Speel voor mij het lied van de dood
Esi Edugyan

Het is 1940. Een groep donkere Amerikaanse Jazzmuzikanten is het steeds racistischer wordende Amerika ontvlucht, om in Europa een nieuw leven te beginnen, en komt hier, ironisch genoeg, terecht in een van de grootste oorlogen van de vorige eeuw. De eerste periode wonen ze in Berlijn, maar als iemand van de groep wordt opgepakt vluchten ze naar Parijs. Daar wanen ze zich veilig, tot ook dáár de oorlog uitbreekt. De hoofdpersoon van dit boek, Hieronymus Falk, een briljant trompettist, groeit op in Duitsland, maar heeft geen recht op identiteitspapieren omdat hij een Mischling is, een halfbloed. Hij heeft een Duitse moeder en een Afrikaanse vader, de laagste status die je, samen met Joods zijn, als Duister hebben kunt. De andere muzikanten van zijn groep hebben inmiddels wél  valse papieren, maar vanwege zijn Mischlingstatus is het voor Hieronymus, kortweg Hiero genoemd, lastiger om aan goede valse papieren te komen.
Onder deze omstandigheden begint het verhaal, met een schitterende proloog, waarin we meteen al in duistere jazzkelders belanden, waar stiekem geprobeerd wordt nog een plaat op te nemen. In eerste instantie in samenwerking met de legendarische Louis Armstrong, die in die periode ook in Parijs verblijft.  Maar Armstrong ontvlucht de stad, zodat er van die samenwerking uiteindelijk niets terecht komt. Onder angstige omstandigheden wordt nog wel een laatste plaat opgenomen, maar niet naar tevredenheid, zodat deze in de prullenbak beland, maar gered wordt door Sid, de verteller van dit verhaal, om op een later moment weer op te duiken.


De compositie van dit boek is erg sterk. Het  boek begint met het slot, maar pas op het aller laatst komen we er achter wat zich net voor dat slot afgespeeld heeft. Het speelt grotendeels in het verleden, maar deels in het heden, waar een première van een over de groep gemaakte documentaire de mannen deels weer bij elkaar brengt. Met name Hiero is in die periode inmiddels een ware jazzlegende.
Een ander sterk punt, misschien wel het sterkste punt van het boek, is de sfeertekening, waardoor dit boek ondanks alle oorlogsdreiging een genoegen is om te lezen.  Je hóórt de jazzmuziek, ziet de omhoog kringelde sigarettenrook, waant je in duistere kroegen, en donkere opnamestudio’s. Je voelt de mannen onder elkaar sfeer, de verwachting, de hoop, de angst, en de jaloezie. In gelijke tred met de spanning van buitenaf bouwt ook de spanning binnen de groep zich op. Er is een vrouw in het spel, natúúrlijk is er een vrouw in het spel, in dit geval de wonderschone Dehliah Brown, die de verhoudingen binnen de groep flink op scherp weet te zetten. De rivaliteit in de liefde en in de muziek wordt steeds groter. Je voelt per bladzijde dat dit niet goed kán aflopen... maar omwille van de lezer die nog komt ga ik zo min mogelijk van de verhaallijn onthullen. Niet teveel over praten, gewoon lezen dit boek.

ISBN 9789005672 | Paperback | 315 pagina's | Uitgeverij Signatuur | 2012
Vertaald door Catalien van Paassen

© Willeke, 19 november 2012

Lees de reacties op het forum en/of reageer: