Natasha Solomons
De lijst van meneer Rosenblum
Dit alles geldt niet voor de Joodse Jack Rosenblum. Hij ontvlucht eind jaren dertig van de vorige eeuw samen met zijn vrouw en dochtertje zijn thuisland Duitsland. Bij aankomst in Engeland is hij vastbesloten zich zo goed mogelijk aan te passen. Wanneer hij een pamflet met adviezen voor immigranten in handen gedrukt krijgt volgt hij de aanwijzingen met de grootst mogelijke zorg op. Hij ontdekt echter al snel dat de informatie niet afdoende is en maakt eigenhandig een nieuwe lijst. Jack Rosenblum is namelijk vastbesloten om een echte Engelsman te worden. Hij zal de Engelsen overtroeven in het Engels zijn.
Het gaat Jack voor de wind. Hij bezit al snel een goed lopende tapijtenfabriek en hij heeft al heel wat punten van zijn lange lijst af kunnen vinken. Zo kleedt hij zich in chique maatpakken en maakt hij ritjes in een heuse Jaguar. Er is echter één punt op de lijst dat hij maar niet kan afvinken: Een lidmaatschap van een golfclub. Zijn Joodse afkomst weerhoudt de clubs om hem als nieuw lid te verwelkomen. Hij schrijft alle mogelijke clubs aan maar het resulteert slechts in stapels afwijzingen. Jack is gefrustreerd en raakt bezeten van het idee dat zijn integratie niet volmaakt is zolang hij niet aan golf doet.
Jack besluit eigenhandig een golfbaan aan te leggen en vanaf dat moment gaat het mis. Hij maakt er een potje van. Hij verhuist met zijn vrouw, zonder dit met haar te overleggen, naar het platteland om daar in een krakkemikkig huis te gaan wonen. Er zit weliswaar een enorme lap grond bij maar om daar een golfbaan van te maken zal niet eenvoudig blijken. Het wordt een obsessie en tegenslag op tegenslag volgt.
Ook al speelt het boek zich heel wat jaren geleden af in Engeland, het onderwerp is ook nu actueel. Ook in Nederland is integratie een punt waar vaak over wordt gediscussieerd. Jack wil zo wanhopig graag geaccepteerd worden dat hij afstand doet van zijn identiteit. Maar door de Engelsen zal hij altijd als buitenlander worden gezien. En wat hij ook doet, het Duitse accent raakt hij niet kwijt. Jack gaat zelfs zo ver in zijn pogingen de ultieme Engelsman te worden dat hij compleet van zijn vrouw vervreemd. Zij koestert haar verleden en verdrinkt langzaam in haar eenzaamheid en het verlangen naar vroeger.
Denk nu niet dat deze beauty een zwaar boek is. Het tegendeel is waar. Dit boek is luchtig en humoristisch met een serieuze ondertoon. Het leest als een trein. De enthousiaste Jack doet zo zijn best maar draaft door. Zal hij er ooit in slagen een golfbaan aan te leggen voordat het project al zijn geld heeft opgeslokt? Een verhaal over wonderlijke vriendschappen en doorzettingsvermogen maar bovenal gaat dit verhaal over liefde. De liefde tussen Jack en zijn vrouw Sadie. Zal de liefde overwinnen? Een heerlijk boek.
ISBN 9789022959725 | Paperback | 388 pagina's | Uitgeverij Orlando | juli 2010
Vertaald door: Elvira Veenings
© Annemarie, 27 december 2011
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
De roman in de viool
'Als ik mijn ogen sluit, zie ik Tyneford House' is de eerste zin in dit boek van Natasha Solomons. Dit is niet de enige overeenkomst met de klassieker van Du Maurier. Het hele boek van Solomons ademt de sfeer van Rebecca of Jane Eyre.
Het verhaal speelt zich af op het platteland in het Engelse Dorset waar de joodse Elise Landau eind jaren dertig naar toe is gevlucht. De negentienjarige Elise is van goede komaf en heeft een rijk en makkelijk leventje geleid. Haar ouders, de schrijver Julian Landau en mooie muzikale moeder Anna, zijn achtergebleven in Wenen, wachtend op hun visum zodat ze naar Amerika kunnen vertrekken. Zus Margot en haar man willen gelijk met Elises ouder naar Amerika maar als hun visum eerder komt dringt Julian er op aan dat ze alvast gaan. Iedereen zal elkaar over een paar maanden ontmoeten in New York. Elise krijgt van haar vader een oude altviool mee waarin het manuscript van zijn laatste roman verstopt zit. Het is een van de weinige dingen die ze mee kan nemen.
Je voelt al vanaf de eerste bladzijde dat niet alles zal gaan zoals de familie het graag wilde. Elise belandt als bediende op Tyneford House waar de eigenaar Christopher Rivers haar hartelijk welkom heet. Hij is een knappe, vriendelijke man van een jaar of veertig die na het overlijden van zijn vrouw achterbleef met zijn zoon Kit, die elders zijn opleiding volgt. Het landhuis is schitterend en ligt ergens afgelegen op het platteland. Christopher Rivers is van een oud adelijk geslacht. Hij heeft 'noblesse oblige' hoog in het vaandel staan. Hij probeert goed te zorgen voor de mensen die voor hem werken. De bedienden behandelt hij voorkomend, en het wel en wel van de mensen die op de landerijen werken gaat hem zeer ter harte. Tot Elises grote vreugde heeft hij alle boeken van haar vader Julian in de kast staan.
Elise wordt opgeleid door de huishoudster mevrouw Ellsworth en meneer Wrexham de butler en kamerdienaar van de heer Rivers tevens hoofd van de huishouding op Tyneford. Het werk valt Elise zwaar, maar ze zet dapper door. Er valt weinig te beleven in het landhuis voor een jong meisje. Bovendien spreekt ze nauwelijks Engels en barst ze van de heimwee. Ze maakt zich ernstige zorgen om haar familie. Er komen zeer onregelmatig brieven van Margot aan die inmiddels wel in Amerika beland is. Julian en Anna hebben nog steeds geen visum en zijn nog steeds in Oostenrijk. Van hen komt geen post... Het enige wat Elise echt troost biedt is de nabijgelegen zee. Aan de rand van het woeste, wilde water huilt, schreeuwt en vloekt ze al haar frustraties eruit.
En dan komt Kit thuis en alles komt tot leven. Of het nu komt door haar afkomst of door haar rebelse, licht brutale, ondeugende geest maar een feit is dat ze de aandacht van Kit trekt. De romance is daar. Maar ook dit pakt heel anders uit dan iedereen verwacht want de Tweede Wereldoorlog breekt uit en dat zet alles op zijn kop. Bedienden worden vrienden. Andere vrienden verdwijnen om al dan niet terug te keren en voor Elise breekt er opnieuw een tijd aan waarin ze alles en niets kwijtraakt.
Het boek is gebaseerd op het verhaal van een oudtante van de schrijfster die aan nazi-Europa wist te ontsnappen door als een soort au-pair in Engeland te gaan werken. Ook de beschrijvingen van het huis en het dorpje zijn gebaseerd op een werkelijk bestaand plaatsje.
De schrijfster zegt zelf ook in haar nawoord dat de roman beïnvloed is door boeken als Daphne du Moriers Rebecca, De rest van de dag van Kazuo iIhiguro, Boetekleed van Ian McEwan en natuurlijk de typische jong-meisje-in-een-landhuis-verhalen van Jane Eyre.
Dat laatste is inderdaad goed te merken. De hele sfeer in het boek doet denken aan deze verhalen of aan een prachtig kostuumdrama, met uitstekende acteurs, gemaakt door de BBC. Het landhuis, de schitterende omgeving, de ruige kliffen, de vissers en vissersboten, de geweldige Wrexham, de goedmoedige maar mopperige mevrouw Ellsworth... alles is er en natuurlijk Kit en Christopher Rivers.
Je dompelt je onder in het verhaal en schreeuwt en rent mee als een Messerschmitt probeert Elise te beschieten. Je kijkt samen met Elise reikhalzend uit naar post, naar Kit, naar Mr. Rivers. Je voelt de kou van het zeewater in je wangen bijten als je met Elise meeloopt langs het strand. Je huilt en lacht mee met haar. Je ziet Wrexham af en toe zijn wenkbrauw optrekken bij 'ongehoord' gedrag maar je sluit de conservatie, keurige Wrexham ook in je hart.
Het is een prachtig klassiek verhaal met nu al klassieke personages die je nooit meer vergeet.
ISBN 9789022959732 | Paperback | 400 pagina's | Uitgeverij Orlando | november 2011
© Dettie, 23 november 2011
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
De lijst van meneer Rosenblum
De schrijfster, Natasha Solomons, heeft dit boek gebaseerd op de verhalen van haar joodse grootouders, die voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog vanuit Duitsland naar Engeland emigreerden. Natasha woont in graafschap Dorset waar het verhaal zich ook grotendeels afspeelt.
Als de joodse Jack Rosenblum en zijn vrouw Sadie in 1937 aankomen in Engeland krijgen zij een pamflet met 'Handige informatie en wenken voor iedere vluchteling' in handen gedrukt. Regel nummer 1: start onmiddellijk met het leren van de Engelse taal. Dit pamflet wordt voor Jack de leidraad in zijn nieuwe leven. Hij zal een échte Engelsman worden en de lijst op het pamflet zal hem daarbij helpen. Hij volgt de aanwijzingen op de voet en vult de lijst zo nodig aan.
Zijn vrouw Sadie echter blijft in het verleden hangen. Zij barst van de heimwee naar Berlijn en haar familieleden. Zij koestert de enkele foto's van familieleden en het receptenboek van haar moeder. Jack zit zo boordevol plannen dat hij nauwelijks zijn vrouws verdriet ziet. Het ergert hem zelfs dat zij Duits blijft spreken.
Jack wordt bijna Engelser dan de Engelsen. Hij schrijft zich in bij een golfclub want dat doen Engelsen maar tot zijn ontsteltenis wordt hij geweigerd. En niet alleen bij deze eerste golfclub maar bij alle clubs. Hoewel het hem niet rechtstreeks gezegd wordt blijkt dat een én Duitse én joodse man nooit lid van een golfclub kan worden, dat is voor de Engelsen only. Jack, zoals altijd optimistisch, verkoopt zonder medeweten van Sadie het huis in Londen en koopt een bouwvallige cottage met groot stuk land in Dorset. Hij gaat zijn eigen golfbaan bouwen. Maar of de inwoners van het dorpje Pursebury Ash op de familie Roos-en-Bloem zitten te wachten is nog maar de vraag...
Het is een luchtig en humoristisch verteld verhaal, de Tweede Wereldoorlog en de gevolgen voor de Rosenblums worden summier weergegeven. Je vermoedt dat familie van de Rosenblums zijn omgekomen maar het wordt nergens specifiek genoemd.
Jack Rosenblum gaat zo op in zijn plannen voor het golfterrein dat hij zich nauwelijks het bestaan van zijn vrouw meer bewust is. In zijn enthousiasme is hij soms zelfs onbewust lomp naar Sadie toe. Af en toe denkt hij aan zijn dochter Elizabeth maar ook zij is erg op de achtergrond aanwezig.
Sadie merkt tot haar schrik dat ze zich haar familie niet meer zo goed kan herinneren, het enige dat nog herinneringen oproept zijn de geuren van de gerechten uit moeders receptenboek. Zij kookt en bakt en braadt om haar geliefden voor ogen te houden. Later komt haar dit nog goed van pas.
Toch zorgt het wonen op het platteland voor een grote wending in hun leven, na een heftige gebeurtenis zelfs voor een gelukkige wending.
De schrijfster heeft het leven van Jack en Sadie in het mooie Dorset met haar markante bewoners zoals Jack Basset en Curtus zeer prettig weergegeven. Zelf het mythische wolzwijn is prachtig verweven in het verhaal. De bouw van de golfbaan zorgt voor tragische en komische hoogtepunten. Je sluit de eeuwige optimistische Jack en eenzame maar pittige Sadie in je hart.
Het is een mooi debuut. De schrijfster had er wel goed aan gedaan wat consquenter de lijst als leidraad van het verhaal te houden. Nu strijden de lijst en de golfbaan om aandacht wat het verhaal soms wat onrustig maakt. Daardoor verliest het verhaal af en toe zijn vlotte spanningsboog maar de schrijfster weet gelukkig steeds op tijd de juiste toon, de juiste vaart, weer in het verhaal te krijgen.
Voor de rest is het een heerlijk boek, echt een aanrader.
ISBN 9789022959725 | Paperback | 338 pagina's | Uitgeverij Orlando | juli 2010
Achterin het boek staan een interview met de auteur, extra informatie en leesclubvragen.
© Dettie, 22 juli 2010
Lees de reacties op het forum en/of reageer: