Hella S. Haasse
Heren van de thee
Ook is er een hoofdrol voor de natuur op Java. Die natuur wordt zo mooi beschreven dat je er eigenlijk meteen naar toe wil. Er zal natuurlijk veel veranderd zijn want het boek begint in 1873, geeft dan een terugblik naar 1869 en eindigt in 1918.
Het gaat over theeplantages en de Nederlanders die zich daar mee bezig hielden. In het bijzonder Rudolf Kerkhoven. Wij volgen hem van het begin, als hij pachter wordt van een stuk land en het in cultuur brengt en daarmee succesvol is. Hij is eenzaam maar wil geen Indische vrouw nemen. Hij is een man van eer, een beetje star, een beetje verongelijkt. Dat wordt naarmate hij ouder wordt steeds sterker. Het is voor mij niet echt een aangenaam mens.
Bij zijn zus Cateau, die in Batavia woont ontmoet hij Jenny en is op slag verliefd. Hij doet een aanzoek, via zijn vader, maar wordt afgewezen. Jenny is te jong. Een jaar later probeert hij het opnieuw en wordt Jenny zijn vrouw.
Het leven dat zij lijdt valt haar erg tegen. Zij is dan ook pas achttien, wordt zwanger en voelt zich niet erg gelukkig. Het huis is niet erg comfortabel, ze is bang voor het oerwoud, dat erg dichtbij is en er is geen enkele afleiding. Ze moeten erg zuinig leven, Rudolf vind dat niet erg maar voor haar valt het niet mee. Er wordt een zoon geboren, dan raakt ze zwanger van een dochtertje die maar enkele uren leeft. Kort daarna nog een zoon. Ze kan niet reizen en als haar vader overlijdt gaat Rudolf in haar plaats.
In totaal worden er vijf kinderen geboren, die allen later redelijk succesvol zijn. Jenny echter wordt steeds neerslachtiger. Na de tweede reis naar Holland gaat het niet goed met haar maar er kan niet over gesproken worden tot Bertha, haar jongste dochter het bij haar vader opbrengt. Het blijkt dat hij al met een arts over Jenny heeft gesproken. Ik denk dat wij haar nu manisch-depressief zouden noemen.
Het is een zwaar bestaan daar in de koloniën. Dat is een beeld dat duidelijk wordt in deze roman. De Nederlanders waarover deze roman gaat, die vol ondernemingslust probeerden, ook voor de bevolking een beter en rechtvaardiger leven te creëren. Je gaat door dit boek anders tegen de dingen aankijken. Het was zeker niet zo dat het allemaal uitbuiters waren. Ik denk dat de meesten het beste met het land en zijn bevolking voorhadden.
Het is een erg mooi boek. Ik had het al gelezen kort nadat het in 1992 was uitgekomen. Maar ik ben blij dat ik het nog een keer gelezen heb.
ISBN 9021465264 | Paperback | 598 pagina's | Uitgeverij Q | september 1998
© Lizzy, februari 2005
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
