Verloren zoon
J. Bernlef

Rob Noordhoek verliest zijn evenwicht op een cruiseschip en valt in de oceaan. Als door een wonder spoelt hij aan op een eiland, dat alleen bewoond blijkt te zijn door een papegaai en een hond. Van dag tot dag volgen we Rob terwijl hij probeert te overleven. Er is ooit een nederzetting geweest, maar die is behalve verlaten ook tot ruines vervallen. Door middel van de papegaai en de hond vertelt Bernlef het verhaal van het verleden van het eiland.
Rob weet dat natuurlijk allemaal niet, en hij heeft ook zijn handen vol aan zijn eigen verleden. Hij is regisseur, en heeft daarom de opdracht gekregen om een stukje in elkaar te zetten dat opgevoerd zou worden op het vijftigjarig huwelijksfeest van zijn ouders. Hij gaat op zoek naar informatie, want hij ontdekt dat hij zijn ouders helemaal niet kent. En doet dan een schokkende ontdekking. Dat is een van de redenen geweest waarom hij alleen op dat cruiseschip zat.
Als hij een oud reclamebord vindt waarop tot zijn grote verbazing een meisje staat afgebeeld dat hij kent, begint hij haar brieven te schrijven.
In een van die brieven verhaalt hij over een mislukte expeditie die in 1887 naar Spitsbergen voerde. Toen men de aantekeningen vond, was duidelijk dat de leden verkeerde berekeningen had gemaakt. Maar daar hielden ze aan vast, want anders hadden ze helemaal geen houvast. Dat is ook wat Rob Noordhoek doet. Hij onderzoekt de omgeving, probeert het nut van alle troep die de vroegere bewoners hebben achtergelaten te ontdekken. En dan breekt de moesson aan...

Wat gebeurt er als je leven drastisch verandert? Is de mens in staat zich aan te passen? En wat doet het met zijn geest? In dit boek maakt Bernlef duidelijk dat de moderne mens al te zeer verwend is geraakt door de uitvindingen die gedaan zijn. Rob Noordhoek is totaal onthand, nu er geen elektriciteit is, geen apparaten die hem het werk uit handen nemen.
Ik heb me eigenlijk gestoord aan de informatie die we kregen over het eiland, al of niet via de papegaai en de hond. Hadden we niet zonder gekund?

Bernlef schrijft over het toneel: waar iemand die zijn neus snuit niet zomaar zijn neus snuit, want de regisseur heeft dat expres gedaan: er zit een betekenis achter.
Zo zal het ook zijn met een schrijver, dus de informatie die we krijgen over het verleden van het eiland, moet een betekenis hebben... Welke dan?
Veel interessanter vond ik de link tussen Rob die zijn verleden noodgedwongen moet herschrijven en het meisje dat in een inrichting is beland. Hoewel we niet precies te weten komen waarom dat is, voelt Rob wel een verwantschap: beiden zijn ze 'niets'.
Maar dit werkt Bernlef niet verder uit. Jammer.

ISBN 9021452340 | Paperback | 175 pagina's | Querido | 1997

© Marjo, februari 2008

Lees de reacties op het forum en/of reageer: