlijk op hun kop gezet. Het is een gevaarlijke tijd, je kon niet vrijuit spreken. Dat idee volgt Rafel Nadal dus ook. Er heerst veel geheimzinnigheid, en dat maakt helaas het verhaal nogal eens onduidelijk. Vandaar deze opmerking: ik geef toe dat ik de feiten van de Spaanse Burgeroorlog niet in mijn hoofd heb zitten. Maar dat zal zeker ook bij andere lezers het geval zijn!
Het zou heel prettig geweest zijn als in een voorwoord even de achtergronden van die tijd geschetst waren. Dat had het verhaal een stuk duidelijker gemaakt, temeer omdat ook internet weinig prijsgeeft over de situatie in dat specifieke gebied rondom Girona.
Soms is de vertaling wat krom, zoals in deze zin: ’in de winkel ontving me hels geschreeuw.’ Ondanks deze ‘mankementen’ is Moederband een verhaal dat je onderdompelt in een Spaanse wereld die Nadal zoals ook andere Spaanse schrijvers weet op te roepen: een wazig, nieuwsgierig makend en betoverend sfeertje, waar je graag in mee gaat, en die in dit geval hevig ontroert.
Rafel Nadal (1954) is een Catalaanse auteur. Zijn historische romans spelen zich af in Spanje en Italië, waarbij de gewone burger centraal staat. Hij won verschillende prijzen.
ISBN 9789401608015 | Paperback | 232 pagina's | Xander Uitgevers | september 2017
Vertaald uit het Spaans door Pieter Lamberts
© Marjo, 26 september 2017
Lees de reacties op het forum en/of reageer: