Retour Calypso
Matthijs Eijgelshoven

Gozo is een klein eiland dat bij Malta hoort. Als haar vader haar laat weten dat hij ongeneeslijk ziek is, komt Suzy voor het eerst in tien jaar terug op het eiland. Op Malta woont ze samen met Victor. Ze maken allebei schilderijen, en kunnen daar redelijk van leven.

‘De zon verschijnt boven Malta en nu het licht wordt, zie ik Gozo als een zwarte monoliet uit het water steken, en voordat alles wat in dat zwart verborgen zit, helder verlicht wordt, draai ik me om.’

Suzy heeft meer slechte dan goede herinneringen aan het eiland. Haar vader, Alfred, was een dwingeland. Hij stond zijn vrouw niet toe haar eigen leven te leiden. Ze ging er aan ten onder. En Suzy greep de komst van Victor met twee handen aan: wèg wilde ze!

Wat er allemaal in haar verleden gebeurd is, komt in flarden terug. Ze ontmoet mensen van vroeger, bezoekt plekken waar ze eerder was, en ontkomt niet aan de herinneringen aan haar moeder. Ze verbaast zich over het kleine meisje dat ze was, dat zo ijverig haar vader hielp in het restaurant dat hij nog steeds open houdt. Maar natuurlijk had ze als kind geen idee. Ze wist niet van de verlangens van haar moeder, ze had geen idee dat er buiten Gozo meer te ontdekken viel.

Tot haar eigen ergernis valt ze moeiteloos terug in een dienstbaarheid aan Alfred en aan het restaurant. Ze probeert er tegen te vechten. Maar als zelfs een stomme hark herinneringen oproept, als de flessen met drank zoals die in een restaurant staan, haar niet met rust laten, dan wil ze maar één ding: opnieuw verdwijnen. Maar ze kan haar steeds zieker wordende vader niet alleen laten. En ook moet ze dat trauma uit het verleden onder ogen zien.

Het boek zal niet voor niets de titel Retour Calypso hebben meegekregen. Calypso en Odysseus, een van de oude legenden die op dit eiland nog steeds in ere wordt gehouden, speelt waarschijnlijk een rol. Calypso is een nimf uit de Odyssee van Homerus. Zij, woonachtig op Gozo, schonk Odysseus gastvrijheid na zijn schipbreuk. De beminnelijke Calypso beloofde Odysseus onsterfelijkheid als hij bij haar zou blijven. Op het eiland bevindt zich de grot waar Odysseus een tijdlang door Calypso gevangen is gehouden. De grot speelt ook een rol in het verhaal.

Er is natuurlijk de symboliek. De moeder van Suzy voelde zich een gevangene, van haar man, van het restaurant. Net als Odysseus wilde zij weg. Net als Calypso hebben haar man en dochter haar moeten laten gaan. Ook Suzy zelf wilde weg, en wist te ontsnappen. Maar het kind, de jongen Daniël niet. Wie is dat jongetje voor wie een onduidelijke, maar belangrijke rol is weggelegd? Zal Suzy met zichzelf in het reine komen?

In korte hoofdstukken vertelt debutant Eijgelshoven een beklemmend verhaal. Het is fragmentarisch en geheimzinnig. Zoals het leven is, lijkt hij te willen zeggen. Kloppen onze herinneringen wel? De kern van het verhaal is de wens om te ontsnappen aan een benauwend leven. Vrij zijn. Maar wanneer ben je vrij?
Het is meer een verhaal dat vragen oproept dan dat ze beantwoord worden, een droefgeestig, maar mooi verhaal, met mooie zinnen, en een knap in elkaar gewrocht plot. Dat is het enige minpuntje: dat het verhaal soms nogal geconstrueerd aandoet.

Matthijs Eijgelshoven (1975) groeide op in Noordhorn en woont met zijn vrouw en twee zoons in Weesp. Hij studeerde geschiedenis in Groningen, Bilbao en Brighton en werkt als docent Nederlands en Engels in Amsterdam.

ISBN 9789035101012 | Hardcover | 218 pagina's | Ambo|Anthos Uitgevers | april 2001

© Marjo, 20 januari 2017

Lees de reacties op het forum en/of reageer: