Speeltijd
Harrie Hageman

Als je niet goed weet wat je met een tekst aanmoet, zei mijn docent Nederlands, benader het dan analytisch.
Het boek is opgebouwd uit drie delen, waarbij deel 1 en 3 als het ware deel 2 omarmen. Die twee spelen in het heden: Guy Spaans is een zestiger, theatermaker van beroep, die te horen krijgt dat hij prostaatkanker heeft. In fases zal hij accepteren dat er niets meer aan te doen valt. De reacties van zijn omgeving vallen hem aanvankelijk vies tegen. Waar is de troost? Waar is de liefde?
Hem rest enkel nog wat ‘speeltijd’.
Deel twee valt ook weer uiteen in twee delen, wisselend verteld. Beide hebben wel Guy Spaans als hoofdpersoon, waarbij het deel dat gaat over hem als puber, een coming-of-age-deel is, in de eerste persoon geschreven. Wederom speeltijd: de jeugd is voorbij, volwassenheid roept. Dit deel gaat over zijn katholieke verleden, over de eerste heftige verliefdheid en het moment waarop hij beseft dat hij zelf keuzes moet maken. Het andere stuk tekst, in de derde persoon, vertelt over een heftige zomer waarin hij met een zestal onervaren meiden een toneelstuk op de planken moet brengen. Letterlijk speeltijd dus. Tegen de meiden zegt hij:

’De vijftiger en begin-zestiger jaren waren de jaren van netjes, braaf en kuis in het kruis. Daarom was de tijd erna zo’n bevrijding. Voor mij is toen de zon definitief doorgebroken. Er kwam kleur in mijn leven, zowel letterlijk als figuurlijk. Seks was niet meer vies, autoriteiten werden ontmaskerd, de popcultuur kwam op en het straatbeeld kreeg letterlijk kleur door de kleding van de jeugd, de reclame en zelfs de auto’s. Het was een langdurend feest voor me, een lyrische en verwachtingsvolle tijd. Ik werd me er pas van bewust hoezeer ik in mijn jeugd door Kerk en Vaderland was afgeknepen. Ik geloof dat mijn woede tegen alles en iedereen die mij hindert in mijn vrijheidsbeleving uit die tijd stamt.’

Dit lijkt me het thema van het boek: het hoort niet dat een ander jou een manier van leven opdringt, je moet zelf je keuzes maken. In het derde deel doet de hoofdpersoon dat dan ook.
Waarom kan ik niet goed uit de weg met dit boek? Er is voor mijn gevoel nauwelijks een samenhangend geheel. Zeker: het gaat over de gemoedstoestand van een enkele persoon, maar het is zo fragmentarisch dat het lastig leest. Het middenstuk zullen wel de herinneringen van de zestiger zijn, maar dat is niet duidelijk. En het om en om vertellen van de jeugd en het toneelspelen, voor mij werkt het niet. Ik had een chronologie prettiger gevonden.
Heel jammer, want de schrijfstijl is prima, en het verhaal op zich interessant.

ISBN 9789046809716 | Paperback | 223 pagina's | Nieuw Amsterdam | april 2011

© Marjo, 08 juli 2011