Marianne Fredriksson
Volgens Maria Magdalena
Tijdens haar zoektocht naar een antwoord op de vraag hoe Jezus kon verworden tot een (ver)oordelende god kwam Marianne Fredriksson ook in contact met de bibliotheek van Nag Hammadi, met daarin onder meer de bewaarde fragmenten van wat het evangelie van Maria Magdalena wordt genoemd. Het bevat een aantal uitspraken over wat Jezus tegen haar zou gezegd hebben in een aantal persoonlijke gesprekken. Zo bijvoorbeeld “Maakt U geen regels van hetgeen ik U heb geopenbaard. Maakt U geen wetten zoals de wetgeleerden dat doen.”
In een woord vooraf bij ‘Volgens Maria Magdalena’ keert de schrijfster even terug naar hoe het allemaal begon. Vermoedelijk lag de lectuur van Simone Weils “Brieven aan een dominicaan” aan de oorsprong van de hierboven aangehaalde opzoekingen. Graag citeer ik ook even uit een ander werk van deze auteur, “De geschonden ziel – over de menselijke waardigheid” :
‘Een goed begrip van het christendom is voor ons bijna onmogelijk vanwege de enorme raadselachtigheid waarmee de geschiedenis van de eerste tijd omgeven is.’
‘Volgens Maria Magdalena’ is opgebouwd uit twee verhaalstrengen, die in en door elkaar verweven zijn. Het geheel is helder en vlot, in eenvoudige woorden geschreven. Enerzijds is er de geschiedenis van Maria Magdalena vanaf haar geboorte, anderzijds is er het verhaal van Maria Magdalena in haar verhouding tot Jezus en het christendom. Belangrijke nevenfiguren zijn zowel aanhangers van een heidens geloof, als van het Joods-christelijke geloof : Euphrosyne (haar stiefmoeder), Leonidas (haar stiefvader), Amasja (Joodse rabbi), Petrus, Paulus en gnostici (drie varianten van het nieuwe christelijke geloof), Maria (Jezus’ moeder). Doorheen het boek leren wij Maria Magdalena kennen als een levensechte, gevoelige en intelligente vrouw (op het kruispunt van verschillende culturen, de Joodse, de Griekse en de christelijke), wiens leven overhoop wordt gegooid, wanneer zij Jezus voor het eerst ontmoet.
‘Ik ben Jezus van Nazeret’, zei hij. ‘Ik heb mijn moeder bezocht en ik neem nu een kortere weg terug naar Kafarnaüm over de bergen.’ ‘Ben je visser ?’ ‘Zo zou je het misschien wel kunnen noemen’, zei hij ..; (blz. 146)
Over de ontstaansgeschiedenis van het christendom tast men eigenlijk nog altijd wat in het duister. Het is zelfs niet duidelijk, of Jezus wel een nieuwe religie wilde stichten. Of dit verhaal, waarin een aantal problemen uit de eerste jaren wordt aangekaart (en die voor een deel nog altijd brandend actueel zijn, zoals de rol van de vrouw in de christelijke kerk), gebaseerd is op waar gebeurde feiten, wil ik het midden laten. Ik ontken niet het bestaan van de tekst in de bibliotheek van Nag Hammadi, wel laat ik in het midden of de tekst van de hand is van dé Maria Magdalena uit de Bijbel. Marianne Fredriksson gebruikt deze oude overlevering als een kapstok, waaraan een vrouwelijke visie over het ontstaan van het op “mannelijke, op joodse regels gebaseerde” christendom is opgehangen. Een niet alledaags thema voor een roman, die een inspiratiebron kan zijn voor vernieuwende ideeën, die al lang vergeten zijn.
Marianne Frederiksson stelt zich de vraag of een vrouw het aanzien van de wereld had kunnen veranderen, als haar de kans was gegeven, haar stem te laten horen. Misschien had de christelijke kerk er dan heel anders uitgezien. Gesprekken in het boek tussen enerzijds Petrus, Paulus en de gnostici, en anderzijds Maria Magdalena, waaruit duidelijk een machtsspel naar voren komt, zijn dienaangaande heel duidelijk.
ISBN 9052265321 | Hardcover | 319 pagina's | Uitgeverij De Geus | augustus 1999
‘Enligt Maria Magdalena’ vertaald uit het Zweeds door Janny Middelbeek-Oortgiesen.
© Lezer100, 01 december 2010
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
