Lucas Zandberg
Mayling
Moeder van het Chinese volk
Op de cover kijkt dit echtpaar ons vriendelijk aan. Wie een beetje de Chinese geschiedenis kent weet dat het er allemaal niet echt liefelijk aan toe ging in het China aan het begin van twintigste eeuw. Zeker Chiang Kai-Chek heeft behoorlijk gruwelijke daden op zijn naam staan.
Toch heeft Lucas Zandberg wel een heel interessant personage gekozen. Mayling is namelijk een vrouw die grote invloed heeft gehad in China.
Mayling Soong (1897 – 2003) komt uit een zeer rijke familie. Haar vader, de predikant Charlie Soong, verdiende een fortuin met de verkoop van bijbels in China.
Middelste Zus, Chingling, (1893 - 1981) die aanvankelijk als privésecretaresse werkte voor de grote Sun Yat-sen (1813-1888), trouwde stiekem met deze 'vader van het moderne China' tot grote schrik van haar ouders.
"Sun is voor mij de verwezenlijking van de toekomst. Hij zal China veranderen en ik wil aan zijn zijde staan wanneer dat gebeurt. Sun Yat-sen is de enige man die ooit een moderne toekomst kan waarborgen."
Aldus Chingling, die haar hele leven de ideeën van Sun Yat-sen nastreefde. Ook al kon dat leiden tot een breuk met haar familie, ze stond vierkant achter de wens van haar man om van China een republiek naar Westers (Amerikaans) model te maken. Sun legde de grondslag voor de Drie Volksbeginselen, nationalisme, socialisme (volkswelzijn) en democratie en deze beginselen vormden de rode draad in het leven van Chingling, die pas tien jaar getrouwd was met Sun toen hij overleed aan kanker.
Grote Zus, Ailing, (1889 – 1973) was getrouwd met China's rijkste man van die tijd, Hsiang-Hsi Kung.
Om weer te geven hoe de karakters van de zussen zijn: Grote Zus Ailing houdt van geld, Chingling van China en Mayling van macht.
Maar dit boek draait dus om het leven van Mayling Soong, de vrouw die vanaf haar achtste jaar in Amerika op kostschool zat en op negentienjarige leeftijd afstudeerde aan het Wellesley College met een graad in Engelse literatuur en filosofie. Zij zou later veel profijt hebben van het feit dat zij zo uitstekend de Engelse taal beheerste.
Weer terug in China raakt zij geïnteresseerd in Chiang Kai-Chek. Chiang stond toen al bekend als een man met een vechtersmentaliteit 'een echte militair'. Hij was leider van de Kwomintang en protegé en opvolger van Sun. Chiang heeft al een bloedbad op zijn naam staan, dankzij hem lieten twaalfduizend Chinezen het leven na 'een zuivering van communistische elementen'.
Natuurlijk keert Chingling, indachtig de drie volksbeginselen, zich tegen deze gruwelijke zuivering en wil niets meer met Chiang te maken hebben.
Chingling, beter bekend als Madame Sun Yat-sen, is populair en haar afkeer van Chiang kan schade brengen aan het Soong kapitaal. Grote Zus ziet zich genoodzaakt het enorme kapitaal veilig te stellen en arrangeert een huwelijk tussen Chiang en Mayling. Als Chiang de zwager van Chingling wordt dan kan ze hem geen kwaad hart toedragen....
In het boek wordt duidelijk dat Mayling kiest voor Chiang omdat hij haar de gewenste macht kan leveren en zeer tegen de zin van haar ouders, trouwt Mayling op 1 december 1927 dan ook met Chang Kai-Chek. Maar hij heeft Maylings moeder wel moeten beloven dat hij zich bekeert tot het christendom. Chingling woont de huwelijksinzegening overigens niet bij.
Na de huwelijksvoltrekking begint het leven zoals Mayling zich voorgesteld heeft. Zij zal een moeder voor het Chinese volk worden... Chiang is inmiddels de machtigste man van China geworden.
Het stel trekt naar Nanking dat zij uitroepen tot de nieuwe hoofdstad van China. Omdat Chiang geen Engels spreekt wordt Mayling zijn vertaalster en al snel doet zij veel meer dan dat. Zij 'vertaalt' Chiangs stugge woorden op een diplomatieke wijze en leest hem artikelen voor uit de buitenlandse media.
De vechtersmentaliteit van Chiang doet zich gelden. Onder zijn regime worden burgers met communistische ideeën stelselmatig uitgeroeid. Mayling, de verteller van het verhaal, ziet het als een noodzakelijk kwaad. Toch zoekt ze naar een vreedzame manier om China te zuiveren en lanceert de Nieuw Leven Beweging. Een idealistische beweging die het volk oproept zich fatsoenlijker te gedragen. Geen gespuug meer op de grond en mannen moeten uit de buurt van vrouwen, drank en het gokspel blijven, ongedierte, zoals ratten en vliegen, moet vernietigd worden. Kleding moet proper zijn, want die schaars geklede Chinezen geven China een slecht imago. Vrouwen mogen hun haar niet meer kunstmatig krullen en roken mag ook niet meer. Mayling was verbijsterd toen zij een keer door het platteland reed, wat een krotten, wat een armoedige bedoening... Niemand hield zich aan de regels van haar Nieuw Leven Beweging!
(De zussen blijven overigens alle drie een grote invloed houden op de top van de Chinese regering. De omgang die zij met elkaar hebben wisselt van liefdevol tot elkaar vermijden.)
Als Japan Mantsjoerije aanvalt en annexeert neemt de populariteit van Chiang af. Japan behaalt de ene na de andere overwinning. Het Westen en Amerika bemoeien zich weinig met deze ontwikkelingen ondanks mooie verdragen waarin beloofd werd China in geval van nood te ondersteunen. Mayling zit dankzij haar gedegen kennis van de Engelse taal ook aan de onderhandelingstafel. Chiang en Mayling moeten overigens wel steeds verder China in vluchten wegens het oprukkende Japanse leger. Dat vluchten zet kwaad bloed bij de bevolking. Eenmaal veilig in Chungking besluit Mayling dat nu toch wel weer haar Nieuw Leven Beweging aandacht moet krijgen en de regels nageleefd moet worden, het is echt in het belang van het volk...
Lucas Zandberg schetst een portret van een vrouw die ondanks haar onwetendheid over de echte wensen van het volk en haar honger naar macht ook daadwerkelijk veel weet te bereiken, ze richt scholen en weeshuizen op, ze wordt internationaal een zeer gerespecteerde en gewaardeerde dame. De tijd zit haar echter niet mee, de Tweede Wereldoorlog is uitgebroken en wat er allemaal in het verre Azië gebeurt heeft geen prioriteit. Tijdens deze oorlog bezoekt zij de president van Amerika om de aandacht op China te vestigen en dat doet zij uitstekend. Ze spreekt het Amerikaans congres toe en blijft bezig om hulp te krijgen van het Westen om onder het communistische en Japanse juk uit te komen. Ze dwingt respect en bewondering af door haar gevatte antwoorden, kennis van zaken en uitstekende Engels. Ze krijgt heel het Westen aan haar voeten. Langzamerhand wordt Maylings invloed steeds groter vooral omdat eindelijk de rest van de wereld zich met China en Japan begint te bemoeien. Maar of dat genoeg is...
Wat zo bijzonder is aan dit boek is dat Lucas Zandberg Mayling zonder oordeel heeft neergezet. Zij was zoals zij was. Hij bekritiseert haar niet maar hemelt haar ook niet op. Mayling leefde in een interessante tijd, precies tussen de val van de Qing-dynastie en de latere opkomst van Mao Zedong. De complexe Chinese geschiedenis in die periode weet de schrijver perfect in te weven in het verhaal rond Mayling. De lezer kan goed volgen wat zich allemaal afspeelt in de familie maar ook wat buiten de muren van deze rijke wereld plaatsvindt.
Mayling is heel oud geworden, honderdvijf. Het hele verhaal is door haar verteld en ook dit heeft Lucas Zandberg op een zeer aannemelijke wijze gedaan. Hij heeft zich fantastisch in weten te leven in deze Chinese dame, wat knap is voor een man afkomstig uit het Westen.
Hij levert op een heel natuurlijke manier historische informatie aan die relevant is voor dat moment in het verhaal. Prima gedaan.
Lucas Zandberg is overgestapt naar een andere uitgever en ook dat is goed te merken. In het boek Sisi's winterlied zaten enkele storende redigeerfouten. Dit boek zit gelukkig wat dat betreft nu ook goed in elkaar.
Het is in alle opzichten een uitstekend en prettig leesbaar boek geworden. Kortom, een grote aanrader! Lezen dit boek!
ISBN 9789029583480 | Paperback | 304 pagina's | De Arbeiderspers | mei 2012
© Dettie, 20 mei 2012
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
