H.M. van den Brink

Toon alleen recensies op Leestafel van H.M. van den Brink in de categorie:
H.M. van den Brink op internet:

  Categorie: Recensies Volwassenen

Dijk Dijk


H.M. van een Brink

In een tijd dat je een betrekking nog voor het leven in stapte, het is 1961, komen twee jonge mannen aan op de Brouwersgracht, en stappen het IJkkantoor binnen. Een van de twee is de naamloze verteller, de ander is Karl Dijk, een man die iedereen die hem Karel noemt onverstoorbaar blijft corrigeren. Samen worden zij aangenomen, en volgen een opleiding. Samen zouden ze veertig jaar lang in het ijkwezen blijven, en meeverhuizen naar andere locaties, zoals het moderne gebouw met de protserige hal, waar die ene middag de werknemers bijeen komen. Je zou zeggen dat de twee mannen elkaar in de veertig jaar die volgen goed leren kennen, maar niets blijkt minder waar.

Als Dijk na veertig jaar afscheid neemt, neemt de verteller, die zelf nog een jaar zal  blijven, de taak op zich om een speech te schrijven. Hij is degene die de man door en door kent, denkt de directrice. Maar als hij de oude dossiers inkijkt, blijken er ook voor de verteller verrassingen te zijn. En hij moet tot de conclusie komen dat de man met wie hij veertig jaar samenwerkte een vreemde voor hem is. Veertig jaar lang onveranderlijk star en rigide, onwrikbaar en dodelijk serieus, dat is Dijk.  Wie is hij? blijkt al een lastige vraag, maar als de avond van het afscheid aanbreekt wordt de vraag  vooral: wààr is hij? De directrice zal de speech voorlezen, de medewerkers staan klaar om te toosten, maar Dijk is er niet, en komt niet.

De IJk.  Dijk...Karl Dijk lijkt de belichaming van het ijkwezen, zoals de Kilo in Parijs, die de standaard die voor de eeuwigheid bewaard wordt in een kluis, en die jaarlijks gecontroleerd wordt of de waarde constant is gebleven. Vooral staat hij voor een verdwenen arbeidsklimaat, een tijd waarin werk alles betekende voor de werknemer, en je naar eer en geweten je taak volbracht. Wat moest je met al die nieuwigheden? Hoe kon een elektrische weegschaal de gedegen bascule met geregeld gecontroleerde gewichten vervangen?
Maar de moderne tijd was niet te stuiten. Of het nu om suiker of kaas ging, alles werd voorverpakt, in dat al of niet doorzichtige en verfoeilijke plastic. Het betekende de teloorgang van een ambacht, de kleine middenstand was gedoemd. En het ijkwezen verandert mee.

Het is een statement, het wegblijven van Dijk, en het wordt een middag die de verteller maar niet kan vergeten. Als hij nadat hij zelf afscheid heeft genomen thuis zijn leven overdenkt, bekruipen de twijfels hem, over zijn werkzaam leven, over zijn huwelijk. Het is een schok als opeens Dijk in zijn kamer lijkt te staan met die glimlach die hij maar één keer eerder zag.

H.M. van den Brink creëert een nostalgische sfeer, waar een beklemming door heen sijpelt. De verteller kijkt terug, maar doet dat niet chronologisch. Met tussendoor stukken van de speech, wordt langzaam maar zeker toegewerkt naar een zowel verrassende als schokkende ontknoping. Natuurlijk gaat dit boek over een tijd die verdwenen is, over de teloorgang van de kleine middenstand, de grote veranderingen in het ijkwezen, maar vergeet niet het verhaal achter de glimlach. Het ‘net iets meer’ waardoor deze roman je bij zal blijven. 


ISBN 9789025446406 | Paperback | 160 pagina's | Uitgeverij Atlas Contact | januari 2016

© Marjo, 12 december 2015


Lees de reacties op het forum en/of reageer:

 

Over het water Over het water


Het verhaal gaat over Anton, een jongetje uit een volksbuurt in Amsterdam, die samen met zijn vader de gebruikelijke zondagse wandeling maakt. Zoals altijd wordt hij bij de brug even opgetild om naar het water te kunnen kijken. Op een zondag komt er net een roeiboot met 4 roeiers onder de brug door. Dit maakt een enorme indruk op het jongetje. Vanaf die tijd is hij gefascineerd door roeien.


Anton is enig kind, zijn ouders zijn stille, bijna bangelijke mensen. Zelf is hij ook een stil, bescheiden jongetje. Als hij jaren later de vraag stelt of hij op roeiles mag is dit zo uitzonderlijk dat het gelijk ingewilligd wordt.

De roeivereniging wordt bevolkt door elitekinderen en Anton voelt zich daar niet echt thuis, hij praat zelden met iemand, maar het roeien zelf wordt zijn leven. Als hij na enige tijd samen met David wordt uitgekozen door Schneiderhahn, een trainer met aparte methoden, om voor wedstrijden te trainen kan hij maar niet begrijpen dat uitgerekend hij gekozen wordt. David is een gymnasiumjongen, van goede komaf, dat David gekozen wordt snapt Anton wel. De trainingen verlopen aanvankelijk moeizaam maar langzamerhand merken ze dat ze vooruit gaan. Het wordt het jaar van de lange mooie zomer, van overwinningen, van een mogelijkheid om mee te doen aan de Olympische spelen. Anton wordt zelfverzekerder, voelt zich kerngezond en bloeit op.
Op gegeven moment kondigt Schneiderhahn aan dat hij hen niet meer zal trainen, ze hebben alles geleerd wat er te leren valt. Hij vertelt dat hij weg moet en niet zal terugkomen. David vertelt dat hij waarschijnlijk gaat studeren, het is dan herfst 1939….

In 1944 staat Anton daar opnieuw, op de totaal vervallen steiger die ooit toebehoorde aan de roeiersvereniging.


Mijn mening.
Een schitterend boek. Het lijkt alleen maar over roeien te gaan wat op zich al prachtig beschreven wordt. Maar het boek gaat over veel meer. Het begint in 1944 en door het verhaal heen wordt daar ook steeds naar teruggegaan. Langzaam voel je aan dat het niet zo goed blijft gaan. Heel subtiel wordt je geleid naar die dag in 1944. Je vraagt je af wat er gebeurde met David (joods?) met Schneiderhahn (Duits?). Anton beseft dat die zomer zijn gelukkigste zomer was. Hij gooit al zijn roeibenodigheden en roeikleding in het water en dan… wat gebeurt er met Anton?
Het verhaal is heel ingetogen vertelt, de beschrijvingen van de omgeving en het spel met het water zijn prachtig. Een mooi subtiel vertelt verhaal. Ik zou zeggen, lezen!


ISBN 9789045703381 | Paperback | 143 pagina's | Uitgeverij Atlas Contact | 1998

© Dettie, mei 2004


Lees de reacties op het forum en/of reageer:

 

Hart van Glas Hart van Glas


 
Glas is bros, kwetsbaar, doorzichtig en teer maar kan ook ondoordringbaar en hard zijn. Wat dat betreft is de titel goed gekozen, de hoofpersoon heeft veel eigenschappen die ook voor glas gelden.
 
Erik Loeff, van middelbare leeftijd, gescheiden, twee volwassen kinderen, is projektontwikkelaar. Hij weet erg goed wat hij waard is, is tevreden over wat hij bereikt heeft, woont in een mooi grachtenpand en heeft een grote droom, een volledig uit glas opgetrokken woon-werkgebouw neer te zetten langs de snelweg. Deze droom is veroorzaakt door een architect:
'Glas is materie en tegelijk antimaterie,' zei de architect. 'Het is het enige materiaal dat door zijn aanwezigheid afwezigheid kan suggereren.
[...]Glas kan ruimte en licht zichtbaar en tastbaar maken.'
[...]'De architect maakte niet alleen tekeningen. Hij knipte en vouwde ook modellen van karton om de lichtinval uit te proberen en schoof en vouwde er al pratend nog onophoudelijk mee verder, terwijl Loeff, zonder iets te zeggen, gefascineerd, tegenover hem zat.'
Het kost Erik echter veel moeite om mensen te vinden die geïnteresseerd zijn in zijn droom. Vooral de eventuele geldschieters zijn moeilijk te overtuigen van de functionaliteit en het nut van alleen glas gebruiken voor een gebouw.
 
Erik heeft nog een ander obsessie en dat is Julia. Hij heeft haar ontmoet op een feestje, het is pure lust wat hem drijft. Als ze elkaar zien eindigt de ontmoeting altijd in een passionele vrijpartij. Maar Julia houdt hem op afstand, zij bepaalt wanneer ze elkaar wel of niet zien. Haar afwerende houding maakt hem minder functioneel in zijn werk, zijn gedachten zwerven constant om Julia. Hij belt haar meerdere keren per dag en kan niet uitstaan dat zij niet opneemt of nee zegt als hij vraagt of hij langs mag komen
Hij is dit niet gewend, Erik is vrij arrogant en gewend dat mensen voor hém lopen en naar zijn pijpen dansen. Als zijn, vanwege haar uitstekende werk zeer gewaardeerde secretaresse af en toe laat merken dat zij ook een mens is, bekijkt hij haar een beetje meewarig. Ergens veel moeite voor doen is niet aan hem besteed, je doet het of doet het niet maar geen gezeur. Daarom irriteert én fascineert hem de houding van Julia, hij kan haar niet vangen evenmin als hij mensen kan dwingen zijn project te financieren. Hier móet hij wel zijn best voor doen wil hij zijn zin krijgen, want dat is waar het feitelijk om draait! Eigenlijk bekommert hij zich niet om de gevoelens van een ander.
Aan de andere kant kan hij aardig sentimenteel zijn. Hij koestert zijn geluksmomenten, heeft voor zijn kinderen bewust geluksmomenten gecreëerd in de hoop dat zij zich dat later ook zo herinneren. Daar hoort ook muziek bij. De muziek roept bij hem herinneringen op en is erg belangrijk in zijn leven. Hij heeft altijd muziek bij zich in de auto terwijl hij zich aan de andere kant stoort aan het feit dat het in Nederland nergens écht stil is, altijd geluid is.
Ook vraagt hij zijn kinderen voor de feestdagen en pakt enorm uit om hun bijzondere dagen te bezorgen en is teleurgsteld als zij andere afspraken hebben maar hij gaat er ook prat op dat hij ze heel onafhankelijk heeft opgevoed.
Erik is een vat vol tegenstrijdigheden wat zijn eigen doen en laten betreft. Hij beseft niet dat het zijn eigen gedrag is dat reacties veroorzaakt die hij liever niet hoort. Hij begrijpt niet waarom Julia hem afwijst en begrijpt niet waarom ze zo moeilijk over zijn project doen. Hij weet wat hij wil maar staat niet stil bij verlangens en wensen van een ander en dit kan nog wel eens problemen opleveren...
 
Het boek is niet te vergelijken met het verstilde "Over het water". Dit gaat over een volwassen man in de jaren 90 die het gemaakt heeft. Heel wat anders dan de dromerige, jonge, bedeesde Anton. Maar toch is het ook een bijzonder boek, juist door de tegenstrijdigheden. De arrogante man versus Julia die hem 'klein' krijgt maar ook de stijl van het boek zelf die enerzijds afstandelijk is en anderzijds je meetrekt in het verhaal. Apart is dat Erik op gegeven moment dreigbrieven krijgt met de waarschuwing bij Julia weg te blijven. Dat geeft een extra spanning aan het verhaal. Bijzonder boek.
 


ISBN 9029066121 | Paperback | 253 pagina's | Uitgeverij Meulenhoff | 1999

© Dettie, oktober 2006


Lees de reacties op het forum en/of reageer: