De cursus
Hans Schellekens

Haro, een zevenendertigjarige leraar, merkt dat zijn cynische opmerkingen die toch vaak met een ondertoon van humor gemaakt werden, te scherp worden. In gedachte heeft hij altijd commentaar op alles en iedereen maar nu is de humor er helemaal uit. Hij snauwt zijn leerlingen af, chagrijnt tegen zijn collega's en zijn vrouw vlucht steeds vaker in haar werk om maar niet naar zijn gezeur te hoeven luisteren.
Kortom, Haro zit niet lekker in zijn vel. Het miezert in zijn hoofd. Hij weet dat het zo eigenlijk niet langer kan.
Nadat ook de schoolleiding al eens gevraagd heeft of alles goed gaat en zijn altijd opgewekte collega Bepke hem attendeert op de bewustwordingscursus "Haal meer uit uw leven' van de organisatie Milestone - waar zij veel aan gehad heeft - besluit hij de sprong te wagen en meldt zich aan voor de First Mile een vierdaagse cursus bij Milestone. In hun Low Meadow Institute for Personal and Professional Development op een Utrechts industrieterrein aan de Energiestraat(!) hebben zich een grote groep mensen gemeld die net als Haro Towards A Loving World For Everyone willen gaan. Twee opeenvolgende avonden en twee dagen in het aansluitende weekend zal Haro zich onderdompelen in zijn bewustwordingsproces.  Zijn vrouw zal  pas die zondag weer thuiskomen...


De cursisten worden verwelkomd in het Engels door de beeldschone Egyptische Nashwa, de trainer. Vol vuur weet ze de mensen te vertellen dat ze alles in eigen handen hebben, zij kunnen zelf hun leven veranderen als ze maar willen. Ze hoeven niet langer aan de zijlijn te staan maar het leven beleven! Als je je lot niet in eigen hand neemt gebeurt er niets!  Ze zullen hun breakthrough, consequent breektroe genoemd, als bevrijdend ervaren. Wat die doorbraak inhoudt, wordt niet verteld, 'dat zal ieder op zijn eigen manier ervaren'. Ervaren is het sleutelwoord, de hele cursus is gebaseerd op ervaringsleer. De cursisten zullen zich van hun functioneren bewust worden en daarover hun gevoelens delen ofwel sharen. De strenge regels worden verteld en als mensen zich daar niet aan willen houden dan kunnen ze nu, onmiddellijk weggaan. Bovendien mag niets over de cursus verteld worden, dat zou zijn alsof je de afloop van een film zou doorvertellen. Wel mag je aan je naasten vertellen wat het met jou heeft gedaan. In de vier dagen mag er geen alcohol of drugs gebruikt worden, ook buiten de cursusuren niet.  Staat dat je niet aan dan kun je eveneens vertrekken. Na deze woorden komt assistent-trainer Foekje naar voren. Haro ziet meteen dat het met haar nooit wat zal worden...

Maar toch... Haro gaat ervoor, hij wil oprecht minder cynisch worden.
Hij doet vreselijk zijn best en ondanks gevoelens van tegenzin probeert hij de opdrachten uit te voeren. Maar met verbijstering ziet hij hoe iedereen zich klakkeloos onderdompelt in het sharen van gevoelens. Hij voelt ferme weerstand als ze gedachteloos moeten rondspringen of zingen als een klein meisje voor een tribune vol medecursisten. De sentimentele muziek uit de jaren zestig/zeventig die vaak gespeeld wordt aan het einde van een oefening, maakt hem niet aan het huilen, het roept hooguit herinneringen op aan de beginjaren met zijn vrouw. Soms probeert Haro te raden welke muziek zal volgen na een opdracht.
Collega Bepke is er ook maar niet als cursist, zij heeft al vele Milestone cursussen gevolgd, maar als vertaalster voor de mensen die geen Engels verstaan. Zij geeft geen enkele blijk van herkenning. 
Er wordt veel gehuild en gebibberd en gezweet maar dit wordt niet geaccepteerd. 'Je wil toch geen eeuwig slachtoffer van je gevoelens zijn. Kom op niet zo laf, wees meester over jezelf. Angst bestaat alleen omdat je je doel niet groot genoeg hebt gemaakt.' Wordt dan in iemand gezicht geblaft. Waarop nog enkele vriendelijke woorden volgen en de cursist toch nog tevreden verder gaat...


Elke cursist krijgt een buddycursist toegewezen en voor Haro wordt dat Sabina. Zij meldt hardop, luid en duidelijk de zaken waar ze het niet mee eens is. Elke keer wordt haar door de leiding de mond gesnoerd onder het mom van niet open staan, niet mee willen werken, bang zijn voor haar eigen gevoelens.  Sabina heeft vooral commentaar op de keiharde assistent-trainer Foekje, die door Sabina steevast Fuk-Ya wordt genoemd. Deze buddy help Haro natuurlijk niet zijn kritische houding te laten varen. Maar toch geniet hij van haar aanwezigheid omdat hij het in zijn hart zo vreselijk eens is met haar, alleen durft hij dat niet naar buiten te brengen bang als hij is om op dezelfde manier afgeblaft te worden als Sabina.  Ook dat heeft Sabina door maar accepteert het van hem. In de pauzes kunnen ze lekker hun gevoelens omtrent de cursus ventileren en vooral Sabina is bijna hilarisch in haar messcherpe opmerkingen.
De overige cursisten snotteren, huilen, schreeuwen, springen en accepteren alles wat ze moeten doen. Ze storen zich zelfs aan Haro, hij is 'niet gezellig', hij 'verpest de sfeer'. Maar Haro kan het nut niet inzien van knie aan knie naar de ellende van een ander luisteren. Hij hoeft niet zo nodig en zijn jeugd was gewoon goed...
De 'breektroe' komt toch voor Haro maar heel anders dan Milestone in gedachte had.

Het is een satirische roman die verhaalt over de gang van zaken bij de vele bewustwordings- en sharingcursussen die gegeven worden. Wat het knappe van Schellekens is, dat hij toch met een vorm van respect over de cursisten én de trainers schrijft. Hij fileert iedereen tot op het bot maar brandt ze niet af. Zij doen ook maar wat zij denken dat goed is. Maar wel weet de schrijver haarfijn ook de zwakke plekken en de blinde vlekken van de deelnemers en leiders mee te geven. Regelmatig heb ik zitten grinniken om de nuchterheid van Sabina terwijl zij ook niet voor niets zich aangemeld had. Het bezoek van de oprichter Larry is hilarisch. Zijn bezoek maakt dat het lijkt alsof de trainers een concert van een gospelgroep bijwonen en daardoor meegesleept constant 'Halleluja, praise the Lord roepen'. Ook de beschrijving van Larry's uiterlijk is subliem. 
Maar Haro is hét personage in dit boek. Juist door zijn innerlijke strijd van aan de ene kant niet meer cynisch willen zijn en aan de andere kant haarfijn de gaten in de cursus te zien wordt hij de man die je in je hart sluit.
Geweldig  debuut, ik heb genoten en wie weet draagt het boek een beetje bij aan een Loving World For Everyone...

ISBN 9789021440187 | Paperback | 247 pagina's | Querido | juni 2011

© Dettie, 17 juli 2011

Lees de reacties op het forum en/of reageer: