Jussi Valtonen

Toon alleen recensies op Leestafel van Jussi Valtonen in de categorie:
Jussi Valtonen op internet:

  Categorie: Recensies Volwassenen

Ze weten niet wat ze doen Ze weten niet wat ze doen


Hun huwelijk was niet wat ze ervan voorgesteld hadden. Hun liefde overwon niet alles. Zelfs de komst van hun zoon Samuel bracht niet de zo innig gewenste redding. De Amerikaanse neurowetenschapper Joe kon maar niet aarden in Helsinki. De aanvankelijk zo interessante en goedgemanierde Finnen bleken er zeer ouderwetse opvattingen op na te houden. De goede sociale voorzieningen van het land brachten evenveel beperkingen als voordelen met zich mee. Niet alleen maakten vrouwen geen enkele kans hogerop te komen, ook buitenlanders zagen baan na baan aan hun neus voorbij gaan. Misschien had een verhuizing naar Amerika verschil kunnen maken maar tegen de tijd dat het ter sprake kwam, werd Alina door een hevige jaloezie verzwolgen. Haar onterechte argwaan bleek de genadeslag. Het huwelijk van Joe en Alina strandde.

Joe vertrok naar Amerika. Terug naar huis. Alina en Samuel bleven in Finland achter. Twintig jaren gingen voorbij. Jaren waarin zowel Joe als Alina volwassener werden. Geestelijk groeiden. Beiden vonden ze een nieuwe liefde. Er kwamen nieuwe kinderen. Joe kreeg met zijn vrouw Miriam twee dochters, Alina en haar man Henri werden de trotse ouders van twee zoons. Samuel was de verbindende factor maar zo voelde het niet. Ook al ging het Alina voor de wind, ze was nog altijd verbitterd over haar gesneuvelde huwelijk. Als ze aan Joe dacht, voelde ze nog altijd wrok. Misschien was het niet bewust maar Alina had het contact tussen Joe en Samuel nooit aangemoedigd. Vader en zoon waren volledig van elkaar vervreemd.

Neurowetenschap is een alom gerespecteerd beroep. Wie net als Joe succesvol is, oogst aanzien. Joe is trots op wat hij bereikt heeft. Hij is trots op zijn huwelijk en trots op zijn twee tienerdochters. Hij is een geslaagd man. Toch hebben zijn prestaties niet op iedereen indruk gemaakt. Op een dag treft hij zijn werkkamer volledig verwoest aan. Zijn collega’s zijn geschokt en leven met hem mee. De daders zijn ongetwijfeld dierenrechtenactivisten. Zij haten Joe en zijn collega’s omdat ze proefdieren aan pijnlijke testen onderwerpen. De onbekende daders stellen dat dierproeven verachtelijk zijn, dat Joe verachtelijk is. Joe is het niet met hen eens. Hij vindt dat de voordelen van dierproeven ruimschoots opwegen tegen de nadelen.

Het blijft niet bij het verwoesten van Joe’s werkkamer. De acties worden steeds persoonlijker. Joe wordt ook thuis belaagd. Zijn gezin is niet langer veilig. De prettige sfeer in huis slaat om in een naargeestige stemming. Joe ontdekt bovendien dat zijn oudste dochter Rebecca in een marketingcampagne verstrikt is geraakt. In ruil voor het opgeven van haar volledige privacy krijgt het meisje dure geschenken. Rebecca heeft nietsvermoedend haar ziel verkocht. Wanneer Joe probeert te achterhalen wat er precies gaande is, valt ook hij voor de charmes van een wonderlijk apparaat met de naam iAm. De acties van de dierenrechtenactivisten duren ondertussen onverminderd voort. Wanneer Joe van Alina verneemt dat Samuel in de problemen is geraakt en al een tijdje in Amerika verblijft, vreest hij het ergste.

Ze weten niet wat ze doen gaat over de vele problemen die het moderne leven met zich meebrengt. Multiculturele huwelijken zijn tegenwoordig heel gewoon maar het is niet altijd eenvoudig om een gulden middenweg te vinden. Wie, net als Joe later doet, zijn heil bij gelijkgezinden zoekt, loopt het risico last van tunnelvisie te krijgen. Joe’s veilige leven zorgt ervoor dat hij niet langer in het wel en wee van anderen geïnteresseerd is. Ook Samuel is niet langer onderwerp van zijn gedachten. Dat de jongen zijn vader op afstand aanbidt, ontgaat hem volkomen. Wanneer Samuel eindelijk beseft dat zijn vader hem afgewezen heeft, raakt hem dat in het diepst van zijn jonge ziel.

Een ander onderwerp in deze indrukwekkende roman is privacy. Auteur Jussi Valtonen stelt dat privacy niet langer bestaat. Alles wat ooit digitaal is opgeslagen, is te achterhalen. Een mensenleven is een open boek.  “Vertrouwelijk” is een woord dat uit het woordenboek geschrapt kan worden. In het boek laat Joe het leven van zijn zoon in kaart brengen en denkt vervolgens precies te weten met wie hij te maken heeft. Hij vergeet echter een belangrijk gegeven: wie de informatie niet in de juiste context weet te plaatsen, volgt wellicht een dwaalspoor.

Ze weten niet wat ze doen is een ronduit intrigerend en zeer intelligent geschreven verhaal. Het zet aan het denken. Zijn we wel zuinig genoeg op onze privacy? Richten we onze aandacht wel op zaken die er werkelijk toe doen? Dit verhaal is niet eenvoudig. Het komt wat moeilijk op gang en springt niet-chronologisch van de hak op de tak. Toch is het absoluut de moeite waard om door te lezen. Wie de moeite neemt de vertelstijl te doorgronden, ontvouwt een fascinerend verhaal vol ethische vraagstukken. Neem de tijd voor dit boek en geniet nog lang na van alle inzichten dat het verschaft!


ISBN 9789056725426 | Paperback | 603 pagina's | Uitgeverij Signatuur | januari 2016
Vertaald door Annemarie Raas

© Annemarie, 05 januari 2016


Lees de reacties op het forum en/of reageer: