V.S. Naipaul

Toon alleen recensies op Leestafel van V.S. Naipaul in de categorie:
V.S. Naipaul op internet:

 

Een half leven Een half leven


Pas op! spoilers.

Is het een familieverhaal? Is het een verhaal over het Indiase kastestelsel? Een politiek verhaal?  Of is het een verhaal over de ontwikkeling van een mens of juist niet? Een echt antwoord is er niet te geven. Naipaul behandelt al deze genoemde thema's maar het is aan de lezer om te oordelen. De rode draad is de familie Chandran waarvan Willie Chandran de jongste telg is. Het boek is min of meer ingedeeld in drie delen.

Deel een begint met de voorouders van Willie Chandran. Zij leefden in India en waren allemaal tempeldienaren, verbonden aan een bepaalde tempel, waar zij met andere gezinnen een tempelgemeenschap vormden. Dankzij de komst van de Moslims verarmde de gemeenschap en dat werd nog erger toen de Britten kwamen.
Grootvader Chandran besluit de tempel te verlaten en vestigt zich in een grote stad waar hij op het grote tempelplein leeft en werkt. Hij verdient zijn geld met brievenschrijven. Hij schrijft brieven in het Hindi, voornamelijk familieberichten. Hij vindt een kleine kamer en laat zijn gezin overkomen. Grootvader Chandran leert Engels, zijn kennis wordt opgemerkt en hij schopt het uiteindelijk tot secretaris van de Maharadja.  Zijn grootste wens is dat zijn zoon hem opvolgt en hem zal overtreffen. Zijn zoon moet arts of ingenieur worden en trouwen met de dochter van het schoolhoofd. Alles is al geregeld.

Maar zoonlief heeft daar helemaal geen zin in. In deel twee lezen we dat hij niet afhankelijk van de Maharadja wil zijn. Hij gooit zijn kont in de krib, voert steeds minder uit op de universiteit, en besluit een 'daad' te stellen. In opvolging van de onafhankelijkheidsbeweging van Mahatma Gandhi die eveneens het kastestelsel verafschuwt, besluit hij te trouwen met de meest laaggeboren vrouw die hij kan vinden, hij heeft al een meisje op het oog. De gevolgen hiervan ziet hij als een vorm van zelfopoffering.
En zo gebeurt het. Met veel omzichtigheid benadert hij het meisje, een medestudente die vanwege haar lage afkomst door iedereen gemeden wordt. De zoon van grootvader, de vader van de latere Willie Chandran, vindt haar lelijk, ook haar stem is niet om aan te horen, rauw, schor en hard. Het is tenenkrommend hoe hij haar behandelt en over haar praat. Maar vanwege de praatjes en de dreiging van een oom van het meisje moet hij haar 'ontvoeren'.

En zo komt het dat hij levenslang verbonden is met het meisje, hij moet haar onderhouden en hoewel hij, net als Gandhi, zich wil onthouden van seksueel contact, gebeurt het toch. Hij krijgt een zoon en een dochter, deze laatste vindt hij ook lelijk, net als haar moeder.
(Zijn 'vrouw' - hij trouwt niet met haar -, die met veel moeite een plek op de universiteit kreeg kon haar studie niet afmaken, en derhalve geen examen meer doen.) Voor de rest is hij een nietsnut die alles uit de weg gaat, je zit je werkelijk te verbijten. Hij heeft niets van het doorzettingsvermogen en daadkracht van zijn vader meegekregen. Het enige wat hij doet is op het tempelplein zitten om te bedelen en te zwijgen. Wat hij heeft besloten de zwijjggelofte af te leggen, niet uit opofferingen maar gewoon omdat het makkelijk is, het is om zijn eigen hachje te redden. Want het schoolhoofd is razend dat hij zijn trouwafspraak niet nakwam en de oom van zijn vrouw bedreigt hem nog steeds. Maar het geluk is met hem, hij wordt opgemerkt door de beroemde schrijver Somerset Maugham en zo wordt hij een toeristische attractie... waardoor hij een beschermd leven kan leiden. 
Zijn 'vrouw' is in feite heel modern en doortastend, hijzelf weet niets van de wereld en doet niets.


En dan belanden we in deel drie dat het leven van Willie Chandran behandelt. Lijkt hij op zijn grootvader of op zijn vader?
Willie veracht zijn vader en aanvankelijk denk je dat hij aardt naar zijn grootvader. Ook hij gooit zijn kont in de krib. Hij wil ook weg uit zijn milieu. Beïnvloed als hij is door de paters op de Canadese missieschool is het zijn wens is om naar Canada te vertrekken, maar hij belandt uiteindelijk in Londen, om te studeren. Daar ontdekt hij dat de regels van zijn land in Engeland niet gelden, hij is vrij. Maar hij is helaas net zo halfslachtig en makkelijk als zijn vader, uiteindelijk vertrekt hij met Ana, een bewonderaar van zijn schrijfkunst, - hij heeft één geflopt boek geschreven - naar een niet genoemd land in Afrika en laat zich onderhouden door deze rijke Ana, een plantersdochter uit een Portugese kolonie in Afrika. Met haar vindt hij aanvankelijk rust en geniet van het feit dat Ana hem accepteert zoals hij is. Hij leidt een aangenaam leventje zonder al te veel inspanningen.
Maar op latere leeftijd ontdekt hij zijn seksualiteit en besluit rond zijn veertigste dat het leven in Afrika genoeg is geweest. Hij vindt daar ook niet wat hij zoekt. Maar wat wil hij? Erkenning? Aandacht?
Hij weet wel dat hij het zat is om Ana's leven te leiden, hij vertrekt naar Berlijn, naar zijn zus die hem flink de les leest...


Dit boek ben ik gaan lezen omdat ik nog nooit iets van deze bekende schrijver en nobelprijswinnaar gelezen had. Aanvankelijk was ik getroffen door de bijzondere sfeer die Naipaul wist neer te zetten. De grootvader en de vader spraken erg tot de verbeelding ondanks de weerzin die je voelde voor de vader vanwege zijn zeer vrouwonvriendelijke gedrag.
Maar in het derde deel, over zoon Willie, zakt het verhaal in. Hoe het leven in Afrika is wordt nauwelijks besproken en alles rond Willie is van een uitgesmeerde landerigheid die niet aanspreekt. Willie is net als zijn vader een leuner. Anderen mogen alles opknappen, als zijn leven maar redelijk aangenaam verloopt. Zeer ergerlijk. Maar dat kan eventueel ook boeiend verteld worden en dat is het niet. Het verhaal is daarvoor te afstandelijk en rommelig. Het verhaal leest daardoor ook niet makkelijk.
Het verbaast me dat in de recensies voornamelijk over Willie gesproken wordt, het verhaal over de vader van Willie is minstens zo belangrijk en in feite boeiender dan het 'geneuzel' van Willie.
Gezien de grote roem van de schrijver had ik meer van dit boek verwacht. Jammer maar helaas.


ISBN 9789045006864 | Paperback | 215 pagina's | Uitgeverij Atlas Contact | 2001

© Dettie, 16 december 2016


Lees de reacties op het forum en/of reageer: