Scheerjongen
Maria Stahlie

In deze prachtige ontwikkelingsroman maken we kennis met de Amsterdamse Aldo Rossi. Hij is aan het begin van het boek veertien jaar en heeft zwaar liefdesverdriet.  Die hete zomer zou hij Anna weer zien, zijn maatje tijdens de vakanties bij opa in Italië. Deze keer zou het niet bij vriendschap blijven had Aldo zich voorgenomen. Het zou de vakantie van zijn eerste tongzoen worden. Maar de vijf jaar oudere Anna is er niet. Ze is bij haar verloofde in een dorp tachtig kilometer verderop. Aldo brengt zijn tijd hangend en zuchtend door totdat opa, de barbier van het dorp, hem bij zijn oor pakt en  meesleept tot voor de grote spiegel.

"Kijk naar jezelf!' beval zijn opa hijgend. 'Wat zie je daar staan... dat is geen vent maar een weekdier!' Hij pakte de pols van zijn kleinzoon vast in een schroefgreep: "Een slappe slungel met meisjeshaar... bij de allerkleinste tegenvaller helemaal van slag... drie weken lang in zak-en-as omdat een juffertje dat zijn moeder had kunnen zijn een ander vriendje heeft genomen... boehoe!'
Aldo richtte zijn hoofd op. Het beviel hem niet wat hij zag.

Opa geeft hem een uitgebreide, echt Italiaanse scheerbeurt en vertelt hem het verhaal over Aldo's overgrootvader Bruno. Welke heldendaad deze verricht had. Na deze scheerbeurt is Aldo uit zijn lethargie ontwaakt, hij weet wat hem te doen staat... Hij wordt geen conformist zoals zijn vader volgens opa is. Hij wordt een Italiaan Oude Stijl. Hij wordt als Bruno. Hij zal zijn moeder eren zoals elke Italiaan maar ook stoer en onverzettelijk zijn, op zijn doelen afgaan als een mán.
Eenmaal weer thuis in Amsterdam oefent hij houdingen, neemt poses aan, studeert op gebaren. Zelfs zijn beste vriend Erik is onder de indruk. Maar Amsterdam is Italië niet. Aldo pubert door, krijgt een rood hoofd om de gekste dingen en wordt weer verliefd, weer op een ouder meisje, Irene,  maar zij ziet hem niet eens staan. Hij heeft met een meisje dat hij niet eens leuk vindt zijn eerste eindeloze  tongzoen. Hij wordt opnieuw heftig verliefd, dit keer op een verpleegster die werkt in het bejaardenhuis waar Aldo stage loopt. Hij fiietst veelvuldig langs haar huis, gaat naar die ene winkel waar hij haar gezien heeft in de hoop haar 'toevallig' te ontmoeten. Kortom een echte puber.
Met Erik bespioneert hij diens vader die naar de hoeren gaat, hij kiest wel steeds dezelfde hoer. Erik vindt het niet erg.


Aldo heeft een goed leven. Hij kan prima opschieten met zijn zeven jaar jongere broertje Giu. Zijn ouders zijn in goede doen. Zijn vader is veel weg voor zijn werk maar toch een leuke vader, zijn moeder is altijd vrolijk, en vlot. Ze presenteert een kunstprogramma op televisie.
Toch is Aldo geen verwend jongetje. Aldo is gewoon een aardige jongen.  Tijdens zijn stage maakt hij kennis met de oude Hongaarse ex-wielrenner Laszlo Metzlar die niets meer kan. Hij probeert de man te helpen op zijn manier. Deze Laslo maakt dat hij zijn eigen leven niet vanzelfsprekend vindt.
Na die zomer in Italië is er veel in en om Aldo veranderd en er gebeuren dingen die een grote impact op hem hebben.  Zijn leven raakt in korte tijd in een stroomversnelling en Aldo moet klappen incasseren en  keuzes maken. Hij denkt veel na over zijn leven en toekomst.
En wij denken mee. Wordt Aldo een weekdier of de reiziger met een rugzak vol idealen of de irrigatiedeskundige om het dorre, droge Naakte Zuiden te laten opbloeien?

