Jan Vantoortelboom

Toon alleen recensies op Leestafel van Jan Vantoortelboom in de categorie:

Jan Vantoortelboom op internet:

http://www.janvantoortelboom.nl

De verzonken jongen
Jan Vantoortelboom

Voorop dit boekje staat een citaat uit de Volkskrant dat zegt dat Jan Vantoortelboom 'Een geboren verteller' is en dat kan ik volmondig beamen. Dit debuut van de schrijver is het derde boek dat ik van hem heb gelezen en het is opnieuw, zoals Trouw op de achterzijde zegt 'Prachtig'.

Dit boek is geconcentreerd rond de hoofdpersoon Stoffel Vanheule. Hij woont met zijn oudere broer Bert en zijn vader en moeder in het West-Vlaamse dorp Elverdinge. Moeder is huisvrouw en vader werkt als mecanicien. Het lijkt op het eerste gezicht een zorgeloos, beschermd en weinig opwindend bestaan. De enige die nog enigszins leven in de brouwerij van het gezin brengt is broer Bert. Voor de rest lijkt het leven van dit gezin rustig voort te kabbelen. Elke zondag brengen ze een bezoek aan hun grootouders van vaders kant. Opa Victor heeft een litteken dat zijn gezicht in tweeën splijt en Stoffel wordt steeds nieuwsgieriger naar de oorsprong van dit afschuwelijke teken in het gezicht van zijn grootvader. Die nieuwsgierigheid wordt door het gedrag van dorpsgenoten die lastige vragen stellen als Stoffel bij de slager komt nog eens vergroot. De onrust die dan ontstaat begint naast het zorgeloze en beschermde bestaan steeds meer opwinding te geven in het leven van Stoffel, maar ook in het hele gezin Vanheule.

Wat zo ontzettend mooi is in dit boek is hoe de auteur naast het voortkabbelende gezinsleven heel langzaam het mysterie van het litteken van grootvader Victor ontvouwt. Dit mysterie lijkt op de achtergrond te spelen en wordt in eerste instantie belicht vanuit de gedachtewereld van de jonge Stoffel. In de loop van de tijd verschijnt het echter steeds meer op de voorgrond en wordt het beschreven vanuit de ouders van Stoffel. Dan wordt er op de dag voor Kerstmis een brief bezorgd bij de familie Vanheule die leidt tot enorme ontzetting bij de ouders van Stoffel en Bert. De gebeurtenissen die daarop volgen zorgen ervoor dat het doek voorgoed valt voor het onbezorgde leven van de broers. Wat eerst voor Stoffel een spannend avontuur lijkt, komt te voorschijn als een bizar en gruwelijk familiegeheim.

Het Vlaamse taalgebruik van Vantoortelboom maakt het heerlijk om zijn boeken te lezen en vooral de dialogen zijn prachtig:

Moeder stond nog steeds aan het aanrecht, en vader nu ook. Ik rook het brandende hout van de open haard al in de garage. Flarden van hun gesprek waren hoorbaar door de open gangdeur. Ik gluurde door de spleet.
'Denk je dat ik Stoffel te veel betutel?' vroeg moeder.
't Is een kakkernest,' zei vader. 'Da's normaal zeker?'
'k Weet niet,' zei ze, 'hij lijkt nog zo klein. Hij is ook altijd zo bleek.'
'Hij is toch nog maar een scheet groot?'
'Ja, maar Bert was op die leeftijd toch groter en sterker.'
'Ah, 't zijn nooit twee dezelfden. Hij was 't onderste van 't zakje misschien. Zal ik jou vanavond eens betuttelen?'
'Als je maar niet gaat blèren als een schaap,' zei ze.
'Ik dacht dat ik huilde als een wolf?;
'Naar je kale maan zeker.'

Daarnaast beschrijft hij bizarre zaken soms alsof ze de normaalste zaak van de wereld zijn. Zo verzamelt Stoffel in een klein doosje 'onderdelen' van zijn opa Victor als een soort trofeeën. Het gaat dan om stukjes afgeschilferde huid of zijn afgeknipte nagels. De reden hiervoor is waarschijnlijk om aan te geven dat Stoffel op deze manier vat wilde krijgen op het mysterie dat om zijn opa hangt.
Ik heb kortom erg genoten van dit boek van Vantoortelboom en hoop dat er snel weer een nieuwe vertelling door hem wordt geschreven.

Over de auteur: Jan Vantoortelbooms debuut De vezonken jongen werd bekroond met De Bronzen Uil 2011, de Prijs Letterkunde West-Vlaanderen 2012, en het haalde de shortlist voor de Zeeuwse Boekenprijs 2011. Over zijn tweede boek Meester Mitraillette schreef NRC Handelsblad: 'Met dit tweede drama heeft Jan Vantoortelboom zijn schrijverschap overtuigend uitgebouwd.' Het boek werd in de pers met groot enthousiasme onthaald en door De Wereld Draait Door verkozen tot Boek van de Maand. Er werden meer dan 25.000 exemplaren verkocht. Met De man die haast had voegt Vantoortelboom een derde boek toe aan zijn nu al indrukwekkende oeuvre.

Lees de reacties op het forum en/of reageer:

De verzonken jongen
Jan Vantoortelboom

Soms is de sfeer van een boek zo heerlijk dat je er veel langer in wil blijven hangen dan de schrijver het toestaat. Het boek van Jan Vantoortelboom is niet dik genoeg. En het is echt niet alleen rozengeur en maneschijn waarover hij vertelt.
De ik-figuur is Stoffel geboren in 1972. Hij woont met ouders en broer Bert in het Vlaamse dorp Elverdinge. Dat dorp onder de rook van Ieper met zijn natuurrijke omgeving komt tot leven, je hoort de vogels en je ziet de lommerrijke laan waar Stoffel zo graag doorheen fietst voor je ogen verschijnen. Het is het verhaal over de plaatselijke folklore, over het bekrompen geblaat van de buurvrouwen waartussen de twee echte jongens opgroeien!
Stoffel is zestien als het noodlot toeslaat. Zijn moeder sterft, en zijn vader blijft ontredderd achter.

‘Ik zie hem nog steeds staan, die zaterdagochtend, uitgeblust en grijzer dan ik hem ooit had gezien.’

Voor Stoffel en Bert gaat het leven echter door. Zij hebben afspraakjes staan met de meiden, en Stoffel wil ‘haar zo snel mogelijk meetronen naar de bosdreef om in het lange gras die welving in haar rug en haar bolle kont te kunnen voelen.’
Maar door een opmerking van zijn vader (‘Vroeger waren de mannen beenhard’) komen bij Stoffel de herinneringen los: aan zijn jeugd, een tijd waarin vragen niet beantwoord werden. Die zondagse bezoekjes aan opa Victor riepen juist zoveel vragen op.
Wat was de oorzaak van dat litteken, dat zijn opa van boven naar beneden over zijn gezicht had? Er wordt zoveel gefluisterd over zijn opa. Wat is er van waar? Zijn er nog meer geheimen? En waarom die mysterieuze daad die tot zijn dood leidde, toen de jongens nog jong waren?

De lezer leest de antwoorden in Victors eigen verhaal. Om en om in aparte hoofdstukken volgen we Stoffel bij zijn gang naar het volwassenheid, of Victor in zijn tragische leven. Over het gezin waarin hij geboren werd, in 1896. Hoe hij vrijwillig naar de Oorlog trok, en met medailles terug kwam. En hoe het kwam dat hij de enige ‘buitenwipper’ was, die het dorp ooit rijk was.
Een prachtig verhaal, geschreven in die mooie poëtische Vlaamse stijl, (‘Een hoopje molligheid op dikke kuiten.’) met een niets schuwend woordgebruik dat in de snelle, en pittige dialogen bijna hoorbaar is.
Alleen al vanwege de taal kijk ik uit naar Vantoortelbooms tweede boek.

‘Zij was de mot en hij de vlam’.