Gerwin van der Werf
Gewapende man
Laat ik dus eerst maar meteen stellen dat dit een roman is voor iedereen, een boek met humor, een strak geweven spanningsboog met een dramatische ontknoping, en ook nog wat geleerdheid.
De hoofdpersoon, Gideon, tegelijk de ik-figuur, is een jonge musicoloog, die een proefschrift wil gaan schrijven over een onvolledig manuscript met miscomposities dat in 1925 gevonden is in een Napolitaanse bibliotheek. In het vijftiende-eeuwse handschrift staan zes misdelen, waarvan niet duidelijk is wie de componist is. Het zijn meerstemmige missen, gebaseerd op de melodie van ' l'homme armé', een soldatenlied. Voilà!
Gideon heeft een huisje gehuurd in Zwinnerschans.
'Dit wist ik wel zeker: mijn oud-klasgenoot woonde buiten het dorp, vlak over de grens. Siewert Siepkema, de Friese Zeeuw. De supporters van Club Brugge noemden hem de Vlaamse Reus, en ze spraken die hoofdletters ook echt uit. Vroeger, bij ons op school, was het gewoon Siep. Het kon toen al niemand ontgaan dat Siep een jongen was die alles in het leven mee had. Siep wist niet dat ik mij ging verschansen in een tuinhuisje bij hem om de hoek, een hok dat ongetwijfeld veertig keer in zijn Belgische villa paste. Twee noorderlingen in het uiterste Zuiden. Een beroemdheid en een nul met een schuilnaam'.
Zelfkennis heeft de jongeman wel, maar ook dromen: hij zal zijn professor eens wat laten zien! Hij gaat promoveren met de hoogste lof dat vijf missen van Antoine Busnois, een Bruggenaar zijn, en een van de nog beroemdere Johannes Ockegem. Hij denkt zich terug te kunnen trekken in een idyllisch dorpje waar men hem vanwege zijn geleerdheid met achting zal behandelen. Niets blijkt minder waar. Hij ontkomt niet aan het dorpsgekrakeel. Als hij het hok betrekt - zonder wc! - in de tuin van een weduwe met een stuurse puberdochter, ontkomt hij niet aan hun bemoeienissen. Ook sluit hij vriendschap een jongetje van een jaar of zeven, dat later de zoon van Siep blijkt te zijn. Via Pleun, de echtgenoot, wordt hij aangesteld als dirigent van het plaatselijk koor, dat dan zijn Kyrie zal zingen. Ook Siep neemt contact op: hij wil het dorp (en zichzelf) onsterfelijk maken; kan 'Leon' niet een uitvoering geven, hij zorgt wel voor de publiciteit. Zo haalt hij een wolf in schaapskleren binnen, want al ligt het er niet dik bovenop: Gideon wil graag wraak nemen voor wat Siep hem in zijn jeugd heeft aangedaan.
En dan is Gideon zo verwikkeld geraakt in de gebeurtenissen dat zijn onderzoek in de knel komt. Maar hij kan de dingen niet meer tegenhouden. Net zo min als hij zijn stoelgang kan tegenhouden, want dat er in zijn hok geen wc is, blijkt een gegeven voor onverwachte verwikkelingen, deels in het verleden liggend, maar natuurlijk ook erg actueel voor onze hoofdpersoon.
Het zal duidelijk zijn dat er heel veel gebeurt in dit boek. Het is alleen al knap om al die verhaallijnen op een geloofwaardige manier te laten verlopen, en de ontknoping is nog verrassender. Drama ten top. Het geheel is opgedeeld in drie hoofdstukken, met flashbacks, en muziek en veel meer verborgen symboliek, bijvoorbeeld aan de hand van de 'Gewapende man', dan je er in een eerste lezing uithaalt. Natuurlijk speelt de muziek een grote rol, en er wordt informatie over de vijftiende eeuw gegeven.
Het is een verhaal over twee dromers, waarvan een een wat huichelachtige stiekeme loser is, en de ander een zelfvoldane branieschopper, die denkt het gemaakt te hebben. Ook de andere personages in dit boek zijn niet wat ze lijken. Ze doen zich anders voor; ze hebben een geheim of ze zijn nog niet wat ze willen zijn. Allemaal willen ze iets van de nieuwkomer, maar die heeft natuurlijk ook een eigen agenda. En zo is er eigenlijk geen ontkomen aan wat er gaat gebeuren.
Alleen al door al deze verwikkelingen is het een genoegen om dit debuut te lezen. Er zit humor in, leuke zinsneden ( 'zijn gezicht begon terug te keren'), en tja, ik heb de muziektermen niet paraat, maar als je weet dat Gideon de ontbrekende muziekdelen zelf heeft aangevuld moet er ook een parallel zijn met de muziek. Dieptepunten en hoogtepunten, af en toe een pas op de plaats, dreigend en versnellend naar een dramatisch einde.
'De waas in de wilgen was een sluier van groen geworden waar je nog altijd de tenen doorheen zag. Een uit de kluiten gewassen appelboom in de buurt van de molen bloeide weelderig, had elk uur een andere aanblik. Zo zag ik de tijd bewegen met een doelgerichtheid die mij elke dag, elk uur herinnerde aan datgene wat ik hier kwam doen, en wat ik moest volbrengen.'
ISBN 9789025434380 | Paperback | 296 pagina's | Uitgeverij Contact | april 2010
© Marjo, 07 juni 2010
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
