Jaume Cabré

Toon alleen recensies op Leestafel van Jaume Cabré in de categorie:

Jaume Cabré op internet:

Categorie: Recensies Volwassenen

De schaduw van de eunuch
Jaume Cabré

Miquel Gensana wordt opgeschrikt door de plotse dood van zijn jeugdvriend en politicus Bolós. Ook Júlia heeft de nodige vragen. Bovendien moet ze een artikel over Bolós schrijven en ze nodigt Miquel uit voor een etentje. Het restaurant waar dit plaats vindt, blijkt gevestigd te zijn in het huis waar Miquel is opgegroeid. Hij verzwijgt dit voor Júlia en ontkent zelfs dat hij de mensen die in dit huis gewoond hebben, gekend heeft. Over de dood van Bolós worden we niet veel wijzer, want het verhaal dat Miquel vertelt gaat over het verleden in het verzet en de geschiedenis van de familie.

Het boek ontleent z'n structuur aan het vioolconcert van Alban Berg.
Het is als volgt ingedeeld:
Deel Een Het geheim van de aorist
Eerste deel
Andante (Präludium)
Tweede deel
Allegretto (Scherzando)
Deel Twee Herinnering aan een engel (Dit is ook de ondertitel van het vioolconcert)
Derde deel
Allegro (Cadenza)
Vierde deel
Adagio (Choral: Es ist genug!)

De titels van de vier delen zijn ontleent aan de vier delen van het vioolconcert. Verder kan ik eigenlijk weinig verband vinden tussen het vioolconcert en het boek.

Het verhaal wordt verteld door Miquel, hoewel er ook stukken in het boek zitten die door oom Maurici verteld worden. Oom Maurici zit in het gekkenhuis en vult z'n tijd met het vouwen van dieren, terwijl hij bezoek krijgt van Miquel, die naar de overleden vriend (partner) van oom Maurici genoemd is. De dood van Miquel de Beminde is veroorzaakt door het verraad van de grootvader van Miquel, de hoofdpersoon van het boek.
Het is vrij lastig te lezen, doordat Miquel zowel in derde persoon, als in eerste persoon vertelt. Hij heeft ook met Bolós in het verzet tegen Franco gezeten en daarin had hij de schuilnaam Simo.

Het is een boeiend verhaal, al is het taalgebruik misschien wat barok. Het vergt wel het nodige van de lezer, omdat er allerlei sprongen in zitten. Het is misschien het beste om niet te veel na te denken over de chronologie van de gebeurtenissen. In het derde deel maakt violiste Teresa Planella haar opwachting, met wie Miquel een verhouding heeft, die een einde krijgt, omdat voor Teresa de muziek op de eerste plaats komt, iets waar Miquel niet mee om kan gaan.
In het vierde deel duikt dan het vioolconcert van Alban Berg op, dat gespeeld wordt door Teresa Planella met een orkest onder leiding van Daniel Barenboim. Miquel kan daar zelf niet bij zijn.

Het boek bevat 3 stambomen van de familie van Maurici en Miquel. Eerst is er de officiële stamboom van de familie. Dan de door Maurici gemaakte 'Echte, onbekende en ware familiestamboom' en tot 'De echte, onbekende en ware familiestamboom', waar takken donker zijn gemaakt, omdat ze niet belangrijk zijn en de drie vrouwen waar Miquel (de hoofdpersoon) een relatie mee gehad heeft, aan toe zijn gevoegd.

Lees de reacties op het forum en/of reageer:

De bekentenis van Adrià
Jaume Cabré

“Een eerste zandkorrel is een vuiltje in je oog. Daarna wordt hij een vervelend gevoel in je vingers, brandend maagzuur, een kleine prop in je broekzak en, met een beetje pech, een molensteen om je nek. Alles, levens en verhalen, begint zo, lieve Sara, met een onschuldige zandkorrel, die je niet opmerkt.”

Dit verhaal kent vele zandkorrels, en ze gaan eeuwen terug. Als de boomfluisteraar Jachim Mureda uit Pardác niet had moeten vluchten uit angst voor wraak van de familie Bulchanij uit Moena, met de medaillon van zijn blinde zusje om zijn nek. Als broeder Julia driehonderd jaar eerder niet met een slecht geweten vanwege wreedheden tijdens de inquisitie gevlucht was, om later alsnog vermoord en begraven te worden met ahornzaadjes in zijn broekzak, gekregen van een wanhopige vrouw die zich de dag erna van het leven zou beroven. Als er uit die zaadjes niet het beste ahornhout van de omgeving was gegroeid. Als van dat hout geen prachtige onbetaalbare Storioni viool was gebouwd. Als een handelaar na een aantal fouten op de beurs die viool niet had moeten verkopen aan een schoonmoeder die wat ziekjes was… dan was dit verhaal heel anders gelopen.

Adrià Ardevol is de hoofdpersoon en verteller van dit verhaal. Hij is een oude man nu, en er is een ernstige ziekte bij hem vast gesteld, die ieder moment schrijven, spraak en herkenning onmogelijk kan maken. Op de valreep schrijft hij zijn verhaal op, als een brief en bekentenis aan zijn geliefde, Sara. Aan het begint van zijn verhaal is Adrià acht jaar oud. Óf tien, óf twaalf, we weten het niet precies omdat zijn eerzuchtige vader meer geïnteresseerd is in het intellect van zijn zoon, dan in zijn leeftijd. Zijn vader stelt onmeetbaar hoge eisen, en is nooit tevreden. Zijn moeder tuurt zwijgzaam naar de vloerbedekking als haar zoon er weer eens van langs krijgt en grijpt nooit in. Adrià zoekt troost in de antiekwinkel van zijn vader, die vol staat met allerlei kostbaarheden, én bij de kostbare Storioni viool, die bij hen thuis in de kluis ligt, en waar hij af en toe op mag spelen.
Op een dag wisselt hij stiekem de Storioni om voor zijn eigen oude viool, en leent de Storioni uit aan zijn vriend Betrand. Als hij de viool terug wil leggen blijkt zijn oude viool te zijn verdwenen, en zijn vader vermoord. Hij voelt zich vanaf die dag schuldig aan de dood van zijn vader. Een dood die alles met die viool te maken zou blijken te hebben, en waar in het verre en recente verleden nog veel meer zaken van leven en dood mee verbonden blijken te zijn. Ook in het leven van Adrià laat de geschiedenis van de Storioni veel sporen na, vooral als Sara op het toneel verschijnt, de liefde van zijn leven. Ondertussen komt Adrià steeds meer te weten over het verleden van zijn vader, en de herkomst van de Storioni. Maar is hij in staat de consequenties die daar aan verbonden zijn onder ogen te zien? Niets is in dit boek echter wat het lijkt, niemand is wie hij lijkt, en wie te vertrouwen leek, blijkt dat uiteindelijk toch niet te zijn. Het is een boek over geheimen, leugens, bedrog, dood, verraad, vriendschap en een grote liefde.

Dit boek vraagt enige toewijding van de lezer. Het verhaal wisselt midden in een alinea, of soms midden in een zin, voordurend van plaats en tijd. Het brengt je ondermeer in meerdere achttiende-eeuwse kloosters en in Antwerpen, Polen, Beieren, in de binnenlanden van Kongo en in Barcelona tijdens en na Franco. Het boek voert je als het ware door de geschiedenis van Europa. De personages wisselen daarbij regelmatig van naam en schuilnaam en zijn zelfs deels imaginair. Verder wisselt de verteller ook nog al eens midden in zijn verhaal van het ik perspectief naar het hij perspectief. Iets wat ik aanvankelijk interpreteerde als een stijlmiddel om iets meer afstand te nemen, maar achteraf gezien zou dat ook nog wel eens een heel andere reden gehad kunnen hebben. Het verhaal is echter de nodige toewijding meer dan waard, en als je eenmaal goed in het verhaal en de personages zit, is het prima te volgen. Tot op het laatst toe blijft spannend wat nu precies de waarheid is, en wie nu precies de waarheid vertelt. De geschiedenis van de Storioni blijft je in ieder geval tot de laatste bladzijde achtervolgen, waarna Adrià ons, of in ieder geval mij, in vertwijfeling achter laat. Kortom, een boek voor mensen die van verhalenvertellers houden en zich graag mee laten voeren door de eeuwen heen, aan de hand van een oude viool.

ISBN 9789056724184 | Paperback | 682 pagina's | Uitgeverij Signatuur | februari 2013
Vertaling Pieter Lamberts en Joan Garrit

© Willeke, 01 februari 2013

Lees de reacties op het forum en/of reageer: