De alchemist
Paulo Coelho

Toen het boek in 1998 de Nederlandse vertaling werd uitgegeven, heb ik het gelijk gelezen. Toentertijd was ik erg onder de indruk van het verhaal. Zoiets had ik nog nooit gelezen. De term esoterische roman kende ik nog niet. Nu, vele jaren later, was me alleen nog bijgebleven dat er iemand was die altijd alleen maar boeken las en daar zijn wijsheid uit haalde. Een ander personage deed juist levenservaring op door om zich heen te kijken en na te denken over wat hij zag. Er was iets met zand en regendruppels dacht ik (hoe selectief kan een geheugen zijn).

Het boek kwam weer op mijn pad door de (besloten) boekenclub waar ik bij aangesloten ben, we zouden dit boek gezamenlijk gaan lezen en bespreken. Ik was erg benieuwd hoe ik het nu, negentien jaar later, zou vinden... Zou ik er opnieuw door getroffen worden of zou het me zwaar tegenvallen?

Het verhaal gaat over een achttienjarige schaapsherder Santiago uit Andalusië die een repeterende droom heeft over een schat die te vinden is bij de piramides in Egypte. Hij verwondert zich daarover en besluit een vrouw te bezoeken die dromen kan verklaren. Het enige wat ze hem te vertellen heeft is 'dat hij een schat zal vinden bij de piramides van Egypte'... Natuurlijk voelt hij zich bekocht maar toch besluit hij op weg te gaan, zijn droom achterna.

Wat volgt is een wonderlijk verhaal. Santiago ontmoet de geheimzinnige koning van Salem, die belooft hem ten alle tijden te helpen omdat hij 'zijn legende' waarmaakt. 'Je eigen legende waarmaken is de enige verplichting van de mens.' meldt de koning hem. 'Als je iets wilt, spant het hele universum samen om ervoor te zorgen dat je je droom verwezenlijkt.

"De jongen wist niet wat eigen legende was.
Dat is datgene wat je altijd hebt willen doen. In het begin van zijn jeugd weet iedereen wat zijn eigen legende is. Op die leeftijd is alles duidelijk, alles is mogelijk en niemand is bang om te dromen van alles wat hij zou willen doen in zijn leven. Maar met het verstrijken van de tijd steekt een geheimzinnige kracht de kop op, die probeert te bewijzen dat het onmogelijk is de eigen legende waar te maken."

De koning geeft hem Urim en Tummin, dat zijn twee stenen, mee, een witte en een zwarte. Als Santiago hulp nodig heeft, kan hij die stenen gebruiken, zwart betekent ja en wit betekent nee.

Santiago trekt verder, per schip naar Afrika, blijft een tijd in Tanger en reis vervolgens verder dwars door de woestijn naar Egypte en daar wacht hem de schat... of niet. De stenen herinneren er hem steeds aan dat hij een keus heeft. Hij kan kiezen verder te gaan, wat betekent zich op onbekend terrein begeven of terug te keren naar het vertrouwde.
Een ding is wel zeker, Santiago heeft zijn eigen legende waargemaakt, ondanks alle tegenslag ging hij voor zijn letterlijke en figuurlijke droom. Maar de uitkomst van zijn droom was heel anders dan hij gedacht had.

Het boek zit vol symbolen zoals de schrijver al aangeeft in zijn voorwoord. Het frappante is dat Coelho iedereen in dit boek in zijn of haar waarde laat. Of je nu je wijsheid uit boeken haalt zoals de Engelse alchemist of je wijsheid door levenservaring opdoet zoals Santiago het maakt niet uit. Mooi is ook de milde houding tegenover de mensen die liever hun droom blijven koesteren omdat ze anders niets meer te dromen hebben. Het maakt niet uit, het is ieders leven en die is te leven op de manier waar jij voor kiest.

Opnieuw werd ik gegrepen door het verhaal, maar wel op een heel andere manier dan negentien jaar geleden. Toen waren de ideeën van Coelho helemaal nieuw, nu niet meer, er zijn veel meer van dergelijke boeken geschreven, maar het verhaal stemde evengoed tot nadenken. Het laat zien hoe je tegen dingen aan kunt kijken, dat er meerdere zienswijzen zijn, dat je op meerdere manier kunt leren. Het zal zomaar kunnen dat ik het over een tijdje nog een keer lees en waarschijnlijk haal ik er dan weer andere dingen uit.

ISBN 9789029572903 | Paperback | 192 pagina's | De Arbeiderspers | juli 2010
Vertaald door Harrie Lemmens

© Dettie, 13 juli 2017

Lees de reacties op het forum en/of reageer:

Elf minuten
Paulo Coelho

Marjo maakte al melding van dit boek en aangezien ik het al een tijd had liggen was het een mooie aanleiding om het te gaan lezen.

Maria een mooie Braziliaanse, droomt van het avontuur en de grote liefde. Ze is enkele keren verliefd geweest en hevig teleurgesteld in de reacties van mannen. Ze besluit om niet meer verliefd te worden. Na lang sparen heeft ze genoeg bij elkaar om een week naar Rio de Janeiro te gaan en daar ontmoet ze een Zwitser die haar voorstelt danseres te worden in een nachtclub te Genève. Maar wat zij als een sprookje voor zich ziet, blijkt in werkelijkheid iets heel anders. Ze belandt in de prostitutie, wel in een chique nachtclub waar alles er even beschaaft aan toe gaat, maar toch. Ze besluit lichaam en geest te scheiden en neemt zich voor véél te sparen zodat ze weer terug kan naar Brazilië om daar te trouwen en een boerenbedrijf op te zetten. Maar dan ontmoet ze een schilder die in haar het licht ziet. Hij brengt haar aan het wankelen, lichaam en geest blijken toch niet apart te kunnen functioneren. De schilder blijkt ook klant te zijn bij de nachtclub waar Maria werkt. Hij neemt haar mee naar huis en vertelt haar dat hij welliswaar beroemd is en alles heeft maar DE liefde mist. Ze bedrijven geestelijk de liefde met elkaar.
Maar dan verschijnt in de nachtclub een speciale klant die (sado)masochist blijkt te zijn. Maria raakt geintrigeerd door deze vorm van vrijen en denkt dat dit het ware is. Maar de schilder laat haar zien dat dit geen goede vorm van liefde is....
Het verhaal begint met Er was eens... en eindigt zoals alle sprookjes eindigen: Eind goed al goed.

Paulo Coelho probeert te zeggen dat vrouwen ook seksuele vrijheid hebben en door van Maria een prostituee te maken kan hij deze vrijheid ook beschrijven. Door haar beroep kan zij experimenteren en alle facetten van sex ervaren. De nachtclubeigenaar laat haar vrij in de keus om wel of niet met iemand mee te gaan. In zoverre heeft ze dus inderdaad de 'vrijheid'.

De titel Elf minuten slaat op de tijd die nodig is om de werkelijke daad te verrichten. Coelho is van mening dat het hele leven om deze elf minuten draait, dat het huwelijk aangegaan wordt gericht op deze elf minuten. Hij laat de schilder vertellen dat mannen ook bang zijn dat zij niet aan de verwachtingen en prestatie kunnen voldoen. Dat vrouwen onduidelijk zijn in hun wensen en verlangens.
Coelho stelt dat het niet om de daad zelf gaat maar dat sex moet voortkomen uit liefde om volledige voldoening te geven.

Na elke ontmoeting of ervaring schrijft Maria in haar dagboek over haar al dan niet geleerde lessen.

Allemaal prachtig, maar toch....kreeg ik regelmatig het gevoel dat ik een veredelde bouquetreeks aan het lezen was maar dan met de nodige portie sex erin. Het is meer een opsomming van alle seksuele mogelijkheden opgehangen aan het nogal saaie verhaaltje van: meisje ontmoet lieve aardige man, maar daar is de knappe bruut en relatie met lieve man lijkt toch minder tot het meisje inziet dat de lieve man toch de ware is. Ik vraag me af of dit boek ook zo de hemel is was geprezen als onbekend was dat Paulo Coelho dit had geschreven.

ISBN 9029509813 | Paperback | 271 pagina's | De Arbeiderspers | november 2004

© Dettie, december 2004

Lees de reacties op het forum en/of reageer: