Melanie Benjamin
Categorie: Recensies Volwassenen
Ik was Alice
Zij was een van de dochters van de Dean van Oxford, en als zodanig leerde ze de stotterende wiskundeleraar kennen, Mr. Dodgson, die als vriend van de familie Alice en haar zussen vaak mee nam voor een vaartocht en of een picknick. Al zag haar moeder het niet graag zo - ze schoof liever een oudere zus naar voren -, de zevenjarige Alice was de favoriet van Mr. Dodgson. Ze had 'iets', een blik in haar ogen, een houding waardoor hij, misschien omdat hij het oog van een fotograaf had, gefascineerd was door het jonge meisje. De fotografie stond nog in de kinderschoenen, en was een omslachtig gedoe, maar Mr. Dodgson wist de meisjes steeds zover te krijgen dat ze graag poseerden voor hem. Zoals gezegd zette hij het liefst Alice op de foto, en enkele foto's zijn bewaard gebleven en staan in het boek.
Mr. Dodgson had nog meer talenten: hij kon goed verhalen vertellen, de meisjes hingen aan zijn lippen. Die ene dag dat hij het verhaal verzon waarin Alice de hoofdrol speelde en Alice zelf er op aan drong dat hij dit op zou schrijven, dat zijn ook feiten. Het werd het wereldberoemde 'Alice in Wonderland, uitgegeven onder de naam Lewis Carroll.
Alice heeft een luxe leventje geleid. In haar jeugd, maar ook later, toen ze getrouwd was. En op het moment dat ze aan de grond dreigde te geraken was er nog dat originele manuscript dat zij in haar bezit had, en voor veel geld kon verkopen.
Zoals Melanie Benjamin in een nawoord verklaart, berusten veel van de feiten die zij in het boek gebruikt op waarheid. Ze heeft zich eveneens verdiept in het leven van die tijd, zodat we een goed idee krijgen van hoe de wereld toen in elkaar stak. De wereld van de hogere klasse.
Het was voor vrouwen in die tijd niet de gewoonte dat ze uitgebreid geschoold werden, ze waren er voor de sier. En om een huishouden te bestieren, zonder zelf de handen uit de mouwen te steken. Daar hadden ze de 'Mary-Anns' immers voor.
Zoals John Keats zei: 'God, zij is als een melkwit lammetje, dat blatend roept om een man die haar beschermt.'
En die mannen deden dat, zeker in de hogere kringen, waar de echte gentleman zijn dames koesterde, en even goed daarnaast de vrouwen van minder allooi op een totaal andere manier behandelde. Een vrouw nam geen initiatief tot een huwelijk, dat was de taak van de ouders. En daarbij ging het om het verhogen van de sociale status. En was je dan getrouwd, dan had je als vrouw nog niets te vertellen. Ze was een onmondig kind, haar man was de baas. Scheiden kon natuurlijk ook niet. Aan het eind van de negentiende eeuw kwamen de eerste protesten los.
Alice Liddell groeide op in deze tijd, en maakte deze nieuwe wending mee. Maar Melanie Benjamin heeft haar beschreven als een vrouw die dat nieuwerwetse gedoe niet wilde. Helen Pankhurst wees zij af. Dus hoe het er aan toe ging tussen man en vrouw, daar werd niet over gepraat.
Waar wij er ons nu over zouden verbazen dat jonge meisjes zomaar 'meegegeven' werden met oudere mannen, die men toch nauwelijks kende, kwam men toen blijkbaar niet eens op de gedachte dat er bijbedoelingen zouden kunnen zijn. Mannen uit de hogere klasse waren per definitie gentlemen. Of Mr. Dodgson andere bedoelingen had, dat is niet bekend. Benjamin kiest er voor om het open te laten, het is aan de lezer om het zijne te denken, als op een gegeven moment iets gebeurt waardoor het contact tussen het kind en de man verbroken werd.
Ook de relatie tussen prins Leopold en Alice blijft wat vaag. Is dat een probleem? Nee. Het boek leest als een trein en de romantiek druipt er van af. Het is ook niet de bedoeling va de schrijfster geweest om een biografie te schrijven. Ze heeft gekozen voor een fictieve Alice en heeft daarbij gebruik gemaakt van feiten. En daarbij gaat het niet alleen om de Alice van Wonderland, maar om een echte vrouw die verliefd wordt, maar haar geliefde moet laten gaan. Ze trouwt met een ander, en beseft bijna te laat dat ze van deze man, met wie ze drie zoons groot brengt, houdt. Het gedeelte waar we lezen over het verlies dat ze moet ondergaan in de Eerste wereldoorlog is ontroerend, alsook de manier waarop ze zich tenslotte herstelt.
Mooie roman.
ISBN 9789022959701 | Paperback | 382 pagina's | Uitgeverij Orlando | maart 2010
Vertaald door Erica Feberwee
© Marjo, 10 september 2010
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
Ik was Alice
Dit boek gaat over die Alice, ze heette Alice Liddell, was de dochter van de decaan (Dean) van Christ Church en groeide op in de Deanery van de Christ Church College in Oxford.
Het verhaal is opgedeeld in drie delen, elk beginnend met een foto van Alice. Bij het eerste deel zien we Alice gekleed in vodden, een klein zigeunerinnetje voorstellend. Om die foto draait een groot gedeelte van het boek. De foto is namelijk gemaakt door Charles Dodgson, de echte naam van Lewis Carroll. Hij was een harstochtelijk amateurfotograaf. De schrijfster zag deze en andere foto's en daarop voortbordurend ontstond deze roman.
Alice is één van de tien kinderen Liddell maar ze trekt voornamelijk op met Lorina, haar oudste zus die drie jaar ouder is dan Alice en Edith, de twee jaar jongere zus. Hun moeder kleedt de meisjes graag hetzelfde, voornamelijk in het gesteven wit. Vader, de Dean staat bekend om zijn kennis maar zijn vrouw heeft het voor het zeggen. De meisjes groeien op onder de strenge leiding van hun gouvernante, miss Prickett maar moeder weet wel alles wat in huis en daarbuiten gebeurt met haar dochters. Alice is het buitenbeentje.
Als je het mij vraagt, heeft Onze-Lieve-Heer Zichzelf verrast met dat kind, zei haar vader over haar.
Ina en vooral de zachtaardige Edith zijn gezeglijke kinderen, hoewel Ina bewust volgzaam en vaak onecht en zelfs gemeen is. Harry, de oudste zoon is een onbekende voor Alice, hij is nooit thuis aangezien hij opgroeit op een kostschool. De drie meisjes trekken dus veel met elkaar op. Charles Dodgson, wiskunde leraar, is graag bij de familie evenals dominee Duckwood. De beide mannen nemen de meisjes graag mee op hun boottochten en picknicks, Charles vertelt dan vaak zelfverzonnen verhalen. Zo ook op 4 jui 1862, terwijl Robinson Duckworth van Oxford naar Godstow roeide, vertelde Dodgson de meisjes het verhaal van Alice in Wonderland.
Na afloop vraagt Alice diverse keren of hij het verhaal op wilde schrijven. Dat doet hij uiteindelijk en op 26 november van dat jaar gaf hij het resultaat aan Alice cadeau. Hij had het verhaal Alice's Adventures Under Ground genoemd.
Zus Ina is zeer gecharmeerd van de stotterende Charles en vindt het erg vervelend dat het verhaal over Alice gaat, Alice weet echter dat Charles stapelgek op haar is. De foto van Alice als wild zigeunermeisje speelt voor zowel Alice als Charles een grote rol. Voor die foto heeft zij vodden aan moeten trekken. Bevrijd van haar strakke kleren en schoenen, rennend door het gras dat ze voor het eerst onder haar blote voeten voelt geniet Alice. Charles maakt foto's en dan is Ina daar ineens.
'Alice, wat zijn dat in vredesnaam voor kleren?'
'Ziet ze er niet geweldig uit?' vroeg Mr Dodgson, voordat ik mijn mond open kon doen.[...]
Ik zette een hand op mijn heup, stak de andere naar voren: het kleine zigeunermeisje met wie uiteindelijk niemand medelijden hoefde te hebben. [...]
Ik zei ook niets. ik hoefde niets te zeggen. Want ik had gewonnen.[...]'
'Ik zal dit niet vergeten, Alice,' beet Ina me toe, heftig knipperen met haar ogen, terwijl Mr. Dodgson in de donkere tent verdween. 'Ik ben nog altijd de oudste. Jij bent nog maar een kind. En dat zal ik hem heel duidelijk maken.'
'Dat weet hij,' kaatste ik terug, want bij wijze van uitzondering begreep ik de situatie beter dan Ina.
Ik hield mijn adem in terwijl Mr. Dodgson de glazen platen wegborg. Ze waren breekbaar, en ik wilde niet dat het bewijs van deze dag zou barsten, of breken, of op welke manier dan ook zou verdwijnen. Want ik wilde voor altijd voortleven als bedelend meisje, als zíjn zigeunermeisje. Wild, wijs en triomfantelijk.
Op die foto staat geen meisje maar iemand die weet dat ze geliefd is, haar blik is die van een volwassen vrouw. Charles is haar speciale vriend, het is een wederzijdse (seksuele?) aantrekkingskracht die gezien wordt door moeder en Ina.
Na een voorval wordt in 1863 de omgang met Charles Dodgson verbroken maar het verhaal, nu Alice in Wonderland getiteld wordt in een uitgebreidere versie in 1865 gepubliceerd en is onmiddellijk een succes.
Het tweede deel wordt voorafgegaan door een foto van een bijna volwassen Alice. Zij wordt aanbeden door prins Leopold van België, zij is zijn wonderbaarlijke, wondermooie Alice. Dit gedeelte is het vrolijkste deel van het boek ondanks vervelende gebeurtenissen.
Deel drie begint met de foto van Alice in 1932, nog steeds een statige vrouw. Met dit deel keren we terug naar het begin van het boek namelijk de verkoop van de eerste druk van Alice in Wonderland...
Alice kijkt terug op haar leven en vraagt zich af hoe het verlopen zou zijn als zij niet de 'Alice van het boek' zou zijn geweest. Ze heeft haar kinderen naar het front (WO I) zien vertrekken, is weduwe van Regi Hargreaves en woont nu alleen. Ze zal vrede moeten sluiten met zichzelf, de vrouw die ook een eigen leven had met al zijn prettige en onaangename kanten.
De schrijfster heeft een schitterend beeld gegeven over de vrouw die Alice eventueel geweest zou kunnen zijn. Nadat je het boek uit hebt, heb je het gevoel dat je Alice persoonlijk gekend hebt. Haar gedachten zijn scherp en goed weergegeven.
Als een rode draad loopt de verzonnen Alice, en vooral de schrijver Charles Dodgson/Lewis Carroll, door het leven van de echte Alice. Iedereen bekijkt haar onmiddellijk met andere ogen als ze te weten komen dat ze dé Alice is waar het boek op gebaseerd is. Ook al is ze allang dat meisje niet meer, heeft ze een leven dat totaal niets meer met dat meisje van toen te maken heeft, ze blijft Alice...
Maar o wat heb ik er genoeg van, lieverd! Wat ben ik het beu om Alice in Wonderland te zijn. Klinkt dat ondankbaar? Ja, dat is het natuurlijk ook. Maar ik word er echt zo moe van.
Het is erg verrassend boek waarbij mooi gebruik is gemaakt van het weinige dat bekend is over Alice Liddell.
Met veel plezier gelezen. Een aanrader, kopen en lezen dit boek!
ISBN 9789022959701 | Paperback | 382 pagina's | Uitgeverij Orlando | maart 2010
(Achterin het boek staat een interview met de schrijfster en Leesclubvragen, tevens is in de flap een boekenlegger verwerkt)Vertaald door Erica FeberweeZie ook http://www.aliceinoxford.comhttp://www.lewiscarroll.org/http://lewiscarrollsociety.org.uk
© Dettie, 09 maart 2010
Lees de reacties op het forum en/of reageer: