Natasha Solomons
De roman in de viool
'Als ik mijn ogen sluit, zie ik Tyneford House' is de eerste zin in dit boek van Natasha Solomons. Dit is niet de enige overeenkomst met de klassieker van Du Maurier. Het hele boek van Solomons ademt de sfeer van Rebecca of Jane Eyre.
Het verhaal speelt zich af op het platteland in het Engelse Dorset waar de joodse Elise Landau eind jaren dertig naar toe is gevlucht. De negentienjarige Elise is van goede komaf en heeft een rijk en makkelijk leventje geleid. Haar ouders, de schrijver Julian Landau en mooie muzikale moeder Anna, zijn achtergebleven in Wenen, wachtend op hun visum zodat ze naar Amerika kunnen vertrekken. Zus Margot en haar man willen gelijk met Elises ouder naar Amerika maar als hun visum eerder komt dringt Julian er op aan dat ze alvast gaan. Iedereen zal elkaar over een paar maanden ontmoeten in New York. Elise krijgt van haar vader een oude altviool mee waarin het manuscript van zijn laatste roman verstopt zit. Het is een van de weinige dingen die ze mee kan nemen.
Je voelt al vanaf de eerste bladzijde dat niet alles zal gaan zoals de familie het graag wilde. Elise belandt als bediende op Tyneford House waar de eigenaar Christopher Rivers haar hartelijk welkom heet. Hij is een knappe, vriendelijke man van een jaar of veertig die na het overlijden van zijn vrouw achterbleef met zijn zoon Kit, die elders zijn opleiding volgt. Het landhuis is schitterend en ligt ergens afgelegen op het platteland. Christopher Rivers is van een oud adelijk geslacht. Hij heeft 'noblesse oblige' hoog in het vaandel staan. Hij probeert goed te zorgen voor de mensen die voor hem werken. De bedienden behandelt hij voorkomend, en het wel en wel van de mensen die op de landerijen werken gaat hem zeer ter harte. Tot Elises grote vreugde heeft hij alle boeken van haar vader Julian in de kast staan.
Elise wordt opgeleid door de huishoudster mevrouw Ellsworth en meneer Wrexham de butler en kamerdienaar van de heer Rivers tevens hoofd van de huishouding op Tyneford. Het werk valt Elise zwaar, maar ze zet dapper door. Er valt weinig te beleven in het landhuis voor een jong meisje. Bovendien spreekt ze nauwelijks Engels en barst ze van de heimwee. Ze maakt zich ernstige zorgen om haar familie. Er komen zeer onregelmatig brieven van Margot aan die inmiddels wel in Amerika beland is. Julian en Anna hebben nog steeds geen visum en zijn nog steeds in Oostenrijk. Van hen komt geen post... Het enige wat Elise echt troost biedt is de nabijgelegen zee. Aan de rand van het woeste, wilde water huilt, schreeuwt en vloekt ze al haar frustraties eruit.
En dan komt Kit thuis en alles komt tot leven. Of het nu komt door haar afkomst of door haar rebelse, licht brutale, ondeugende geest maar een feit is dat ze de aandacht van Kit trekt. De romance is daar. Maar ook dit pakt heel anders uit dan iedereen verwacht want de Tweede Wereldoorlog breekt uit en dat zet alles op zijn kop. Bedienden worden vrienden. Andere vrienden verdwijnen om al dan niet terug te keren en voor Elise breekt er opnieuw een tijd aan waarin ze alles en niets kwijtraakt.
Het boek is gebaseerd op het verhaal van een oudtante van de schrijfster die aan nazi-Europa wist te ontsnappen door als een soort au-pair in Engeland te gaan werken. Ook de beschrijvingen van het huis en het dorpje zijn gebaseerd op een werkelijk bestaand plaatsje.
De schrijfster zegt zelf ook in haar nawoord dat de roman beïnvloed is door boeken als Daphne du Moriers Rebecca, De rest van de dag van Kazuo iIhiguro, Boetekleed van Ian McEwan en natuurlijk de typische jong-meisje-in-een-landhuis-verhalen van Jane Eyre.
Dat laatste is inderdaad goed te merken. De hele sfeer in het boek doet denken aan deze verhalen of aan een prachtig kostuumdrama, met uitstekende acteurs, gemaakt door de BBC. Het landhuis, de schitterende omgeving, de ruige kliffen, de vissers en vissersboten, de geweldige Wrexham, de goedmoedige maar mopperige mevrouw Ellsworth... alles is er en natuurlijk Kit en Christopher Rivers.
Je dompelt je onder in het verhaal en schreeuwt en rent mee als een Messerschmitt probeert Elise te beschieten. Je kijkt samen met Elise reikhalzend uit naar post, naar Kit, naar Mr. Rivers. Je voelt de kou van het zeewater in je wangen bijten als je met Elise meeloopt langs het strand. Je huilt en lacht mee met haar. Je ziet Wrexham af en toe zijn wenkbrauw optrekken bij 'ongehoord' gedrag maar je sluit de conservatie, keurige Wrexham ook in je hart.
Het is een prachtig klassiek verhaal met nu al klassieke personages die je nooit meer vergeet.
ISBN 9789022959732 | Paperback | 400 pagina's | Uitgeverij Orlando | november 2011
© Dettie, 23 november 2011