Het is altijd veel moeilijker om te vertellen waarom je een boek goed vindt dan te vertellen waarom je een boek slecht vindt. Maar ik ga toch maar een poging wagen zonder teveel te verraden.
Het boek is niet spannend, geen pageturner, en toch kun je nauwelijks stoppen met lezen.  Marie Stahlie blijkt achteraf in het verhaal voorzetten te hebben gegeven die leiden naar bepaalde belangrijke gebeurtenissen in het leven van Aldo. Wat Maria Stahlie vooral zo knap heeft weten te doen is het gevoel van Aldo weergeven. Je leeft mee met de puberjongen die allerlei moeilijke hobbels, een puber eigen, moet nemen. Maar ook gebeuren er dingen die niet bij een gewoon puberleven horen en er flink in hakken bij Aldo. Vooral het eind is prachtig. Na een heftige  gebeurtenis weet Stahlie de ontreddering van Aldo enorm invoelend te beschrijven. Je juicht bijna als Aldo de, in jouw ogen, enige juiste beslissing neemt. Goed zo!, denk je, hij komt er wel! Dat wordt geen weekdier.
Prachtig boek.

ISBN 9789044617221 | Paperback | 230 pagina's | Uitgeverij Prometheus | januari 2011

© Dettie, 09 maart 2011

Lees de reacties op het forum en/of reageer:

Scheerjongen
Maria Stahlie

Himmelhoch jauchzend, zum Tode betrübt, oftewel puberteit. Opgetogen, verwachtingsvol, en uitkijkend naar een fantastische zomer waarin hij zeker zijn eerste zoen zou krijgen, gaat de vijftienjarige Aldo met zijn ouders en broertje naar Italië op vakantie, zoals ze ieder jaar naar het bergdorp gaan waar zijn opa woont. Maar al meteen bij aankomst slaat zijn stemming om: zijn aanbedene, Anna, wacht niet op hem, ze is naar haar verloofde. Ontroostbaar en in zichzelf gekeerd, wentelt hij zich in zijn verdriet, zijn teleurstelling, zijn boosheid.

Maar dan is daar zijn opa, die er schoon genoeg van heeft. Opa, die hem eens flink onder handen neemt, met woorden, met stompen, en met een scheerbeurt. Een ouderwetse zuiverende scheerbeurt, die Aldo ondergaat om er als herboren weer uit te komen.  Het loutert Aldo. En het verhaal dat zijn opa hem erbij vertelt, over diens vader Bruno, die in een vreemde opwelling zomaar zijn leven in Amerika op het spel zette om een nog vreemdere daad te stellen in zijn geboortedorp in het zuiden van Italië.

‘onder de doek ging zijn hart uit naar the mountain man die door het droge landschap was gelopen, vierkant, alleen, recht op zijn onvoorstelbare doel af.’

Dat is het moment waarop zich een droom vormt. Aldo zet zijn dwaze verliefdheid van zich af: hij heeft een doel. Bruno is zijn held. De woorden van zijn opa dreunen nog in zijn hoofd als hij thuis op een boek stuit van Luigi Barzini:  ‘Die Italianen’.

’een idealist... is in onze wereldwijze ogen een dromer, een romanticus, iemand die de werkelijkheid uit het oog is verloren. Daar beginnen we niet aan, aan iets waarvan we bij voorbaat weten dat het geen haalbare kaart is. Een idealist heeft op zijn best iets lachwekkends en is in wezen hoogmoedig. Maar wat we met zijn allen zijn vergeten is dat het geen hoogmoed is om een hoog doel na te streven... het is hoogmoed om te menen dat dit nergens voor nodig is!’

Aldo zal niet de slaaf worden van spullen en geld, hij zal zich niet conformeren aan de moderne tijd. Hij is anders. Hij wil een Italiaan Oude Stijl zijn: ijdel, maar ook nonchalant; een macho, maar ook een moederskindje; onbaatzuchtig en toch berekenend. Conformistisch, maar ook in staat om toe te geven aan opwellingen. Een mengsel van intelligentie, goede smaak, tact, show, elegantie, aandacht en oog voor detail. In het kort: garbo!
En even lijkt het er op dat zijn oefeningen vruchten afwerpen. Tot zijn opa sterft. Ondersteboven is hij er van, en hij slaat om: Niet Barzini, maar zijn  opa zal zijn grote voorbeeld zijn. Weg met het conformisme! Maar zijn  gedrag, zijn wild tekeer gaan tegen de meelopers van de hedendaagse maatschappij, maakt hem onmogelijk. En hij ziet het zelf in. Twee dingen houdt hij: zijn moeder blijft op haar Italiaanse voetstuk, en hij houdt steeds oog voor details.
En terwijl het gewone puberleven doorgaat: meisjes, school, een stage waarbij hij zijn volgende held ontmoet, weet Aldo het even weer op rails te krijgen. Tot een onverwachte gebeurtenis hem compleet uit het lood slaat.


Hoewel Maria Stahlie geen jongen is, is het beeld dat ze schetst van een puberjongen geloofwaardig. De innerlijke zielenroerselen, het heen en weer geslingerd worden tussen emoties, de dromen en heldenverering, die de jongen moeten vormen tot de man die hij zal zijn, het is allemaal overtuigend genoeg. Zelfs de hoogdravendheid, het hoort er allemaal bij. Toch wringt er iets. Is het omdat het verhaal in de derde persoon verteld wordt? E is een onbekende verteller, die wel alles weet van Aldo’s innerlijk. Soms zou een ik-verteller overtuigender geweest zijn, denk ik. Misschien had ik dan ook meer begrip op kunnen brengen voor zijn laatste daad.

ISBN 9789044617221 | Paperback | 230 pagina's | Uitgeverij Prometheus | januari 2011

© Marjo, 11 april 2011

Lees de reacties op het forum en/of reageer:

De lijfarts
Maria Stahlie

Muriël Wijnings is een vrouw, voor wie het toeval heel veel belang speelt in haar leven. Als het boek begint is ze 27 en net van haar man weggelopen. Niet dat ze dat daarvoor al langer plannen had gemaakt, maar de gelegenheid deed zich opeens voor. Dat ze haar kind moet achterlaten, realiseert ze zich pas later.
Het voegt een nieuwe portie schuldgevoel toe aan haar toch al enorme schuldgevoel want ze is er van overtuigd dat zij degene is die ongeluk brengt, de dingen altijd anders en slechter laat aflopen. Zo voelt ze zich schuldig over de dood van haar ouders, die na een zeer dwingend telefoontje van haar een ongeluk krijgen en als gevolg daarvan kort na elkaar overlijden. Ook voelt ze zich schuldig omdat ze haar studie medicijnen niet heeft afgemaakt. Elke kwaal waarover ze las, betrok ze op zichzelf en wel zo veel dat het onmogelijk was de studie af te ronden.
Na haar vlucht komt ze terecht in een mottig stadje in South Dakota. Ze blijft er de hele koude winter en begraaft zich in haar werk in het plaatselijke café, dat ze volkomen op de automatische piloot doet.
Als een van de vaste gasten, een geflipte indiaan, half dood en bijna bevroren wordt gevonden, brengt ze haar medische kennis in praktijk. Er ontstaat vriendschap tussen haar en de indiaan. Maar dan besluit ze om weer terug te gaan naar Nederland.

Het tweede deel van het boek wordt op een geheel andere wijze geschreven. Het bestaat voor het grootste deel uit lange brieven, die Muriël aan haar zoon schrijft. Ze doet dat om, zoals zij het noemt, "rechten op te bouwen" om voor hem te mogen zorgen. In de brieven beschrijft ze haar leven in Amsterdam, de belevenissen van haar en haar nichtje Mieke, die huisarts is, en waarmee ze samen een huis deelt. Maar dan plotseling wordt alles toch weer anders dan ze bedacht heeft.
Door een toevallige samenloop van omstandigheden wordt niet Mieke maar Muriël uiteindelijk de lijfarts van een oude nukkige vrouw met diabetes. Hoewel ook hier haar schuldgevoel gevoed wordt. Ze is immers geen echte dokter en bedriegt dus haar werkgeefster en haar omgeving, maar ze stelt telkens weer uit om de waarheid te vertellen. Maar de relatie met de oude vrouw wordt alsmaar beter en zij lijkt enigszins op te bloeien onder de zorgen van Muriël.
Die is er inmiddels mee verzoend dat ze haar kind niet meer terug kan zien, maar dan beslist het lot wederom anders en krijgt ze haar kind bijna letterlijk in de schoot geworpen. Naarmate de tijd verstrijkt, wordt ook de druk van haar leugenachtige bestaan en de kans op ontdekking groter.

ISBN 9044604686 | Paperback | 594 pagina's | Uitgeverij Prometheus | juni 2004

© Isabel, mei 2006

Lees de reacties op het forum en/of reageer:

Honderd deuren
Maria Stahlie

Mirjam en Nadine zijn tweelingzussen. De band die tussen hen bestaat, lijkt onverbrekelijk. Lijkt, je leest het goed. Want Nadine is heel muzikaal begaafd. Daardoor zit ze op een andere school. Daardoor gaat ze later in Chicago studeren. Daardoor gaat ze niet mee naar het Griekse eiland waar de nieuwe vriend Andrei van hun moeder absoluut heen wilde. Andrei was zijn drukke dokterspraktijk in Amsterdam even beu, en kreeg het wilde idee om tijdelijk van praktijk te ruilen met een bevriende dokter die woont op een Grieks eiland in de Egeïsche Zee. Mirjam moet noodgedwongen haar ouder vergezellen, terwijl Nadine aan haar nieuwe leven in Chicago begint.
Maar het eiland doet iets vreemds met haar. Ze raakt steeds dieper betrokken bij het wel en wee van de mensen die er wonen, maar vooral bij het specifieke ritme van het eiland zelf. Lucien, een jonge eilandgids, neemt haar op sleeptouw en er groeit een bijzondere band tussen de twee. Een band die nog wordt versterkt door een daad die ze samen op hun geweten hebben. Ik verklap jullie niet wat die twee hebben uitgespookt, want als lezer moet je in het boek ook ontzettend lang op die onthulling wachten, en dat al op voorhand te weten, neemt alle kracht en spanning uit het boek weg.

Want spanning zit er wel in het boek, als is het niet het soort spanning dat we ons voorstellen in een boek. Het gaat hier om een psychologische spanning, die op een bijna lome manier wordt opgebouwd en uitgerekt. Waar dat in het begin ergernis op kan wekken, slaagt het er, naarmate het verhaal vordert, steeds meer in om de lezer in de eilandsfeer in te kapselen.
We beleven het verhaal door de ogen van Mirjam, die een groot observatievermogen aan de dag legt, niet alleen tegenover de mensen om haar heen en tegenover het eiland, maar ook en misschien zelfs vooral tegenover zich zelf en hoe ze zich verhoudt tot Lucien, het eiland, haar moeder, Andrei en in het bijzonder Nadine. Je voelt haar innerlijke verscheurdheid als ze zichzelf erop betrapt dat ze een leven leidt waarbij ze haar zus niet meer in alles wil betrekken. Ik denk dat het in “Honderd deuren” vooral draait om die keuze die Mirjam maakt. De keuze voor het eiland, voor zichzelf, boven de onnavolgbare band met haar tweelingzus.
Voor de liefhebbers van lome, trage boeken die toch tintelen.

ISBN 9789057137617 | Pocket | 325 pagina's | Uitgeverij Prometheus | februari 2003

© Elvira, december 2006

Lees de reacties op het forum en/of reageer: