The Canal
Lee Rourke

Je hoeft geen kenner van Heidegger te zijn en het is ook niet nodig om Heidegger zelfs maar te kennen, om na afloop van The canal over de ideeën van de beste man te kunnen meepraten. Maar dan wel volgens de interpretatie van Lee Rourke:

The narrator of The Canal is continually experiencing each of Heidegger’s proposed degrees of boredom: the first form of boredom is a state of ‘becoming bored by something’, the second is ‘being bored with something and the passing of time belonging to it’ and the third is a form of ‘profound boredom’ where ‘it is boring for one’. It is in the state of ‘profound boredom’ where the feeling of emptiness begins, it is the most challenging form of boredom for Heidegger, and it is where things begin to fall apart for the narrator of The Canal.

Voor wie precies wil weten hoe het zit, verwijst Rourke nog naar The Fundamental Concepts of Metaphysics, which are possibly the only real exploration of boredom as an everyday thing in modern philosophy. Verveling is dus het hoofdthema van dit boek, zou je kunnen concluderen en in zeker zin is dat ook zo. Het is in ieder geval de reden die de hoofdpersoon zelf geeft voor zijn besluit om die dag niet naar zijn werk te gaan, maar plaats te nemen op die bruine bank langs het tamelijk smerige Regent's Canal: It was the perfect place for me to sit, undisturbed; somewhere I could do nothing and simply watch it all go by. Dat is ook precies wat hij doet: observeren. De mensen in het kantoor aan de overkant, de lopende voorbijgangers, de fietsers, de vliegtuigen, de vogels, het groepje 'hangjongeren', alles wat er in zijn blikveld komt, maar ook de herinneringen die daardoor worden opgeroepen worden 'geobserveerd'.
Net als hij, is er een vrouw die elke dag langs komt en plaats neemt op de bank. Zij lijkt echter meer geobsedeerd door de gebeurtenissen in het kantoor dan door wat er verder om haar heen gebeurt. Toch raken ze in gesprek en de hoofdpersoon wordt meer en meer het verhaal van de vrouw ingetrokken.

Vanaf het begin van The canal voel je een onderstroom, die niet veroorzaakt wordt door de herkenning van de verveling, maar door wat daaronder ligt. Naarmate de dagen vorderen, voel je de beklemming toenemen en wordt meer en meer duidelijk wat de oorzaak is van de verveling. De hoofdpersoon verveelt zich niet zomaar, hij is bang. Hij heeft angst voor het niets en daarom voor alles. Op de dag dat hij voor het eerst naar die bank bij het kanaal gaat, heeft hij zich daaraan overgegeven. The canal  is dan ook eigenlijk geen verhaal over verveling of over de zinloosheid van het leven, maar over angst.

Rourke's debuutroman is een schitterend opgebouwd en intrigerend verhaal over een mens die erachter is gekomen dat er Niets is. Of, anders gezegd, dat wat er nog aan moois is in deze wereld, zomaar zonder reden verdwijnt of kapot gemaakt wordt. Of het nu gaat om een simpele e-mail, kantoortorens gevuld met mensen, de beschutte bruine bank bij het kanaal of de prachtige zwaan. Alles wordt bedreigd of is bedreigend en verdwijnt uiteindelijk in (het) niets. En het enige wat je kunt doen is... niets.

ISBN 9781935554011 | Paperback | 224 pagina's | Melville House Publishing | 2010

© Ellen IJzerman, 10 november 2010

Lees de reacties op het forum en/of reageer: