Kees van Beijnum

Toon alleen recensies op Leestafel van Kees van Beijnum in de categorie:
Kees van Beijnum op internet:
 

De vrouw die alles had De vrouw die alles had


Ik heb nog niet eerder het twijfelachtig genoegen mogen smaken werk van Kees van Beijnum te mogen lezen. Daarom kan ik het ook niet plaatsen tegen de achtergrond van zijn eerdere werk. Mijn visie zal dus uitsluitend gegrond zijn op deze roman van Van Beijnum.
Het is niet gemakkelijk ingang te vinden in deze roman die 28 hoofdstukken beslaat.
Hij begint met de beschrijving van wat 'zij' allemaal heeft: een Oscar, een man, twee kleine kinderen (plus een Foster-parents dochtertje), een hond, een vrijstaande villa (1250 m2), een werkster, een tuinman, een Alfa Spider, een Gazelle met acht versnellingen, een gaaf gezicht, een platte buik, maat 38, een minnaar, nog meer minnaars (er zat géén tennisleraar bij), drie creditcards - en voldoende tijd om hun armslag op de proef te stellen.

Inhoud:
Het kost enige moeite om te beseffen dat 'zij' dit rijtje opnoemt als een mantra terwijl zij zichzelf bevindt in Zuid-Frankrijk, de Ariège, het Ibis-hotel, 15 kilometer onder Pamiers.

Het perspectief verwisselt naar Vera.
Vera en Rogier zijn de hoofdpersonen in een film waarvoor Claire het scenario moet bijstellen. Het is een haastklus, waar Claire op het dieet van wijn en sigaretten haar hand niet voor omdraait. Onder het schrijven door krijgt de lezer flashbacks voorgeschoteld uit Claires verleden. Het zijn willekeurige shots; er zit geen chronologische volgorde in. Het plaatje wordt langzaamaan duidelijk: Claire heeft al vanaf het begin een man gezocht die haar in haar passie: schrijven en regisseren begrijpt. Leen is die man niet. Hij houdt van orde en duidelijkheid, is pragmatisch.
Claire negeert haar innerlijke twijfels en kiest voor zekerheid. Het huwelijk blijkt geen succes. Waar het aan te wijten is, valt moeilijk vast te stellen, althans voor Claire. Na het debacle bij de opnames van haar eerste film 'Gravers' waar Claire nog te jong en te onzeker is en zich laat verdonderen houdt ze het filmwereldje voor gezien en duikt in het bestaan van huisje-boompje-beestje.
Ze houdt dat redelijk vol, tot ze merkt dat Leen een verhouding heeft. Ze dwingt hem ermee te stoppen, maar het kwaad is al geschied. Uit wraak knoopt Claire ook een aantal verhoudingen aan met mannen in de buurt. Veel genoegen beleeft ze er niet aan, ze vindt het vooral lastig om ze geheim te houden. Er verdwijnt tijd die ze niet verantwoorden kan. Als ze haar man opnieuw van een verhouding verdenkt, confronteert ze hem daarmee. Het blijkt niet een nieuwe vriendin, maar zijn psycholoog te zijn, die hem behandelt voor claustrofobie en faalangst. Het huwelijk loopt af en Claire en Leen scheiden. Claire neemt haar oude vak zo goed en kwaad als het kan weer op en wordt scenarioschrijfster.

De film waar ze aan schrijft, lijkt in veel gevallen op haar eigen leven. In het verhaal raken twee tieners zoek. De ouders, die in een scheiding liggen, houden samen een zoekactie, waar Claire spannende en sensationele scènes voor moet schrijven. Inmiddels komt haar eigen zoon Bas op bezoek (Claire is op dat moment in Nederland), die met proefverlof is. Hij heeft een meisje verkracht en vermoord en is daarvoor veroordeeld. Claire heeft het ware verhaal nog nooit te horen gekregen, maar idealiseert in gedachten haar zoon en zoekt excuses voor zijn daden. Er volgen een paar moeizame gesprekken tussen moeder en zoon. Het perspectief blijft ondertussen maar wisselen van heden naar verleden en van de filmwerkelijkheid naar de realiteit. Claire geeft het verhaal in de film een draai waar meer hoop en kans op overleving inzit, maar dat wordt haar niet in dank afgenomen. Deze keer houdt ze echter voet bij stuk, al zal haar dat waarschijnlijk haar baan kosten. Met Bas krijgt ze een beter contact dan lange tijd het geval was.

De taal de Van Beijnum gebruikt, is duidelijk. Weinig moeilijke woorden, hier en daar wat Engels voor zover dat met de filmscene te maken heeft, maar nergens ingewikkeld of langdradig. Waar de lezer vooral moeite mee zal hebben, is het (vooral in het begin) sterk wisselende perspectief. Het kost even om in het verhaal te komen, en dat kan de minder taaie lezer wel eens afschrikken.

Het thema van het boek, een vrouw op een bijna levenslange zoektocht naar haar bestemming, is wel van deze tijd, maar komt toch ook weer clichématig over; ze komt niets tekort, hoeft niet te werken, heeft twee kinderen, etc. maar kan de juiste invulling voor haar leven maar niet vinden. Hierin is weinig originaliteit te ontdekken. Juist waar het verhaal interessant wordt (waarom heeft Bas dat meisje vermoord?) haakt de schrijver af. Precies daar had hij zich psychologisch kunnen uitleven. Knap is dan weer wel dat hij geen moraal aan Claire koppelt. Ondanks dat zij verzachtende omstandigheden voor Bas' daden zoekt, houdt ze er ergens ook rekening mee dat die er niet zijn.

Wat ik mis in deze roman is de lichte toets van bijvoorbeeld humor. De werkelijkheid drukt zwaar op Claire en door zichzelf weg te cijferen telt ze op den duur ook voor zichzelf niet meer mee.
Het is makkelijk voor een vrouw van tegenwoordig om zich met de hoofdpersoon te identificeren. Het is nog steeds niet vanzelfsprekend dat een vrouw haar eigen carrière (door welke omstandigheid dan ook) tijdens haar huwelijk voortzet. En zij kan dan makkelijk voor hetzelfde als Claire komen te staan: verveling, doelloosheid. Ik denk dat de schrijver daarmee in zijn bedoeling geslaagd is: aantonen dat de vrouw die alles heeft, juist daar soms geen genoeg aan heeft.


ISBN 9789023413349 | Paperback | 335 pagina's | De Bezige Bij | december 2009

© Miranda, oktober 2004


Lees de reacties op het forum en/of reageer: