Vaders en Zonen
Ivan Toergenjev

De roman begint als Nikolaj Kirsanow zijn knecht van de boerderij op de uitkijk heeft gezet, zodat hij hem kan waarschuwen als zijn zoon uit stofwolk tevoorschijn komt. Kirsanow, de vader, is geen rijkaard maar rijk genoeg om een aardig landgoed te hebben.
Arkadi Kirsanow is student en de vader is blij verrast als hij een vriend meeneemt. Op de boerderij wonen nog meer mensen, die in het verhaal een rol spelen. Zoals de broer Pawel Kirsanow, een verlepte aristocraat, die onmiddellijk botst met de nieuwkomer, Bazarow. Bazarow is al verder dan Arkadi, hij is zelfs dokter en Arkadi hangt als een epigoon aan hem.
Nikolaj woont samen met een jonge vrouw, waarbij hij zelf een kind heeft, maar niet mee is getrouwd. Hij schaamt zich hiervoor en Fenetskja zit daarom altijd op een eigen kamer waar ze het kindje verzorgt.
De twee vrienden reizen vervolgens af naar Mevrouw Odintsow, die beide eerder op een bal hadden ontmoet en die hen bij haar uitgenodigd heeft. Hier bereikt het verhaal zijn hoogtepunt, want deze mevrouw Odintsow die samenwoont met haar jongere zus Katja en hun oude moeder veroorzaakt een storm van gevoelens bij de jongelieden. Bazarow heeft een hekel aan romantische gevoelens, tenminste zo wil hij naar buiten toe overkomen, maar hoe hij ze ook probeert af te weren, ze krijgen hem onverbiddellijk in hun greep. Ook Arkadi die meegaander is krijgt het heftig te verduren. Als door een voorval Bazarow hals over kop terugreist naar zijn ouders overvalt hen een groot drama. Arkadi vindt zijn bestemming in huize Odintsow.

Toergenjev neemt de lezer al meteen op sleeptouw in de openingscène op de boerderij. De personages zijn boeiend, de beschrijvingen prachtig, maar het wordt nog grootser door het tijdsbeeld wat hij neerzet. We schrijven halverwege 19de eeuw en er is een grote verandering opkomst. Het oude Rusland is hevig aan het verbrokkelen en er steekt een nieuwe wind op. In dit verhaal is dat de komst van Bazarow, een jongeman van een nieuwe lichting, die zich nihilisten noemen. Arkadi heeft grote bewondering voor de denkbeelden van zijn vriend. Langzaamaan dringt het besef tot hem door dat dit nihilisme toch niet is weggelegd voor hem, dat hij de oude waarden nog steeds liefheeft en ook niet kan missen.
Mevrouw Odintsow, de weduwe, is een vrouw die hier als pion naar voren geschoven wordt om de jonge dokter Bazarow te testen en hij faalt jammerlijk, blijkt zijn idealen niet trouw te kunnen blijven. Ook de idealist Arkadi die valt voor de charmes van Katja, de jongere zus van Anna Odintsow, ontglipt Bazarow die op zijn beurt neemt de benen recht op zijn onheil af. Maar het is ook een roman over vaders en beide mannen die verknocht zijn aan de oude waarden hebben geen antwoord op de verandering van de tijd. Ze modderen voort tot de kaars dooft. Een verrukkelijke roman.

ISBN 9789020425468 | Paperback | 250 pagina's | Pandora Uitgeverij | 2003

© Roel, januari 2008

Lees de reacties op het forum en/of reageer: